της Βαρβάρας Κοντονή

Με παράδοση δεκαετιών στον χώρο, δύο Χρυσούς Φοίνικες και αμέτρητες άλλες βραβεύσεις, ξέρεις ήδη πως κάθε νέα ταινία των αδελφών Νταρντέν αποτελεί είδηση και γίνεται αποδεκτή με ιαχές κινηματογραφόφιλων και την πρέπουσα φεστιβαλική ταμπελοποίηση. Τι κι αν, τελικά, οι πρώτες κριτικές από το εξωτερικό ήρθαν αρκούντως μετριοπαθείς; Ε, λες, Νταρντέν είναι αυτοί, είναι δυνατόν να γυρίσουν ταινία που δεν είναι καλή; Ας πούμε πως «Το Άγνωστο Κορίτσι» δεν είναι μια κακή ταινία. Είναι, όμως, ένα φιλμ που απέχει παρασάγγας από το προσωπικό σινεμά των Βέλγων αδελφών και αυτό για τα νταρντενικά δεδομένα δεν το λες και τόσο καλό…

Διαθέτοντας στοιχεία αστυνομικού θρίλερ (;) και μυστηρίου, «Το Άγνωστο Κορίτσι» είναι μια ταινία με σεναριακό πυρήνα ξεκάθαρα βγαλμένο από τα ανθρωποκεντρικά δράματα των Νταρντέν, εκεί όπου οι γυναίκες πρωταγωνίστριες έρχονται πάντα – και αναπόφευκτα – αντιμέτωπες με θέματα όπως η ηθική, η ανάγκη για συγχώρεση και η επιβεβλημένη ατομική λύτρωση. Υπό αυτή την οπτική, η νέα τους ταινία αποτελεί το πιο «ολοκληρωμένο» τους έργο, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την υιοθέτηση και πλήρη εξωτερίκευση μιας σειράς κινήτρων χαρακτήρων που έχουν αναπτύξει καθόλη τη διάρκεια της πολύχρονης κινηματογραφικής τους πορείας, (εξ)αναγκάζοντας τις ηρωίδες τους σε μια διαρκή συνδιαλλαγή με τον ίδιο τους τον εαυτό, υποκινούμενη πάντα από την ικανοποίηση της προσωπικής τους ηθικής.

Αντιμέτωπη με ένα δυσβάσταχτο συνειδησιακό βάρος βρίσκεται και εδώ η πρωταγωνίστρια Αντέλ Ενέλ, στον ρόλο της δόκτορος Νταβάν, μιας γυναίκας που βλέπει την ηθική της να κλονίζεται, καθώς ενημερώνεται από τις Αρχές πως κοντά στο ιατρείο της μια νεαρή γυναίκα αφρικανικής καταγωγής έχει βρεθεί νεκρή. Όταν η αστυνομία ζητήσει από την Νταβάν να δει το υλικό από το κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης που βρίσκεται στο ιατρείο, η ίδια θα διαπιστώσει με τρόμο πως το άτομο που είχε χτυπήσει το κουδούνι της το προηγούμενο βράδυ ήταν η άτυχη κοπέλα. Βαθιά κλονισμένη από την αποκάλυψη, η Νταβάν θα υποστηρίξει πως αρνήθηκε να ανοίξει την πόρτα καθώς το ωράριο επίσκεψης του ιατρείου είχε παρέλθει και, στην τελική, αν ήταν κάτι επείγον «θα είχαν χτυπήσει δύο φορές». Πεπεισμένη πως το άγνωστο κορίτσι θα ήταν ζωντανό αν εκείνη είχε ανταποκριθεί στο κάλεσμά του για βοήθεια, η Νταβάν θα ξεκινήσει τη δική της αναζήτηση για την αλήθεια και το τι πραγματικά συνέβη το μοιραίο εκείνο βράδυ.

Το ταλέντο των Νταρντέν ανέκαθεν εντοπιζόταν στη νατουραλιστική κινηματογράφηση των σεναρίων τους, με τις ιστορίες τους αυτές καθαυτές να παραμένουν το σημαντικότερο χαρακτηριστικό της φιλμογραφίας τους. Η επικέντρωση στις μικρές στιγμές της καθημερινότητας και η οξύμωρη σχέση ατομικού ουμανισμού / κοινωνικού συνόλου αποτελούσαν παραδοσιακά μοτίβα γύρω από τα οποία οι χαρακτήρες αναπτύσσονταν και εξελίσσονταν πάντα μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διακριτού κοινωνικοπολιτικού σχολιασμού. Δεδομένων των παραπάνω, είναι περίεργο για κάποιον να παρακολουθεί «Το Άγνωστο Κορίτσι», μια ταινία όπου τα στοιχεία που ανέδειξαν το σινεμά των Νταρντέν είτε απουσιάζουν είτε έχουν μειωθεί αισθητά σε δυναμική. Το πρόβλημα δεν έγκειται μονάχα στη διεκπεραιωτική κινηματογράφηση, σε βαθμό μάλιστα που μερικές φορές να αναρωτιέσαι αν οι Νταρντέν απλά… ξεχάστηκαν κι άφησαν την κάμερα «να γράφει», αλλά και στο αδύναμο σενάριο, γεμάτο «βολικές» συμπτώσεις και χαρακτήρες δίχως καμία ανάπτυξη, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την άκαμπτη και ερμηνευτικά «ανελεύθερη» πρωταγωνίστριά του. Ακόμα και η προσπάθεια ανάπτυξης μιας ενδιαφέρουσας υπο-πλοκής ανάμεσα στην ηρωίδα και τον εκπαιδευόμενό της Λουσιάν πέφτει στο κενό, αφού περιθωριοποιείται γρήγορα χωρίς επί της ουσίας να εξυπηρετεί κανένα δραματουργικό σχέδιο, παρά το γεγονός πως με τη σωστή διαχείριση θα είχε τα φόντα να αποτελέσει, ίσως, και το σημαντικότερο υποθεσιακό κομμάτι του φιλμ.

Σίγουρα η ταινία έχει και τις καλές της στιγμές, αλλά κι αυτές σε πιάνουν σε ανύποπτη στιγμή, αφού καθόλη την προηγούμενη διάρκεια καταλήγεις να αντιμετωπίζεις νωχελικά τις όποιες (ή μάλλον καμία…) εξελίξεις, με αποτέλεσμα οι στιγμές του γλυκού, ατόφιου χιούμορ να περνάνε ανεπιστρεπτί πριν καν προλάβεις να τις επεξεργαστείς. Υπάρχει κάτι το υπερβολικά φροντισμένο και μελετημένο σε όλο αυτό, μια προσπάθεια υπερ-έκθεσης και σαφούς καταγραφής της προσωπικότητας της ηρωίδας, κάτι που στερεί ολοκληρωτικά από την ταινία το στοιχείο της έκπληξης. Ακόμα και το τέλος προδίδει μια σεναριακή παραίτηση από πλευράς Νταρντέν, μια λογική του «άντε να ξεμπερδέψουμε γιατί κοντεύουμε και τις δύο ώρες»! Σε αντίθεση με πρότερες δουλειές τους, «Το Άγνωστο Κορίτσι» δεν έχει καμία σχέση με το θαρραλέο και περήφανο «αποτύπωμα» που έχουν αφήσει οι ηρωίδες τους στο κινηματογραφικό σύμπαν, μοιάζοντας περισσότερο με αναγνωριστική κινηματογραφική απόπειρα, παρά με το αυθεντικά δραματικό σινεμά των δυο «παλιών καραβανάδων» του χώρου.