του Ηλία Φραγκούλη

Η ταινία ανοίγει γλυκερά και ευχάριστα με εικόνες της ανοιξιάτικης Νέας Υόρκης και κλείνει σ’ έναν πρωτοχρονιάτικο χορό στο Παρίσι, γεμάτο από αμέτρητους Γκράουτσο Μαρξ (!), αφήνοντας μια γεύση πικρού χαμόγελου. Ξανασκέφτομαι τον τίτλο και αισθάνομαι πως ο Γούντι Άλεν δεν τον εννοεί πραγματικά. Σαρκάζει τα αμέτρητα «σ’ αγαπώ» και νοσταλγεί με ερωτικές μελωδίες τα λάθη. Διόλου τυχαία, το «I’m Thru with Love» είναι το κομμάτι που τραγουδιέται περισσότερο στο φιλμ. Λοιπόν, ναι. Το «Όλοι Λένε σ’ Αγαπώ» είναι μια ταινία – γιορτή για τα λάθη του έρωτα.

Μία πολυμελής και ελαφρώς εκκεντρική οικογένεια που ζει στο Upper East Side της πόλης, πρόκειται να μας αποκαλύψει τα ερωτικά της παθήματα. Ο Μπομπ και η Στέφι είναι οι ευτυχείς γονείς παιδιών, τόσο από προηγούμενους όσο και από το δικό τους γάμο, και ζουν σ’ ένα φιλελεύθερο μπάχαλο, το οποίο αποκαλούν σπίτι. Ο πρώην σύζυγος της Στέφι, Τζο, πάντα ερωτευμένος μαζί της, εμφανίζεται σταδιακά ως φίλος που μοιράζεται τις ερωτικές του απογοητεύσεις, αναζητώντας σανίδα σωτηρίας. Η κόρη του, DJ (αφηγητής της ταινίας), θα τον συντροφεύσει σ’ ένα ταξίδι στη Βενετία, όπου ο Τζο θα ερωτευθεί παράφορα τη Βον. Συμπτωματικά, η DJ ξέρει τα πάντα για τη Βον, γιατί παρακολουθούσε κρυφά τις επισκέψεις της σε μία ψυχαναλύτρια, μητέρα μιας φίλης της στη Νέα Υόρκη! Έτσι, η DJ καταστρώνει σχέδιο κατάκτησης για τον πατέρα της. Πίσω στην πατρίδα, ένα άλλο μέλος της οικογένειας, η Σκάιλαρ, απειλεί να καταστρέψει τον επικείμενο γάμο της με τον Χόλντεν, νεαρό δικηγόρο και καλό παιδί, νιώθοντας μια πρωτόγνωρη έλξη για τον Τσαρλς Φέρι, έναν πρώην κατάδικο που βγήκε από τη φυλακή χάρη στη φιλανθρωπική εκστρατεία της Στέφι!

Αναζητείται επειγόντως χαρακτηρισμός για τα τελευταία σενάρια του Γούντι Άλεν, ο οποίος τα κινηματογραφεί με ρυθμό που κόβει την ανάσα. Ψαγμένη απλότητα. Αυτό ταιριάζει. Μ’ ένα μικρό πλήθος χαρακτήρων, στο «Όλοι Λένε σ’ Αγαπώ» ο Άλεν στήνει ένα ερωτικό γαϊτανάκι για κάθε ηλικία, από την εφηβεία μέχρι και τα πρόθυρα του θανάτου. Το σχόλιό του πάνω στον έρωτα, όμως, ενώ γίνεται… τραγουδιστικό (οι ήρωες εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους με μελωδίες, μετατρέποντας την ταινία σε αυτοσχέδιο μιούζικαλ), μένει απλά χαριτωμένο και μελαγχολεί για τις αποτυχίες και τα λάθη του παρελθόντος, που δεν σταματούν ποτέ. Φυλλομετρώντας τις αναμνήσεις μέσα από αγαπημένες νότες και στίχους, ο Άλεν καταλήγει στην «άφεση αμαρτιών» μ’ ένα χαμόγελο προς τα χρόνια που μας μένουν. Ένας χορός πτωμάτων μας κλείνει το μάτι τραγουδώντας «Enjoy Yourself (It’s Later Than You Think)», ο Γούντι δεν παίρνει το Concorde για να πεθάνει στο Παρίσι τρεις ώρες γρηγορότερα, ούτε ζητά από τη Στέφι (Γκόλντι Χον) να γυρίσει σ’ εκείνον, γιατί το λάθος έγινε μία φορά και η ζωή συνεχίζεται…

Ανάμεσα στα ρομαντικά τραγούδια, τα απρόσμενα χορευτικά νούμερα (με καλύτερο εκείνο στο κοσμηματοπωλείο, όπου ο Έντουαρντ Νόρτον τραγουδά το «My Baby Just Cares for Me» διαλέγοντας βέρα για την αγαπημένη του) και το πήγαιν’ έλα μεταξύ Αμερικής, Γαλλίας και Ιταλίας, ο Άλεν διανθίζει το σενάριο με ξεκαρδιστικές ατάκες και ευφάνταστες κωμικές σκηνές. Η Σκάιλαρ καταπίνει τη βέρα – έκπληξη που κρυβόταν μέσο σ’ ένα γλυκό και ο ακτινολόγος πιάνει κουβέντα με τον Χόλντεν για την τιμή αγοράς της, η ρομαντική βόλτα της πρώτης με τον Τσαρλς Φέρι κλείνει με μία απόδραση πρώην συγκρατουμένων του και η αιτία για την οποία ο Σκοτ (άλλο ένα νεαρό μέλος της οικογένειας) έχει ενστερνιστεί τις συντηρητικές ιδέες των Ρεπουμπλικάνων, είναι… ένα πρόβλημα στον εγκέφαλο!

Ο Άλεν διατηρεί ακέραιο το κέφι της συγγραφικής του ενέργειας και ως σκηνοθέτης συγκεντρώνει σ’ αυτή την ταινία μια πληθώρα πρωταγωνιστών, από τους οποίους οι περισσότεροι συνεργάζονται για πρώτη φορά μαζί του, για να τους χρησιμοποιήσει όχι ως επαγγελματίες τραγουδιστές σ’ ένα λαμπερό μιούζικαλ, αλλά ως απλούς ανθρώπους που δεν ντρέπονται για τις αδυναμίες των φωνητικών τους χορδών, με σκοπό να υλοποιήσουν μία σκηνοθετική φαντασίωσή του, να γυρίσει ένα «μιούζικαλ» της ψυχής. Μια ταινία που επιχειρεί να απαντήσει στο αιώνιο ερώτημα: γιατί ψυχή μου τραγουδάς;

Όσο κι αν θες ν’ αντισταθείς στη γοητεία της «επιφανειακής» χαράς που μεταδίδει το φιλμ, όσο κι αν δε θες να παραδεχτείς την πικρία των παλιών «σ’ αγαπώ», είναι αδύνατον να μη νιώσεις τη μαγεία του χορευτικού που ακολουθεί το «I’m Thru with Love», τραγουδισμένο από την Γκόλντι Χον, η οποία αιωρείται φευγαλέα από την αγκαλιά του Άλεν, σ’ ένα φινάλε που λυγίζει καρδιές. Τελικά, ποιοι τραγουδάνε καλύτερα; Οι ερωτευμένοι ή εκείνοι που χαίρονται τη ζωή; Διάβολε, μισώ τις δύσκολες απαντήσεις…