Ξεπέρασε κάθε σύνδεση αυτού του ζητήματος με την πολιτική της σημερινής κυβέρνησης. Δες το παράδειγμα μονάχα από την πολιτιστική του πλευρά. Και βγες και από το στενό πλαίσιο του «μαχόμενου» καλλιτέχνη που, υπό την απειλή της δικής του ανεργίας, πετάχτηκε για μια βόλτα μέχρι το θέατρο Σφενδόνη για να διαμαρτυρηθεί για τον «αφελληνισμό» του Φεστιβάλ Αθηνών από τον Γιαν Φαμπρ. Απομακρύνσου όσο το δυνατόν από τα κλασικά στερεότυπα της «άποψης» επί παντός επιστητού. Και έλα στη δική μου θέση…
Δεν παρακολουθώ τηλεόραση, είναι κάτι που αποφεύγω συνειδητά. Αυτές τις μέρες, όμως, υπήρξα μάρτυρας ενός εξωφρενικού φαινομένου, με πρωταγωνιστές τους ίδιους μου τους γονείς. Είναι μεγάλοι άνθρωποι. Το (πάλαι ποτέ) «κουτί» τούς κρατάει συντροφιά. Και τους «ενημερώνει». Εντελώς τυχαία, με timing μετάδοσης δελτίου ειδήσεων, τους έπιασα στα πράσα να βρίζουν τον Φαμπρ, κατά τη διάρκεια σχετικού ρεπορτάζ! Έμεινα κόκαλο! Πάγωσα. Η μητέρα μου ωρυόταν, να γυρίσει στην πατρίδα του το Βέλγιο και εκεί να παρουσιάζει τα… πέη της παράστασής του, όχι σ’ εμάς! Στην ίδια γραμμή, ο πατέρας μου εκσφενδόνιζε κάτι ακατάληπτα για γυμνούς άνδρες που χόρευαν συρτάκι! Ήξερα τι συνέβαινε εκεί έξω, όχι όμως και τι μπορούσε να συμβαίνει σχεδόν σε κάθε μεσοαστικό σπίτι απλών ανθρώπων, οι οποίοι ανοίγουν μια τηλεοπτική συσκευή για να μάθουν… τις ειδήσεις.
Οι γονείς μου είχαν άποψη για τον Φαμπρ! Από ποιος ξέρει πόσα ρεπορτάζ των δελτίων, που προπαγάνδιζαν εξευτελιστικά κατά ενός καλλιτέχνη – δημιουργού, με το «άλλοθι» κάποιων γυμνών ανδρών με πιξελαρισμένα πέη! Δεν πρόλαβα να παρακολουθήσω ακριβώς το περιεχόμενο του ρεπορτάζ, αλλά από τη μαρτυρία της επίδρασής του στους γονείς μου καταλάβαινα τι συνέβαινε, μάλλον επί σειρά ημερών. Ήταν ένα κάποιο σοκ, φυσικά. Η μητέρα μου έχει να πάει θέατρο εδώ και… ολίγες δεκαετίες, ενώ ο πατέρας μου δεν είναι φίλος των τεχνών, πέραν του κινηματογράφου. Προσπάθησα να τους εξηγήσω ότι το απόσπασμα που προκάλεσε τον θυμό τους προερχόταν από μια παράσταση διάρκειας 24 ωρών και ότι η προπαγάνδα αυτών των ειδήσεων είναι κάτι πολύ πιο προκλητικό από μερικά… πέη σε κοινή θέα από σκηνής. Στη συνείδηση των γονιών μου, ο Γιαν Φαμπρ ήταν, πια, ένας «ανώμαλος» που έπρεπε να φύγει από την Ελλάδα διότι έκανε κακό στον πολιτισμό μας! Τρομοκρατήθηκα!
Ξεψαχνίζοντας λίγο περισσότερο την όλη κατάσταση, ανακάλυψα ότι το θέμα είχε περάσει μέχρι και από τα μεσημεριανάδικα, με ασχολίαστους διαλόγους απείρου κάλλους. Η τηλεόραση «σκηνοθέτησε», για ακόμη μια φορά, μια εκστρατεία συντηρητικών μηνυμάτων, τα οποία ανακυκλώθηκαν από κάθε πιθανό δέκτη και δημιούργησαν μια απίστευτα νοσηρή κοινή γνώμη, ικανή να ενώσει απλούς πολίτες δίχως πραγματική άποψη επί του θέματος (όπως οι γονείς μου) με φασιστοειδή στοιχεία, ακραία συντηρητικούς εκφραστές της δεξιάς, σοσιαλμιντιακούς μαϊντανούς που «μένουν Ευρώπη» και μια μειοψηφία ανθρώπων του θεάτρου που, κυριολεκτικά, δεν γνωρίζουν τι τους γίνεται έξω από τον δικό τους μικρόκοσμο της «δημιουργίας». Όλος αυτός ο οχετός, συμπαρασυρόμενος από την… «αντιπολίτευση» ενός πολιτικού συστήματος που δαγκώνει λυσσαλέα το χέρι οποιουδήποτε τολμά να του πάρει το «ψωμάκι» (δημόσιο ή ευρωπαϊκά επιχορηγούμενο) από το στόμα… ξέρεις από πότε, πολέμησε μετά μανίας έναν ξένο καλλιτέχνη που πήγε να αναλάβει έναν κάποιον ρόλο σε έναν θεσμό πολιτισμού της Ελλάδος, κατόπιν μιας… συνέντευξης Τύπου και μόνο! Με «όχημα» μερικά… πέη! Και νίκησε. Ο οχετός. Η λογοκρισία, στην τελική.
Διότι πίσω από τις πολιτικές (ας μη γελιόμαστε) κορώνες των τηλεοπτικών καναλιών μιας δυσώδους διαπλοκής που ενορχηστρώνει αυτόν τον όχλο της «κοινής γνώμης», το μέγα θύμα (ή εξιλαστήριο θύμα ή όπως θέλεις πες τον) δεν ήταν αυτός ο παλαβός Βέλγος. Ο αληθινός χαμένος από τούτη την ιστορία είναι… η ελευθερία μας. Είναι η διαπόμπευση και η καταδίκη ουχί επί του πρακτέου (διάβολε, ας αναλάμβανε αυτό που του ζητήθηκε ο Φαμπρ, ας αποτύγχανε, κι ύστερα ας τον έσερναν τα άλογα ενός άρματος στο Παναθηναϊκό Στάδιο, με πλήθος θεατών να ζητοκραυγάζει), αλλά επί του… φημολογούμενου. Είναι αυτό που ζήσαμε και προ ολίγου καιρού με τη διαβόητη παράσταση «του Σάββα Ξηρού» στο Εθνικό. Ξανά, από έναν όχλο που στη συντριπτική του πλειοψηφία δεν είχε παρακολουθήσει το έργο! Αλλά είχε «άποψη». Και μια χατζάρα στο χέρι…
