του Ηλία Φραγκούλη

Το 2001, ο Ρίτσαρντ Κέλι αποκτούσε παγκόσμια φήμη και τρομακτικό cult status με την πρώτη fiction μεγάλου μήκους ταινία του, το «Donnie Darko». Πέντε χρόνια αργότερα, οι Κάννες υποδέχονταν στο διαγωνιστικό τους πρόγραμμα το «Southland Tales», ένα… φιάσκο τόσο μεγάλο σε μέγεθος που σχεδόν «κατάπιε» την καριέρα του! Το φιλμ διανεμήθηκε στις αίθουσες σε καμία δεκαριά χώρες (περιέργως, μεταξύ τους και η Ελλάδα!), ελάχιστοι μνημονεύουν σήμερα έστω και τον τίτλο του, ενώ ο Κέλι υπέγραψε μόλις ένα ακόμη έργο, «Το Κουτί» (2009), και έκτοτε… έσβησε από τον χάρτη!

Το 2014, ο Ντέιβιντ Ρόμπερτ Μίτσελ παρουσιάζει στο Semaine de la Critique των Καννών το «Σε Ακολουθεί», τη δεύτερη fiction μεγάλου μήκους ταινία του, και γίνεται παγκόσμια γνωστός και αποδέκτης ενός απίστευτα ελπιδοφόρου hype. Τέσσερα χρόνια αργότερα, οι Κάννες υποδέχονται στο διαγωνιστικό τους πρόγραμμα το «Μυστικό της Ασημένιας Λίμνης» και η καριέρα του δείχνει να έγινε… παρελθόν μέσα σε μια νύχτα! Το έργο διανεμήθηκε σε ελάχιστες χώρες κατά τη διάρκεια του περσινού καλοκαιριού, με την αμερικανική πρεμιέρα του να έχει προγραμματιστεί για τις 19 Απριλίου… εφέτος!

Αν ρωτάς κι εμένα, το «Southland Tales» ήταν μια ήττα πιο πρωτότυπη, πιο (υπερ)φιλόδοξη, πιο grande δημιουργική, που κατέρρεε από το βάρος των ιδεών του. Τούτο εδώ δεν έχει κάτι το πρωτότυπο να επιδείξει, παρά να ανακυκλώσει, πατώντας πάνω σε αρχετυπικά μοτίβα της pulp λογοτεχνίας, μπλέκοντας το παλιοκαιρίσιο νουάρ με την πιο σύγχρονη περίοδο της καλιφορνέζικης ψυχεδέλειας, αλλά (κυριολεκτικά παράδοξα) σε ένα σημερινό σκηνικό δράσης που θα αμφισβητούσαμε πλήρως αν δεν γινόταν χρήση κινητών τηλεφώνων! Φιλμικά, το πιο πρόσφατο παράδειγμα που ταιριάζει στο δημιούργημα του Μίτσελ είναι το (επίσης καταστροφικό σαν αποτέλεσμα) «Έμφυτο Ελάττωμα» (2014) του Πολ Τόμας Άντερσον, με ποιοτικό «άλλοθι» εκεί τη φήμη του βιβλίου του Τόμας Πίντσον στο οποίο βασίστηκε. Εδώ το original σενάριο υπογράφεται από τον ίδιο τον σκηνοθέτη, ο οποίος καταποντίζεται πλήρης ευθυνών…

Ο ήρωας του «Μυστικού της Ασημένιας Λίμνης» είναι ένας σχεδόν ξεχασμένος από άλλες δεκαετίες slacker που σκοτώνει τον άπλετο χρόνο του παρατηρώντας με τα κιάλια τους γείτονές του. Δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς επαγγέλλεται ο Σαμ, σήμερα είναι σαφώς άνεργος και τα μόνα clues που μας δίνει γι’ αυτόν το διαμέρισμά του είναι οι vintage κινηματογραφικές αφίσες (κυρίως τίτλοι από την περίφημη σειρά των Universal Monsters), τα comics και… ο Κερτ Κομπέιν. Η περιοχή ζει υπό κλίμα τρόμου εξαιτίας ασύλληπτου δολοφόνου σκύλων που χτυπά τις νύχτες. Η μοιραία ξανθιά Σάρα (Κίου) από απέναντι θα του τραβήξει την προσοχή, θα φλερτάρει μαζί της για ένα βράδυ, αλλά το επόμενο κιόλας πρωί… το σπίτι της δείχνει άδειο και εγκαταλελειμμένο! Παθιασμένος μαζί της, ο Σαμ θα προσπαθήσει να αναζητήσει τα αίτια της «εξαφάνισης» μιας κοπέλας που ουσιαστικά δεν πρόλαβε καν να γνωρίσει, ενώ στο background προστίθεται και η υπόθεση πιθανής απαγωγής ντόπιου δισεκατομμυριούχου.

Η ταινία δεν αποκτά σχεδόν ποτέ τη συνοχή μιας στέρεης πλοκής και απλά ακολουθεί τα χνάρια του Σαμ στις έρευνές του σε ολόκληρο το LA, με πληθώρα από μικρές υποπλοκές που επιχειρούν να δώσουν clues γύρω από την υπόθεση, λες και παρακολουθούμε την ντετεκτιβίστικη εξιχνίαση ενός μυστηρίου βγαλμένου από τον κόσμο του νουάρ (κάτι που είχε φέρει εις πέρας με σπουδαίους χειρισμούς ο Ράιαν Τζόνσον στο «Έγκλημα στο Κολέγιο» του 2006). Η διαφορά εδώ εντοπίζεται σε μια πιο «παιχνιδίστικη» αφήγηση που βάζει τον ήρωα να συνδέει «σημάδια» από τοίχους, τραγούδια, περιοδικά ή κουτιά δημητριακών, τα οποία μαζί συνθέτουν ένα είδος «χάρτη» της (πιθανής) πορείας της Σάρα. Σταδιακά, το έργο βυθίζεται στο χάσιμο ενός σεναρίου δίχως σκοπό (ή έστω χιούμορ), από το οποίο επιβιώνει μονάχα ο θαυμασμός για το (αδιανόητο) repérage που έχει γίνει στην πόλη του Λος Άντζελες, το αξιόλογο επίπεδο δουλειάς στο κομμάτι της σκηνογραφίας και τα γαμάτα widescreen πλάνα τού (κάργα ανερχόμενου) διευθυντή φωτογραφίας Μάικλ Γκιουλάκις (μετά τα δύο τελευταία φιλμ του Μ. Νάιτ Σιάμαλαν, πρόκειται να τον συναντήσουμε στο επερχόμενο «Us» του Τζόρνταν Πιλ).

Πέραν του αισθητικού μέρους, δηλαδή, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα μεγάλο κενό, που αναμασά με αδιέξοδο τρόπο κάποιες «καμένες» ιδέες παρόμοιων φιλμ του παρελθόντος, χωρίς όμως ποτέ να γέρνει προς μια πιο «stoned» κατεύθυνση, η οποία θα του επέτρεπε (οριακά) να δικαιολογήσει το αχαρακτήριστο περιεχόμενο της πρώτης ύλης του. Στην τελική, το «Μυστικό της Ασημένιας Λίμνης» θα ήθελε πολύ να κρίνει την παρακμή μιας πόλης τόσο κενόδοξης και παραδομένης στην παράνοια της εξουσίας του χρήματος, της δόξας και των ελπίδων της κατάκτησης μιας… επόμενης ζωής, αλλά το μόνο που πετυχαίνει είναι να δει τον πάτο τού βούρκου στον οποίο επιπλέουν (μερικώς) οι εικόνες του (και μόνο). Θα πρότεινα στον Μίτσελ να ξαναδεί το «The Neon Demon» (2016) και την επόμενη φορά να βάλει και έναν στόχο στο σενάριό του.