του Ηλία Φραγκούλη

Ένα από τα ιερά τέρατα του αμερικανικού σινεμά, ο Φρανκ Κάπρα, ήθελε να κάνει ένα μικρό διάλειμμα από τις ταινίες με κοινωνικά μηνύματα και έτυχε να δει στο Μπρόντγουεϊ την παράσταση αυτής της μαύρης κωμωδίας του Τζόζεφ Κέσελρινγκ. Ενδιαφέρθηκε αμέσως, το φιλμ κατάφερε να γυριστεί, όμως, έπρεπε να περιμένουν τουλάχιστον τρία χρόνια μέχρι τη διανομή του, εξαιτίας της τεράστιας επιτυχίας της παράστασης (που έπρεπε να ολοκληρώσει τον κύκλο της και να μη συμπέσει ποτέ με την πρεμιέρα του φιλμ!).

Είναι αλήθεια πως το «Αρσενικό και Παλιά Δαντέλα» δε χρειάζεται να μας απασχολεί με πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης, δεν κρύβει στο σεναριακό του σκελετό μυστικές αλληγορίες ή οτιδήποτε σαν σχόλιο, πέρα από τη φήμη που λέει πως ο Κάπρα βρήκε αυτοβιογραφικά στοιχεία σχετικά με την οικογένειά του και την προβληματική παιδική ηλικία του στους χαρακτήρες, ώστε να μπορεί να ταυτιστεί κομμάτι παραπάνω με τον φυσιολογικό Μόρτιμερ Μπρούστερ, τον κεντρικό ήρωα που υποδύεται ξεκαρδιστικά ο Κάρι Γκραντ (ο ίδιος δήλωνε πως μισεί την ερμηνεία του στο έργο, όμως, είναι αδύνατον να φανταστείς την ταινία δίχως τη… σαλεμένη του υπερβολή). Η γκροτέσκα απεικόνιση της μέσης αμερικανικής οικογένειας γίνεται αποκλειστικά και μόνο με στόχο τη διασκέδαση, λες και ένας παραμορφωτικός φακός έπεσε πάνω στο «You Can’t Take It with You» (1938) και αντικατέστησε το ταξικό με το κατάμαυρα εκκεντρικό χιούμορ που θέλει δύο καλοκάγαθες γριούλες να σκοτώνουν εκ προμελέτης ανθρώπους που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα, χαρίζοντάς τους την αιώνια γαλήνη, πακέτο με μια αξιοπρεπή ταφή, στο κελάρι της οικίας τους!

Παρά το θεατρινίστικο της πηγής του έργου (που διαδραματίζεται ως επί το πλείστον σε ένα εσωτερικό σκηνικό), ο Κάπρα έχει φροντίσει να εκμεταλλευτεί όλα τα κινηματογραφικά μέσα, από τη λειτουργική πλανοθεσία μέχρι το παραμικρό παιχνίδι με τις φωτοσκιάσεις, ενώ το μοντάζ είναι αριστοτεχνικά συντονισμένο με το κωμικό timing του καστ, το οποίο έχει μελετηθεί μέχρι τελευταίου ρολίσκου!

Βγαίνοντας από την προβολή του «Αρσενικό και Παλιά Δαντέλα» θα έχεις να θυμάσαι αμέτρητες ατάκες που θα σε κάνουν να γελάς για πάντα, θα έχεις χαρεί γράψιμο με πρωτοτυπία και στιλ που παραμένει αγέραστο και, πάνω απ’ όλα, θα έχεις… ξεφύγει! Γιατί αυτός είναι ο βαθύτερος ρόλος του σινεμά. Διαφορετικά, τίποτε δε μας σώζει από το… Χάπιντεϊλ!