του Νίκου Παλάτου

Ίσως να μην είναι και τόσο γνωστό στη χώρα μας ή να έχει ξεχαστεί με την πάροδο των ετών το συμβάν αυτό στη νήσο Τσαπακουίντικ, όμως αποτελεί έναν από τους σημαντικούς σταθμούς της σύγχρονης αμερικανικής πολιτικής ιστορίας (εξ ου και η χρήση τού παράξενου τοπωνυμίου στον πρωτότυπο τίτλο της ταινίας, που για τους Αμερικανούς υποδηλώνει αυτόματα το συγκεκριμένο περιστατικό). Η επιπόλαιη συμπεριφορά τού τριανταεπτάχρονου τότε Γερουσιαστή Τεντ Κένεντι έθεσε σε μεγάλο βαθμό προ οριστικού τέλους την πολιτική του καριέρα, οι φιλοδοξίες τής οποίας έφταναν μέχρι τον Λευκό Οίκο. Η αμαύρωση του ονόματος της οικογένειας ήταν γεγονός δυσβάσταχτο, με τους φίλα προσκείμενους μηχανισμούς της να καταβάλλουν προσπάθειες συγκάλυψης, επιθυμώντας την άφεση στη λήθη της άτυχης αυτής στιγμής, η οποία μάλιστα ήρθε τον καιρό που οι μνήμες από τη δολοφονία του Ρόμπερτ Κένεντι, ένα καλοκαίρι πριν, ήταν ακόμη νωπές.

Υπάρχει ζουμί στην υπόθεση όπως γίνεται εύκολα κατανοητό, με το βγάλσιμο των άπλυτων των Κένεντι στη φόρα να στέκει ως μια ιδιαίτερα προκλητική περίπτωση, ο σκηνοθέτης Τζον Κάραν, όμως, μένει στα ρηχά και τα απολύτως απαραίτητα. Οι φημολογίες περί μέθης και εξωσυζυγικής σχέσης που αμφότερα οδήγησαν στο λυπηρό συμβάν, μένουν σε ένα εντελώς δεύτερο πλάνο, καθώς αυτό που προτάσσεται εδώ είναι η πολιτική δύναμη της οικογένειας που έκανε τα πάντα για να κουκουλώσει το δυστύχημα, πόσω μάλλον όταν αυτό συνέβη στην πολιτεία της Μασαχουσέτης, την έδρα της δηλαδή, όπου η επιρροή της ήταν αναμφίβολα πολλαπλάσια.

Μετά από βραδινό party που έχει παραθέσει για λίγους φίλους και συνεργάτες, o Τεντ Κένεντι επιβιβάζεται στο αυτοκίνητό του μαζί με τη Μέρι Τζο Κοπέκνι, εκ των γραμματέων τού αδελφού του Ρόμπερτ, την οποία είχε κρατήσει και στο δικό του επιτελείο. Εάν αυτή η συνύπαρξη ήταν εντελώς αθώα (όπως αφήνεται να πλανάται) ή υπήρχε κάτι πέραν τούτου, δεν διευκρινίζεται. Στα σκοτεινά δρομάκια του νησιού, ο Γερουσιαστής παίρνει μια λάθος στροφή, με αποτέλεσμα το όχημά του να αναποδογυρίσει και να πέσει στο νερό. Αυτός καταφέρνει να απεγκλωβιστεί με έναν τρόπο που ουδέποτε εξηγήθηκε επαρκώς, αλλά με τη συνεπιβάτιδά του να μην τα καταφέρνει και να βρίσκει τον θάνατο από πνιγμό.

Αυτό που ακολουθεί είναι μια χιονοστιβάδα λανθασμένων αποφάσεων, τόσο από τον ίδιο όσο και από τους συνεργάτες του, που σπεύδουν να βοηθήσουν στη στρατηγική της αποσιώπησης, προεξάρχοντος του Ρόμπερτ ΜακΝαμάρα, πρώην Υπουργού Αμύνης των ΗΠΑ επί προεδρίας Τζον Κένεντι. Η σύμπτωση της επικείμενης κατάκτησης του διαστήματος από τον Νιλ Άρμστρονγκ και το υπόλοιπο πλήρωμα του Apollo 11, κάτι που αναμενόταν να συμβεί δύο μέρες μετά το δυστύχημα, φαινόταν να είναι το πιο δυνατό χαρτί στην τακτική που ακολουθήθηκε, καθώς άπαντες θεώρησαν πως άπαξ και η είδηση «θαφτεί» για δύο εικοσιτετράωρα, ουδείς θα ασχοληθεί κατόπιν μαζί της, από τη στιγμή που θα έχει συμβεί κάτι τόσο κοσμογονικό όπως τα πρώτα βήματα του ανθρώπου στη Σελήνη.

Οι πρωτοεμφανιζόμενοι σεναριογράφοι Τέιλορ Άλεν και Άντριου Λόγκαν έχουν κάνει μεθοδική δουλειά σε ό,τι αφορά την οργάνωση του υλικού τους, περιορίζονται όμως στην απλή εξιστόρηση των γεγονότων, μην προσπαθώντας να ανάψουν μια μικρή έστω σπίθα που θα πρόσδιδε κάποια δύναμη στην ταινία. Το γεγονός πως έξι παντρεμένοι επώνυμοι άνδρες βρέθηκαν για ένα «χαλαρό σαββατοκύριακο» με έξι νεαρές γυναίκες – μέλη της εκστρατείας του Ρόμπερτ Κένεντι, δεν ενδιαφέρει καθόλου εδώ. Το ίδιο και η στάση της συζύγου του Τεντ, η οποία φαίνεται να στέκει στο πλευρό του κάπως καταναγκαστικά (σαν να ήξερε κάτι που την ενοχλούσε), με τις εύλογες απορίες που δημιουργήθηκαν, εάν ετίθετο θέμα παράνομης σχέσης του Γερουσιαστή με τη Μέρι Τζο, να μην απασχολούν την αφήγηση (λίγους μήνες μετά τα γεγονότα τούτα, μάλιστα, η εγκυμονούσα τότε Τζόαν Κένεντι απέβαλε για τρίτη φορά στη ζωή της, κάτι που αποδόθηκε στο stress και τη στενοχώρια της από το δυσάρεστο συμβάν – θέμα του φιλμ).

Τουλάχιστον σε επίπεδο πολιτικού παρασκηνίου, η εξιστόρηση στέκει σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο αμφιλεγόμενων ελιγμών και συνωμοσιολογικών θεωριών, μιας και καθίσταται σαφές με κάθε τρόπο το πόσο διαφορετικό είναι να είσαι πλούσιος και διάσημος όταν έρθει η στραβή, από το να είσαι ένας… απλός πολίτης. Αυτό το ξεκαθαρίζει από την πρώτη στιγμή στον Τεντ ο βαριά άρρωστος και αυστηρός πατέρας του (ο Μπρους Ντερν σε μια ολιγόλεπτη, λίαν χαρακτηριστική εμφάνιση), επαναλαμβάνοντάς του συνεχώς τη λέξη «άλλοθι», αφήνοντας να εννοηθεί πως τα υπόλοιπα θα διευθετηθούν απλά και ωραία. Οι σχέσεις τους δεν έμοιαζαν να είναι οι καλύτερες δυνατές, μιας και ο Τεντ Κένεντι θεωρούσε πως δεν ήταν ο αγαπημένος γιος τού πατριάρχη της οικογένειας, κάτι που ίσως έπαιξε ρόλο στην εκ μέρους του τελική παραδοχή των συμβάντων υπό μορφή τηλεοπτικού διαγγέλματος (ή έστω μιας εκδοχής τους που έμοιαζε να βρίσκεται κοντά στην αλήθεια). Το βέβαιον είναι πως ο μικρότερος αδελφός δεν είχε το πολιτικό χάρισμα του Τζον και του Ρόμπερτ, μένοντας για πάντα ο «πτωχός συγγενής» της βαριάς κληρονομιάς που κουβαλούσε το όνομα Κένεντι.

Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο όλης αυτής της υπόθεσης, πάντως, είναι η αντιμετώπισή της από τον Τύπο της εποχής, κάτι που θα έπρεπε να έχει τονιστεί περισσότερο από τον Κάραν. Εάν κάτι ανάλογο συνέβαινε σήμερα, με έναν Γερουσιαστή να οδηγεί στον θάνατο νεαρή υπάλληλό του, με την οποία δεν είχε επίσημη σχέση, τα αμερικανικά media θα τον είχαν κατασπαράξει και η καριέρα του θα τελείωνε την ίδια στιγμή. Ο Τεντ Κένεντι δεν διεκδίκησε το χρίσμα για την προεδρία, όπως φαινόταν σίγουρο πως θα κάνει, παρά μόνο στις εκλογές του 1980 (χωρίς επιτυχία), επέπλευσε όμως της τραγωδίας αυτής συνεχίζοντας να εκλέγεται επί σειρά ετών ως Γερουσιαστής, βοηθούμενος και από την κινούμενη στα όρια της συμπάθειας αντιμετώπισής του από τον Τύπο. Θα ήταν ιδιαίτερα ελκυστικό να είχε εξεταστεί αυτή η παράμετρος, υπό το πρίσμα είτε του σεβασμού στο όνομα Κένεντι, είτε μιας προσπάθειας αμοιβαίας κατανόησης από μερίδα δημοσιογράφων ενόψει μιας πιθανής μελλοντικής προεδρίας. Δεν συμβαίνει όμως κάτι τέτοιο, οπότε το μόνο που μένει ιστορικά είναι πως ο Τεντ κατάφερε να σώσει εν πολλοίς τη δική του τιμή αλλά και τη φήμη της οικογένειάς του, μη δείχνοντας ίσως τον πρέποντα σεβασμό στη νεκρή Μέρι, καθώς το φιλμ αρνείται να επανεξετάσει εις βάθος μια όχι και τόσο ξεκάθαρη σελίδα του τεράστιου για τη σύγχρονη αμερικανική Ιστορία κεφαλαίου που λέγεται Κένεντι.