του Παναγιώτη Μήτσικα

Στη δεύτερη μεγάλου μήκους σκηνοθετική δουλειά της στον κινηματογράφο, η Νέλι Ρεγκουέρα καταπιάνεται με το «τζιζ» θέμα του προσφυγικού και δη στη χώρα μας, σε μία συμπαραγωγή μεταξύ Ισπανίας και Ελλάδας, με τη συμμετοχή του ΕΚΟΜΕ, αλλά και της ΕΡΤ, μεταξύ άλλων. Αναμφίβολα, εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα, μιας και είναι αρκούντως αναπόφευκτο να ξεφύγεις από το torture porn ή το white saviour syndrome, κάτι που πολλές ταινίες με παρόμοια θεματική έχουν διαπράξει στο παρελθόν. Όσο κι αν «Η Εθελόντρια» ξεπερνά σχετικά εύκολα το σκόπελο (τουλάχιστον τον ένα εκ των δύο), εν τέλει μας αφήνει ν’ αναρωτιόμαστε τι ακριβώς θέλει να μας πει, πέρα από το κάπως «πεζό» θέμα του στόρι («καημένο παιδάκι πρόσφυγας που δεν έχει γονείς και προσπαθώ να το υιοθετήσω γιατί απέκτησα μία ιδιαίτερη σχέση μαζί του»).

Το φιλμ ξεκινά με την περίπου 60χρονη Μαρίσα να φτάνει στον καταυλισμό των προσφύγων και να έχει την πρώτη της επαφή με την Κάρο, μία εκ των εθελοντριών που βρίσκεται ήδη αρκετό καιρό εκεί, έχοντας αποκτήσει μία πιο «ψυχρή», γραφειοκρατική σχεδόν οπτική, κάτι που μας γίνεται αντιληπτό από την πρώτη σκηνή. «Η αλήθεια είναι πως δεν έχω εμπειρία να δουλεύω με παιδιά», μας λέει η ηρωίδα μας, για να συμπληρώσει πως είναι λίγο οξύμωρο, μιας και έχει μία κόρη και δύο γιους (!), ενήλικες και με τη δική τους ζωή πλέον, τους οποίους θα δούμε και σε κάποιες σκηνές με βιντεοκλήσεις μέσω Skype (η αλήθεια είναι πως δεν προσθέτουν κάτι σημαντικό στην πλοκή). Σύντομα, η Μαρίσα θα δει πως τα πράγματα δεν είναι ακριβώς όπως τα περίμενε και πρέπει ν’ ακολουθήσει πολλούς γραφειοκρατικούς κανόνες που κυμαίνονται από το «δεν μπορείς να δέσεις το πόδι του παιδιού γιατί πρέπει να το στείλουμε στον Ερυθρό Σταυρό για κάθε μικροτραυματισμό», μέχρι το «μη ζωγραφίζεις μαζί με τα παιδιά γιατί τους περιορίζεις την έκφραση».

Γενικότερα, ανά στιγμές, το φιλμ φαίνεται να περνά μια εικόνα πως η πλειοψηφία εκείνων που δουλεύουν σε ΜΚΟ είναι woke ερασμίτες, αλλά τα πράγματα γίνονται χειρότερα μόλις εισερχόμαστε στην κύρια προβληματική του έργου, τη γνωριμία της Μαρίσα με τον περίπου 10χρονο Αχμέτ, ένα ορφανό παιδί το οποίο κυκλοφορεί παντού μ’ ένα σκύλο στην αγκαλιά του και δεν μιλά ποτέ, απόρροια των ψυχολογικών του τραυμάτων. Από εκεί κι έπειτα, παρακολουθούμε ένα απόλυτο focus σ’ αυτούς τους δύο – πέρα από το ανεκδιήγητο romance (;) μεταξύ της ηρωίδας και του Γιάννη Τσορτέκη, που κρατά περίπου 20 δευτερόλεπτα σε δυο σκηνές, και κανείς δεν καταλαβαίνει γιατί ή τι εξυπηρετεί – με τη Μαρίσα να παίρνει μερικές αποφάσεις ολοκληρωτικά αμφισβητήσιμες. Αποκορύφωμα η (στην ουσία) απαγωγή του μικρού για μία εβδομάδα σε ξενοδοχεία της Αθήνας, περιμένοντας πως έτσι θα καταφέρει να τον υιοθετήσει!

Στην τελική, μετά και το ξεκάθαρα underwhelming φινάλε, η αίσθηση που μας μένει είναι αυτή του… απόλυτου τίποτα. Οι συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων και τα προβλήματα τους δεν αποτελούν σε κανένα σημείο μέρος του φιλμ, οι (ελάχιστες) υποπλοκές μοιάζουν παρατημένες μετά τις πρώτες δύο γραμμές διαλόγου και, επί της ουσίας, αυτή είναι η ιστορία μιας κυρίας η οποία θέλησε να υιοθετήσει ένα παιδί, νομίζοντας πως είναι περίπου τόσο εύκολο όσο η υιοθεσία ενός… αδέσποτου.