της Βαρβάρας Κοντονή

Δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία για τον Γάλλο Ζαν-Στεφάν Σοβέρ, που μετά το καθηλωτικά ωμό ντεμπούτο του «Johnny Mad Dog» (2008) επιστρέφει με μια εξίσου δυνατή εμπειρία για γερά στομάχια, αυτή τη φορά με το «Προσευχήσου Πριν Πεθάνεις», ένα σκληρό biopic βασισμένο στα απομνημονεύματα του ίδιου του Μουρ με τίτλο «A Prayer Before Dawn: A Nightmare in Thailand», μια σοκαριστική καταγραφή της εφιαλτικής εμπειρίας που έζησε στην επονομαζόμενη και «Bangkok Hilton» φυλακή της επαρχίας Νοντάμπουρι, στα βορειοδυτικά της Ταϊλάνδης. Χωρίς να καταπιάνεται με τους λόγους που οδήγησαν τον ήρωα σε αυτά τα – συνήθως δίχως επιστροφή – μονοπάτια, μια υποθεσιακή επιλογή που έτσι κι αλλιώς δεν θα πρόσθετε τίποτα στην εξέλιξη της μετέπειτα πλοκής, ο Σοβέρ επικεντρώνεται στο παρόν του χαρακτήρα του με θράσος και ακραία βία, καταγράφοντας την πραγματικότητα της φυλακής σε συνθήκες απόλυτου ρεαλισμού, με εικόνες που σίγουρα θα ενοχλήσουν, αν και αποτελούν την ουσιαστική δύναμη της ταινίας.

Μετά τη σύλληψή του για χρήση ναρκωτικών, κλοπή και παράνομη οπλοκατοχή, ο Μπίλι (Κόουλ) οδηγείται στην ταϊλανδέζικη φυλακή Ναχόν Πατόμ, ξακουστή για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων, τις καθημερινές σεξουαλικές επιθέσεις και τις συχνές αυτοκτονίες. Ξεχωρίζοντας σαν τη μύγα μες στο γάλα ανάμεσα στους εκατοντάδες ντόπιους φυλακόβιους με τα συμμορίτικα tattoo, ο Μπίλι μετρά ήδη ανάποδα μέχρι τη στιγμή που θα έρθει η σειρά του να υποστεί τις άγριες συνέπειες μιας νυχτερινής βόλτας μέχρι τις διπλανές τουαλέτες. Απελπισμένος και μόνος, θα αναζητήσει διέξοδο στους αγώνες Muay Thai που πραγματοποιούνται εντός της φυλακής, σε μια προσπάθειά του να απασχολήσει το μυαλό και να απεξαρτηθεί από τις ουσίες. Αυτό που δεν θα αργήσει να συνειδητοποιήσει είναι πως στην πραγματικότητα η συμμετοχή του στην ομάδα πυγμαχίας θα είναι αυτή που θα τον κρατήσει (για λίγο ακόμη) ζωντανό.

Υιοθετώντας μια σκηνοθεσία που παραπέμπει τεχνικά στο κινηματογραφικό ρεύμα του βρετανικού κοινωνικού ρεαλισμού με (ανά σκηνές) κάμερες στο χέρι, γυρίσματα on location (το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας έχει γυριστεί σε πραγματικές ταϊλανδέζικες φυλακές) και τη χρήση πολυάριθμων ερασιτεχνών ηθοποιών (όλοι τους πρώην φυλακισμένοι), ο Σοβέρ επαναπροσεγγίζει το είδος της ταινίας πυγμαχίας, μεταβιβάζοντας την προσοχή του θεατή από τους πρωταγωνιστές / star στην ανθρώπινη, ιδρωμένη μάζα, εκεί που κανείς δεν ξεχωρίζει και κανείς δεν έχει περισσότερες ευκαιρίες από τον διπλανό του. Το σενάριο των Τζόναθαν Χίρσμπιν και Νικ Σαλτρίζ έρχεται και «κουμπώνει» με τη σκηνοθεσία του Σοβέρ ουσιαστικά καθιστώντας τον πρωταγωνιστή έρμαιο των προσωπικών του επιλογών, άρα μια ακόμη ξεχασμένη ψυχή σε ένα κολαστήριο κάπου στη Ταϊλάνδη. Η απόφαση για τη μη «ηρωοποίηση» του Μουρ προκύπτει μέσα από το συνολικό συμπεριφορικό μοτίβο των χαρακτήρων της φυλακής (ο Βρετανός λευκός τελικά αφομοιώνεται, «χτυπάει» tattoo και προσεύχεται μαζί με τους υπόλοιπους). Τώρα, πια, δεν υπάρχει ζωή έξω από τη φυλακή, αγωνίζεσαι για να επιβιώσεις μέσα πολύ απλά γιατί… έξω είσαι ήδη χαμένος.

O Άγγλος Τζο Κόουλ (σίγουρα τον έχει πάρει το μάτι σου στο φανταστικό «Peaky Blinders») αποδεικνύεται αξιόλογη και ικανότατη ερμηνευτική δύναμη σε τρελή φόρμα (#diplhs), μοιάζοντας έτοιμος να διεκδικήσει περισσότερους πρώτους ρόλους, ξεκινώντας εδώ με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μεγάλο avantage η ορμητική σκηνοθετική προσέγγιση του Σοβέρ και η αυθάδης φωτογραφία του Νταβίντ Ουνγκαρό που δεν υποκρύπτει τίποτα, αντιθέτως αφήνει τα πάντα, ακόμη και τα πιο δυσάρεστα (κυρίως αυτά…) σε κοινή θέα. Ενδιαφέρουσα επιλογή και η εσκεμμένη απουσία απόδοσης πολλών εκ των ταϊλανδέζικων διαλόγων, γεγονός που εντείνει περισσότερο την αίσθηση του πανικού και του αγνώστου που βιώνει ο ήρωας κατά την παραμονή του στις φυλακές. Βραδυφλεγές στην εξέλιξή του αλλά εντυπωσιακό στο συναισθηματικό του αντίκτυπο, το «Προσευχήσου Πριν Πεθάνεις» είναι το σκληρό φιλμ μιας σκληρής αληθινής ιστορίας, αποδοσμένο έτσι ακριβώς όπως της πρέπει: με αφτιασίδωτη πυγμή.