του Ηλία Φραγκούλη

Με λίγα λόγια. Βρισκόμαστε στη Νέα Υόρκη, ο Λεόν είναι ένας εκτελεστής ζωντανών στόχων, η Ματίλντα ένα ανήλικο κοριτσάκι χωρίς οικογένεια και ο Στάνσφιλντ ένας διεφθαρμένος μπάτσος της Δίωξης Ναρκωτικών, που «καθάρισε» την οικογένεια της Ματίλντα. Απλή σύμπτωση: ο Λεόν και το κοριτσάκι είναι γείτονες. Σημαντική λεπτομέρεια: ο Λεόν δεν ξέρει ότι έχει να κάνει με μπάτσους…

Από την αρχή, γνωρίζουμε πως ο Λεόν είναι ένας hitman. Ένας εκτελεστής που «καθαρίζει» κατά παραγγελίαν. Ένα κινητό οπλοστάσιο που δεν ηττήθηκε ποτέ. Στην καθημερινή πραγματικότητα, όμως, το συναίσθημα είναι αυτό που καθορίζει την ήττα. Στη ζωή, ο Λεόν έχει παραδοθεί προ πολλού. Μόνος, σ’ ένα παλιό διαμέρισμα, παρέα μ’ ένα φυτό και δύο λίτρα γάλα, ο καλογυμνασμένος Λεόν δέχεται και το τελευταίο χτύπημα. Γερνάει. Η καρδιά αλλάζει ρυθμό, ο έλεγχος της αναπνοής χάνεται και το κορμί παραδίδεται στον πόνο. Το σκοτάδι καταλαμβάνει τα πάντα στο μικροσκοπικό κόσμο του Λεόν. Η πόρτα προς το φως ανοίγει με την εμφάνιση της Ματίλντα, ενός μικρού «αγγέλου» που κατρακυλάει χωρίς φτερά. Η πορεία τους μοιάζει κοινή. Ο Λεόν θα τη συμμαζέψει και οι δύο μαζί θα σταθούν στα πόδια τους, δίνοντας και παίρνοντας. Ο αναλφάβητος Λεόν θα μάθει γραφή κι ανάγνωση και η μικροσκοπική Ματίλντα θα μάθει να «παίζει» με τα φονικά gadgets του εκτελεστή. Το «χαμίνι» έχει βρει τον Σαρλό του. Ο Λεόν είναι ο προστάτης, ο σύντροφος, ο δάσκαλος, ο παιδικός φίλος, μα όχι (και) ο πατέρας. Τα πρότυπα ζευγάρια της Ματίλντα είναι η Μπόνι και ο Κλάιντ, η Θέλμα και η Λουίζ. Ποιος νοιάζεται για το happy end; Αν στην πορεία έχεις επιτύχει το σκοπό σου, το τέλος δεν έχει και τόση σημασία…

Ο Λικ Μπεσόν, για πρώτη φορά στην καριέρα του, περνά τον Ατλαντικό, πιάνει λιμάνι στη Νέα Υόρκη και αρθρώνει την αγγλική γλώσσα. Οι ρίζες, όμως, παραμένουν ευρωπαϊκές. Ο Λεόν είναι απόγονος του «Δολοφόνου με το Αγγελικό Πρόσωπο» (1967). Ο ρυθμός «αναπνέει» αργά και ξεσπάει μόνο όταν οι χτύποι της καρδιάς γίνονται επίμονοι. Ο Μπεσόν δεν τρέχει σπασμωδικά με την κάμερα. «Φωτογραφίζει» τους χώρους και προσπαθεί να τους παγιδεύσει στο CinemaScope του. Πολλές φορές οι εικόνες του μοιάζουν με βινιέτες από comics, μια όχι και τόσο κρυφή πηγή έμπνευσης για εκείνον. Αν δεχτούμε πως όλα αυτά λειτουργούν όπως πρέπει, μάλλον κολλάμε στο συναίσθημα. Η σεναριακή ανεπάρκεια των χαρακτήρων είναι η Αχίλλειος πτέρνα του Μπεσόν. Η καθοδήγηση των ηθοποιών προς έναν κινηματογραφικό εαυτό που μπορεί ν’ αγγίξει ο φακός και ο θεατής. Ήρωες με καρδιά και όχι ένα εικονογραφημένο «καρδιογράφημα». Αυτή η κατάσταση παίρνει από κάτω το καστ, με αποτέλεσμα να αναλώνονται όλοι τους σε μονότονες εκφράσεις και βλέμματα. Εξαίρεση ο Γκάρι Όλντμαν, ανεξέλεγκτος στα όρια του… γελοίου.

Παραδόξως, κινούμενος σε μία κινηματογραφικά υπερβίαιη εποχή, ο Μπεσόν δείχνει χαλαρωμένος! Λιγότερο εφετζίδικος, αλλά με τις εξάρσεις του, σκηνοθετεί το φόβο του θανάτου και όχι την ιεροτελεστία του. Πιστός στο στιλάκι του, ακόμα κι όταν αλλάζει σκηνικό, συντηρεί την παράδοση μέσα στη μοντέρνα ματιά του. Το διαβατήριό του; Πάντα γαλλικό…