του Ηλία Φραγκούλη

Ακόμη ένα καλοπροαίρετο σε προθέσεις δράμα με (υπο)πλοκή προσφυγιάς το οποίο θα μπορούσε να σταθεί καλύτερα στην τηλεόραση, (σε μία εκπομπή τύπου «Μια Ταινία, Μια Συζήτηση», από το «προϊστορικό» παρελθόν της κρατικής) ή σε φεστιβαλικές διοργανώσεις εφηβικής / νεανικής θεματολογίας, το «Daniel ‘16» του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου φτάνει (κατόπιν της online πρεμιέρας του στο περσινό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης) στην κινηματογραφική διανομή και τις αίθουσες, μ’ ένα βασικότατο ερώτημα να «αιωρείται» επικινδύνως από πάνω του: ποιους αφορά;

Μία εναρκτήρια κάρτα μας ενημερώνει ότι «από τη δεκαετία του 1980 λειτουργούν παραρτήματα γερμανικών ιδρυμάτων για ανήλικους με αποκλίνουσα ή ήπια παραβατική συμπεριφορά, που προέρχονται από γερμανόφωνες χώρες». Σε μια τέτοια κοινότητα «κοινωνικής επανένταξης», στον Έβρο και κοντά στα σύνορα με την Τουρκία, ο έφηβος Ντάνιελ πρόκειται να εκτίσει την ποινή του, έχοντας την αγωνία να επιστρέψει ξανά στην πατρίδα του. Μοναδική του έγνοια (και «όχημα» της ιστορίας που αφορά στη συμπεριφορά του ήρωα), να βρεθεί και πάλι με τον αγαπημένο του… σκύλο! Το «εύρημα» είναι σχεδόν αστεία απλοϊκό για να υποστηρίξει την επαναστατικότητα του Ντάνιελ. Ακολουθώντας ένα αδέσποτο το οποίο επιδιώκει να ταΐσει, ο νεαρός θα εντοπίσει δυο πρόσφυγες (πατέρα και ανήλικο γιο) που κρύβονται σ’ ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι, μέχρι να βρουν (παράνομα) τρόπο διαφυγής προς την Γερμανία.

Με πείρα στο ντοκιμαντέρ και μόλις μία μεγάλου μήκους ταινία fiction στο παρελθόν (τον «Γιο του Φύλακα» από το μακρινό 2007), ο Κουτσιαμπασάκος επιχειρεί ν’ αγγίξει τον θεατή με ένα ουμανιστικό δράμα που, ναι, σου βγάζει μια κάποια καλοσύνη και αγνότητα στις προθέσεις, αλλά στην εκτέλεση καταλήγει εντελώς στείρο καλλιτεχνικά, με βασικό πρόβλημα ένα σενάριο τετριμμένων στερεοτύπων γύρω από την ψυχολογία ανηλίκων σε συνδυασμό με το μεταναστευτικό ζήτημα. Ανεπαρκές χτίσιμο χαρακτήρων, υποπλοκές που αδυνατούν να συνυπάρξουν δραματουργικά, αδιάφορη εξέλιξη της χύμα ιστορίας, αφελείς ευκολίες που βάζουν τρικλοποδιά στο ρεαλιστικό ύφος της αφήγησης, είναι μερικά από τα ελαττώματα που αποδυναμώνουν το έργο αλλά και το ενδιαφέρον του θεατή απέναντι στα τεκταινόμενα. Μπορώ (με μεγάλη δυσκολία…) να «δικαιολογήσω» την ύπαρξη του «Daniel ‘16» εάν απευθύνεται αποκλειστικά σε εφηβικό κοινό το οποίο πρέπει να «παραδειγματιστεί» διδακτικά από τα παθήματα του ήρωα (σε κάτι σαν προβολή σχολικής αιθούσης, παρουσία παιδοψυχολόγων και «ειδικών» κάθε είδους), αλλά… ως εκεί. Από ευγένεια, δεν θα ήθελα να σχολιάσω το φινάλε…