ΜΙΑ ΖΩΗ (2023)
(ONE LIFE)
- ΕΙΔΟΣ: Βιογραφικό Δράμα
- ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Τζέιμς Χοζ
- ΚΑΣΤ: Άντονι Χόπκινς, Τζόνι Φλιν, Έλενα Μπόναμ Κάρτερ, Λίνα Όλιν, Ρομόλα Γκαράι, Άλεξ Σαρπ, Ζίγκι Χιθ, Τζόναθαν Πράις
- ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 110'
- ΔΙΑΝΟΜΗ: ΣΠΕΝΤΖΟΣ
Πράγα, 1938. Νεαρός Άγγλος χρηματιστής οργανώνει σχέδιο διάσωσης παιδιών Εβραίων προσφύγων, προ της επικείμενης προέλασης του Χίτλερ. Πενήντα χρόνια αργότερα, η άγνωστη δράση του βλέπει το φως της δημοσιότητας. Βασισμένο σε αληθινά γεγονότα.
Με γέμισε θλίψη το «Μία Ζωή». Όχι γιατί περίμενα να συμβεί κάτι το διαφορετικό από μία (ακόμη!) ταινία που καταπιάνεται με το δράμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου (έστω με τα «προεόρτιά» του στην προκειμένη), αλλά διότι μου στάθηκε αδύνατο να μην αντιπαραβάλλω την «προσφυγική κρίση» του τότε με την αντίστοιχη σημερινή. Η κινητοποίηση ενός και μόνου ανθρώπου (με όλη την ελευθεριότητα που το σενάριο ενδεχομένως λαμβάνει), αρκούσε ώστε να θέσει προ των ευθυνών του τον αγγλικό κρατικό μηχανισμό, να εξοικονομηθούν χρήματα, να βρεθούν ανάδοχες οικογένειες και, τελικά, να σωθούν από βέβαιο θάνατο 669 παιδιά. Όλα αυτά σε μια Ευρώπη κάθε άλλο παρά «ενωμένη», με αργές (ή ανύπαρκτες) δυνατότητες επικοινωνίας, όπου τα τύμπανα του πολέμου ηχούσαν ήδη πολύ δυνατά. Το τι συμβαίνει σήμερα δεν χρειάζεται να αναλυθεί σε ένα κείμενο που αφορά μία κινηματογραφική ταινία. Το βέβαιο είναι πως παιδιά σκοτώνονται γύρω μας καθημερινά, βιώνοντας αντίστοιχες συνθήκες προσφυγιάς, δίχως να ιδρώνει ιδιαίτερα το αυτί κανενός. Θλίψη και μόνο θλίψη.
Θυμίζοντας ενίοτε τηλεοπτική παραγωγή του BBC (δεν το αναφέρω για κακό), το «Μία Ζωή» κινείται σε δύο χρονικούς άξονες, με βασικό πρόσωπο αμφοτέρων τον Νίκολας Γουίντον (στην νεότερη εκδοχή του τον υποδύεται ο Τζόνι Φλιν, ενώ στη γηραιότερη ο Άντονι Χόπκινς). Πρόκειται για έναν Άγγλο χρηματιστή της «διπλανής πόρτας» (τούτο σημαίνει πως δεν κατείχε κάποια ισχυρή θέση ή τίτλους τιμής, που ενδεχομένως θα του άνοιγαν πόρτες… και παράθυρα), ο οποίος, ευρισκόμενος στην Πράγα την εποχή της ναζιστικής προσάρτησης της Σουδητίας, συγκλονίστηκε από την κατάσταση που αντίκρυσε στους πρόχειρους προσφυγικούς καταυλισμούς. Με τη βοήθεια μικρής ομάδας ντόπιων, αλλά και τη συμπαράσταση της μητέρας του από το Λονδίνο, ενορχήστρωσε μία αδιανόητου μεγέθους επιχείρηση σωτηρίας (μέσω σιδηροδρόμου), φωτογραφίζοντας το καθένα παιδί ξεχωριστά, εκδίδοντας την απαραίτητη visa και εξασφαλίζοντας στέγη σε διάσπαρτα ανά την αγγλική επικράτεια σπιτικά, δίνοντας την υπόσχεση πως σύντομα τα πιτσιρίκια θα επανασυνδέονταν με τους γονείς τους (κάτι που, φυσικά, δεν έγινε ποτέ). Η δράση του έμεινε άγνωστη σε όλους, μέχρι που η υποχρέωση άμεσου… συγυρίσματος ενός δωματίου στο σπίτι του στο Μέιντενχεντ, στα τέλη της δεκαετίας του ‘80 (λόγω επικείμενης άφιξης εγγονού), αποκάλυψε ένα λεύκωμα που για χρόνια κρατούσε στο συρτάρι του και στο οποίο υπήρχαν όλες οι λεπτομέρειες του έργου του. Παρακινούμενος από τη γυναίκα του, αποφάσισε πως ήρθε η ώρα να κάνει κάτι με αυτό, καταλήγοντας με τα πολλά (και άθελά του) στο όχι ακριβώς διακεκριμένης φήμης τηλεοπτικό show του BBC, «That’s Life!».
Ο έχων πλούσια τηλεοπτική πείρα, αλλά πρωτοεμφανιζόμενος στον κινηματογράφο σκηνοθέτης Τζέιμς Χοζ μοιράζει τον χρόνο της ταινίας του σε δύο διαφορετικές περιόδους, πηγαίνοντας συνεχώς μπρος πίσω σε αυτές. Τα όσα διαδραματίζονται στην Πράγα, λίγους μήνες πριν κηρυχθεί επίσημα ο πόλεμος, είναι μεν εξαιρετικά προσεγμένα στο πλαίσιο της παραγωγής, όμως, ελάχιστα διαφέρουν σε ύφος και πνεύμα από τα δεκάδες ανάλογα δράματα που αφορούν στην εποχή εκείνη, ποντάροντας στον ανθρωπισμό του ενός ως μέσου αφύπνισης των πολλών. Αντιθέτως, τα γεγονότα στην Αγγλία του 1988 λειτουργούν με τρόπο σημαντικά πιο πρωτότυπο, επιχειρώντας να εξερευνήσουν τις σκέψεις και πράξεις ενός ανθρώπου που επί σειρά δεκαετιών ζούσε με το «βάρος» μιας τεράστιας σε μέγεθος, πλην όμως άγνωστης αγαθοεργίας (βοηθά πολύ σε αυτό η παρουσία του Χόπκινς, καθώς ο Βρετανός ηθοποιός επιδεικνύει στα γεράματά του μια σπάνια γι’ αυτόν υποκριτική χαλαρότητα). Η στιγμή κατά την οποία ο Νίκολας Γουίντον έρχεται (μετά από τόσα χρόνια) πρόσωπο με πρόσωπο με αυτούς που ευεργέτησε, όσο και να μοιάζει με τυπική αναπαράσταση γεγονότων που σημάδεψαν την αγγλική τηλεόραση, είναι ικανή να λυγίσει και τα σίδερα. Εάν η συγκίνηση αποτελεί ένα εκ των βασικότερων ζητούμενων του «Μία Ζωή», τότε αυτή προκύπτει αβίαστα και ανιδιοτελώς. Η σύγκριση με τη μοίρα των αβοήθητων παιδιών του σήμερα μόνο καθαρό πόνο γεννά, απέναντι στον… γιαλαντζί ανθρωπισμό των ημερών μας.