του Ηλία Φραγκούλη

Αληθινά συναρπαστικό σινεμά! Από τον Λούκα Γκουαντανίνο! Πάει, χάλασε ο κόσμος! Οι «Αντίπαλοι», που περιμέναμε πέρσι το φθινόπωρο, μα η απεργία των σεναριογράφων έστειλε στον φετινό Απρίλη ώστε η παγκόσμια διανομή να έχει κάτι ουσιαστικό για ν’ ασχοληθεί, προκύπτει (εντελώς αναπάντεχα) να είναι και η καλύτερη ταινία του τόσο αμφιλεγόμενου Ιταλού σκηνοθέτη. Ένα υπερκινητικό δράμα ερωτικού τριγώνου με φόντο τα γήπεδα πρωταθλητισμού του tennis, που παίζει με τις διαφορετικές έννοιες της κατάκτησης στη ζωή, δίχως να ηθικολογεί στιγμή ή να προσπαθεί να ωραιοποιήσει τις συνθήκες συνύπαρξης ή ανταγωνιστικότητας ανάμεσα στους τρεις ήρωές του, οι οποίοι αποτελούν και τους μοναδικούς χαρακτήρες του φιλμ.

Το κατόρθωμα του Γκουαντανίνο αλλά και η αντοχή της τελευταίας λεπτομέρειας εστίασης οφείλονται σ’ ένα απίστευτα στέρεο σενάριο (από τον Τζάστιν Κούριτζκες) το οποίο μετατρέπει ολόκληρο το φιλμ σε μια διαρκή ανταλλαγή χτυπημάτων της «μπάλας» / γραφής, φορτισμένο από συμπεριφορικές ανατροπές και παραλληλισμούς με το άθλημα στο οποίο επιδεικνύουν άριστες ικανότητες οι ήρωες, λες και δεν μπορούν ν’ αποδράσουν από τον ψυχισμό και την αδρεναλίνη που τους προσφέρει το court. Όλα αυτά μαζί μ’ ένα νευρώδες tempo συνθέσεων του Τρεντ Ρέζνορ και του Άτικους Ρος, σε beat-αρισμένα techno mixes των Boys Noize, δημιουργούν ένα σχεδόν «θριλερικό» κλίμα εντάσεων που παρασύρει τον θεατή στη δίνη των διαπροσωπικών συγκρούσεων μιας εξωφρενικά μοιρασμένης σαν σκόρπια τραπουλόχαρτα μη αφηγηματικής γραμμής, που ποτέ δεν ξεφεύγει από τον έλεγχο και την κατανόηση των δρώμενων.

Το εντυπωσιακό με το σενάριο είναι πως (κατά τη γνώμη μου) θα μπορούσε να λειτουργήσει ακόμη κι αν ο Γκουαντανίνο επέλεγε ν’ αφηγηθεί την ιστορία του με τρόπο παραδοσιακά γραμμικό, δίχως τη διάθεση του «επιδειξία» που πορώνεται με το «κρυφτούλι» των ύπουλων κινήσεων της Τάσι, του Αρτ ή του Πάτρικ, οι οποίοι γνωρίζονται στο παρελθόν εξαιτίας του tennis και με την ελπίδα να γίνει εκείνη το τρόπαιο ενός από τους δύο, μέχρι να φτάσουμε στην τελική αναμέτρηση του σήμερα που θα καθορίσει τον απόλυτο νικητή. Ή μήπως όχι;

Ο Γκουαντανίνο καυλώνει με την ιδέα της μη ταύτισης με τους χαρακτήρες του και αυτή είναι η δεύτερη μεγαλύτερη επιτυχία του φιλμ! Σεναριογράφος και σκηνοθέτης αποθεώνουν τον αμοραλισμό, μία καθολική ήττα της ισχύος των κανόνων ηθικής, με τους τρεις χαρακτήρες να παίζουν βρώμικα, να μην επιδιώκουν μια λυτρωτική ισοφάριση στις σχέσεις τους, να δίνουν τον πρώτο λόγο στη λαγνεία της νίκης και στο σαρκικό πάθος, χωρίς να λογαριάζουν τι εστί συναίσθημα. Σπάνια ακούγεται η λέξη «αγάπη» και ακόμα πιο σπάνια πιστεύεις ότι υπάρχει ή υπήρξε ποτέ ανάμεσά τους, με όποιο συνδυασμό κι αν ζευγάρωσαν στο πέρασμα του χρόνου και οι τρεις τους.

Στην πραγματικότητα και η Τάσι και ο Αρτ και ο Πάτρικ είναι απωθητικοί χαρακτήρες. Δεν υπάρχει καλό μέσα τους. Και ο Γκουαντανίνο τους «αγκαλιάζει» με κυνισμό ανελέητο. Η μόνη αφορμή για να τους πλησιάσουμε εμείς, ξεχωριστά, είναι ο τρόπος που τους υποδύονται οι πρωταγωνιστές. Η Ζεντάγια, καλύτερη από ποτέ, συνδυάζει ταυτόχρονα τον αέρα της αθώας παιδίσκης, της σεξοβόμβας – τσουλάκι και της ώριμης παίκτριας που ξέρει πώς να χειραγωγήσει τα «αγόρια» της. Ο Μάικ Φέιστ δείχνει πιο «αδιάφορος» (σε όλα του), πιο «θύμα» και (δήθεν) πιο ευαίσθητος ως αντίπαλος, ενώ ο Τζος Ο’Κόνορ κερδίζει πιο εύκολα την αντιπάθεια με τα χαρακτηριστικά του αυθόρμητου αληταρά με το πιο ισχυρό ένστικτο επιβίωσης. Χωρίς να τους ζηλεύεις, λοιπόν, οι τρεις ηθοποιοί καταφέρνουν να σου μεταδίδουν μια επίφαση νοιαξίματος, η οποία καθοδηγείται κυρίως από το… σαδιστικά σπασμένο σε πολλά κομμάτια τελικό παιχνίδι, στο οποίο ρυθμός μοντάζ, εμπνευσμένη πλανοθεσία και ριπές από μουσικά beat σε κρατάνε στην τσίτα, ακόμη κι αν δεν είσαι σίγουρος για το ποιος θα προτιμούσες να κερδίσει… την Τάσι!

Σπάζοντας τα compteur ταχύτητας και αίσθησης του χρόνου, οι «Αντίπαλοι» δεν μαρτυρούν τη μεγάλη τους διάρκεια, σε πετάνε σαν μπαλάκι του tennis μπρος-πίσω στη δραματουργία του έργου και ολοκληρώνουν με μια κορύφωση εκτόνωσης που κοντεύει να σε πετάξει από το κάθισμά σου! Τύφλα να ‘χουν τα κύπελλα των tournoi tennis!