του Νίκου Παλάτου

Ο αγγλικός τίτλος «Shooting Blanks» είναι πιθανότατα το μοναδικό πετυχημένο στοιχείο του «Τελευταίου Ήρωα», αφού καταφέρνει ν’ αποδώσει διττά και ειρωνικά το σύνολο όσων διαδραματίζονται στο φιλμ. Διότι δεν είναι μόνο ο «τρελαμένος» Φρανσέ και η παρέα του, που υποδυόμενοι Παρτιζάνους και Ναζί ρίχνουν σταθερά άσφαιρα καυλαντίζοντας ολούθε, αλλά σ’ ένα δεύτερο επίπεδο υπάρχει η κόρη του και ο γαμπρός του, οι οποίοι επιθυμούν διακαώς να γίνουν γονείς, πλην όμως δυσκολεύονται ιδιαιτέρως εξαιτίας προβλημάτων γονιμότητας.

Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Ζίγκα Βιρτς στήνει ένα καθαρόαιμο φαρσικό καταστασιακό μπλέκοντας τρεις γενιές Σλοβένων, κάθε μία εκ των οποίων ζει σ’ έναν ολότελα «δικό της» κόσμο. Ο παππούς έχει μείνει προσκολλημένος στο παρτιζάνικο παρελθόν του και στον τιμητικό ανδριάντα που του έχουν στήσει, ο γιος του είναι αλλού γι’ αλλού κυνηγώντας φαντάσματα Γερμανών και Ναζί, εκλαμβάνοντάς τους σταθερά ως… ένα και το αυτό, η δε εγγονή, αν και δείχνει προσγειωμένη στην πραγματικότητα, δυσκολεύεται να μείνει ανεπηρέαστη, καθώς σχεδόν όλοι γύρω της είναι «του γιατρού». Ο εξωγενής παράγοντας που έρχεται ν’ αλλάξει τις ισορροπίες της «τρέλας» είναι εκείνος της Γερμανίδας αντιπροσώπου, η οποία στη πραγματικότητα είναι… Ελληνίδα, αλλά αφού υπηρετεί τον «εχθρό» ως τέτοια λογίζεται.

Η δημοφιλής στη χώρα μας (αλλά και στη Σλοβενία, αν κρίνω από τούτο το φιλμ) αντιγερμανική ρητορική, που κατά τα χρόνια της κρίσης απέκτησε μία αναφανδόν αντιμνημονιακή χροιά, λειτουργεί ως το μοναδικό κωμικό εύρημα του «Ήρωα». Καταφεύγοντας σε υπερβολές που κάνουν το «Ραντεβού στην Ελλάδα» (2015) να μοιάζει με… απαύγασμα λαϊκής σοφίας σε συνδυασμό με σύγχρονη οικονομική σάτιρα, η ταινία εξαντλεί γρήγορα το τραβηγμένο απ’ τα μαλλιά ανεκδοτολογικό της gimmick. Βάζοντας στην άκρη το ανεξήγητο του τόπου τον οποίο ο γερμανικός κολοσσός έχει κρίνει ως τον πλέον κατάλληλο προκειμένου να προβεί στην ανέγερση γιγαντιαίου supermarket (καλά καλά δεν υπάρχει… οδική πρόσβαση!), το στόρι προσπαθεί να λειτουργήσει σ’ ένα αλληγορικό επίπεδο, φέρνοντας τον κατά φαντασίαν ήρωα Φρανσέ να ζει επιτέλους τον προσωπικό του, αληθινό πόλεμο. Οι πρόγονοί του έδιωξαν τους Γερμανούς από τα εδάφη της πατρίδας του, αυτός ετοιμάζεται να τους κατατροπώσει στο οικονομικό πεδίο, βγάζοντας το άχτι του για την ατυχία να μην έχει γεννηθεί κάποιες δεκαετίες νωρίτερα, ώστε να είχε πιάσει τα όπλα στ’ αλήθεια.

Ένα-δυο νόστιμα τσιτάτα που ξεστομίζονται χάνονται κάτω από την παρωχημένη υπερβολή του σεναρίου, με την πλοκή ν’ αναζητά από τα μισά της κι έπειτα διέξοδο σε κρυμμένα οικογενειακά μυστικά και δράματα, που εν είδει κουλού twist επιχειρούν να δικαιολογήσουν συμπεριφορές και αποτυχίες… σύλληψης σε πλαίσιο ουδόλως κωμικό, αλλά (και καλά) ενδοσκοπικό (που τελικά φέρνει σε κακώς εννοούμενα τραγελαφικό). Η αλλαγή του τόνου της ταινίας (κατά το τελευταίο της μέρος) στουκάρει άγρια με την κωμική φάρσα που είχε προηγηθεί (σκορπώντας επιπλέον τρελά χασμουρητά), πριν μεταβληθεί σε κάτι που ξεπερνά σε λογική ακόμα και την παραποτάμια επιλογή του υποτιθέμενου supermarket. Αλήστου μνήμης ελληνικές βιντεοπαραγωγές της δεκαετίας του ‘80 ξυπνούν άπαξ της συνειδητοποίησης του τι ακριβώς παίχτηκε στο φινάλε (αναφέρομαι σε συγκεκριμένη με πρωταγωνιστή τον Πάνο Μιχαλόπουλο), όμως, εκείνες έφεραν την ταμπέλα του trash και ουχί της λαϊκής κωμωδίας με καυστικά (υποτίθεται) μηνύματα. Αυτά που γίνονται εδώ με αποπλανήσεις ανηλίκων, ευνούχους και μάχες πρώτης γραμμής στο μέτωπο, ένα σάστισμα το αφήνουν.