του Νίκου Παλάτου

Από τη στιγμή που εμφανίστηκε στο κινηματογραφικό προσκήνιο κερδίζοντας τη Χρυσή Κάμερα του Φεστιβάλ των Καννών με το «Samson & Delilah» (2009), ο καταγόμενος από την αυτόχθονα αυστραλιανή φυλή των Κάιτετζ σκηνοθέτης Γουόρικ Θόρντον έχει αφιερώσει το σύνολο της καριέρας του στην ανάδειξη του σκληρού παρελθόντος των προγόνων του. Τούτη η μόλις τρίτη μεγάλου μήκους απόπειρά του (σε αντίθεση με το πλήθος των ντοκιμαντέρ και των TV series που φέρουν την υπογραφή του) αντλεί έμπνευση από τα δικά του παιδικά χρόνια σε οικοτροφείο Αβορίγινων της Δυτικής Αυστραλίας, εξετάζοντάς τα υπό έντονα αλληγορικό ύφος, μπλέκοντας καθολική θρησκεία και αποικιοκρατία με την παιδική αθωότητα. Η γενικότερη ασάφεια την ταινίας, όμως, προσδίδει στην υποτιθέμενη πνευματικότητά της έναν τόνο αφέλειες, παρά έναν βαθυστόχαστο συμβολισμό.

Εννιάχρονο παιδί που ουδέποτε αποκτά όνομα (αλλά μέχρι τέλους καλείται το «Νέο Αγόρι») αφήνεται τσουβαλιασμένο σε μοναστήρι, όπου κουμάντο κάνει η λευκή αδελφή Αϊλίν και η Αβορίγινη καλόγρια που φέρει το όνομα… Αδελφή Μαμά. Ο πιτσιρικάς θα γίνει δεκτός με σχετική ζεστασιά από όλους, με την Αϊλίν να μην επιμένει ιδιαίτερα στην άμεση μετάβασή του στον καθολικό τρόπο ζωής, μιας και φαίνεται πως κάτι έχει διακρίνει σ’ αυτόν. Η απόφασή της να μην προχωρήσει στη χριστιανική του βάπτιση (όπως συνήθιζε να κάνει με τα υπόλοιπα παιδιά) ή να μην τον πιέσει να εγκαταλείψει τις αβορίγινες καθημερινές του συνήθειες (όπως το να κοιμάται στο πάτωμα αντί στο κρεβάτι), μάλλον έχει να κάνει με τη συνειδητοποίηση εκ μέρους της πως ο μικρός διαθέτει μια μυστηριώδη υπερφυσική δύναμη. Ένα άγαλμα του Εσταυρωμένου, που αργότερα θα παραληφθεί από το μοναστήρι, θα δώσει στο μεταφυσικό πνεύμα του Νέου Αγοριού μια εμμονική διάσταση που ουδείς μπορούσε να φανταστεί.

Το γεγονός πως το πρώτο δείγμα της «δύναμης» του Νέου Αγοριού το οποίο εμφανίζεται στην οθόνη είναι μια μικρή φωτεινή σφαίρα σαν εκείνες της Τίνκερμπελ, συν του ότι ο νεκρός προκάτοχος της Αϊλίν λεγόταν… Πίτερ, ενώ η ίδια συνηθίζει ν’ αποκαλεί τα αγόρια της ως τα… χαμένα παιδιά, κάνουν το θρησκευτικά αλληγορικό πνεύμα του φιλμ να πλησιάζει επικίνδυνα το παραμύθι του «Πίτερ Παν»! Η γνήσια καλοσύνη των δύο καλογριών, δε, ακυρώνει την όποια πιθανότητα να κρύβεται «κάτι» υπό του ευγενικού προσώπου της, αφήνοντας την πλοκή να βολοδέρνει σ’ ένα επεισοδιακού τύπου καταστασιακό, με το Νέο Αγόρι να «επιδεικνύει» το θαυματουργό του χάρισμα, ξεστομίζοντας σε όλο το έργο μονάχα τη λέξη «αμήν» (διατηρώντας ως φόντο της το χαρακτηριστικά ηλιόλουστο και άνυδρο τοπίο της ερήμου της Αυστραλίας). Μέσα σε όλα αυτά, συχνά πυκνά πληροφορούμαστε πως στον υπόλοιπο κόσμο μαίνεται ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, λεπτομέρεια που ουδεμία σημασία έχει για τη γενικότερη πλοκή!

Αν κάποια από τα προαναφερθέντα κάπως λειτουργούν σε επίπεδο παραμυθένιας παραβολής σχετικά με τα όσα δεινά επέφερε (έστω και άθελα της) στον αυτόχθονα πληθυσμό η αποικιοκρατία, από τη στιγμή που ο Εσταυρωμένος υψώνεται, η γενικολογία του φιλμ τείνει προς τη γελοιότητα. Ο Θόρντον δείχνει πως μάλλον έχει ζηλέψει τη θρησκευτική χλεύη ενός Λουίς Μπουνιουέλ και την αντίστοιχη αναρχία ενός Κεν Ράσελ, όμως, ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζεται την αλληγορία της μετενσάρκωσης του Μεσσία και την εύλογη αμφιβολία που γεννάται στην αδελφή Αϊλίν, προσδίδουν στο εγχείρημά του έναν τραγελαφικό αντί για ειρωνικό τόνο. Τα σκηνοθετικά ευρήματα του κλεισίματος του ματιού και του ταΐσματος με την μαρμελάδα θεωρώ πως με λίγο «τράβηγμα» θα κούμπωναν εύκολα σε σκετσάκι των… Monty Python, η δε δακρύβρεχτη προσευχή της Αϊλίν στον τάφο του πατέρα Πίτερ χαρίζει στην Κέιτ Μπλάνσετ σκηνή ικανή για απονομή… Χρυσού Βατόμουρου!

Το «Νέο Αγόρι» καταλήγει να βυθιστεί σ’ ένα τέλμα πανεύκολων όσο και αστείων θρησκευτικών συμβολισμών, μα και αφόρητης φιλμικής διάρκειας, δημιουργώντας επιπροσθέτως τη βάσιμη υποψία πως ο Θόρντον στέκει μάλλον θετικά προσκείμενος προς τον καθολικισμό, παρά το αντίθετο που εκ πρώτης όψεως δείχνει να ευαγγελίζεται.