του Ηλία Φραγκούλη

Με βάση ένα διήγημα του Ντιντιέ Ντεκουάν, το οποίο εμπνεύστηκε από μια αληθινή, πρόμοια περίπτωση εγκλήματος που συνέβη το 1964, ο Βέλγος σκηνοθέτης Λουκά Μπελβό υπογράφει ένα φαινομενικά ψυχολογικό θρίλερ που ενώ, εξαρχής, βαδίζει στο γνωστό πλαίσιο του αστυνομικού μυστηρίου, με έρευνες για τα αίτια του εγκλήματος και την ταυτότητα του θύτη, γρήγορα εγκαταλείπει όλα τα συστατικά του genre, για να παραδοθεί σε μια… δραματική τρικυμία εν κρανίω, φεστιβαλικών στερεοτύπων και μηδενός αποτελέσματος!

Ο κεντρικός ήρωας αποτελεί, πιθανότατα, και τον πιο πιστό μάρτυρα του εγκλήματος, ο οποίος όχι μόνο δεν ενήργησε με κανέναν τρόπο ώστε να αποπειραθεί και να βοηθήσει το θύμα, αλλά, στη συνέχεια, κρύβεται και από την Αστυνομία ή και… τον ίδιο του τον εαυτό! Οι σχεδόν ύποπτες κινήσεις του δίνουν στο θεατή μια υποψία ενοχής, ενώ μια μυστηριώδης φιγούρα τον παρακολουθεί από το απέναντι μπαλκόνι κάθε φορά που τολμά να βγει στο παράθυρο. Με την επιστροφή τής αγαπημένης του από επαγγελματικό ταξίδι, ο Πιερ αντιδρά σπασμωδικά, εμφανίζοντας ανασφάλειες για το μέλλον τής σχέσης τους, μέσα από μια σκηνή διαλόγου που ξεπερνά κάθε… σφάλμα των χειρότερων στιγμών μιας αδιέξοδης ελληνικής κινηματογραφίας «εσωτερικού» προβληματισμού από την περίοδο του ’80, σε γραφή, ερμηνείες και σκηνοθετική καθοδήγηση. Πλέον, είναι κατανοητό πως η συνέχεια θα είναι ανυπόφορη!

Ο Μπελβό αποστασιοποιείται ολοκληρωτικά από προθέσεις και τοποθέτηση πάνω στο θέμα του ηθικού διλήμματος των 38 μαρτύρων του φιλμ, των οποίων η απάθεια ή ορισμένες «εκρήξεις» (όπως της μάνας γειτόνισσας, που αλλάζει την κατάθεσή της ανά σκηνή στην οποία εμφανίζεται) σε κάνουν να θες να… μπουκάρεις στο σκηνικό και ν’ αρχίσεις να πλακώνεις τους πάντες στις σφαλιάρες! Τραγικές ερμηνείες, αδράνεια δράσης και αδιαφορία επικοινωνίας με το θεατή, κατρακύλα της πλοκής και της ψυχολογικής σκιαγράφησης των χαρακτήρων στα όρια της ανοησίας, είναι μερικά από τα καίρια ελαττώματα της ταινίας, που σαφώς βαραίνουν εγκληματικά το σκηνοθέτη, που δείχνει να ρίχνει όλο του το βάρος στην κορύφωση της αναπαράστασης του φόνου της νεαρής κοπέλας (η μοναδική ενδιαφέρουσα σκηνή του φιλμ, που έρχεται πολύ αργά για να διασώσει τούτο το ναυάγιο…).

Οι «38 Μάρτυρες», παραδόξως, τοποθετούν κι εσένα σε μια παρόμοια μοίρα μη συμμετοχής σε τούτο το έγκλημα, το οποίο διαπράττεται δίχως σκεπτικό ή διάθεση αληθοφάνειας. Σχεδόν όπως συμβαίνει και με τη μυστηριώδη ανδρική φιγούρα του απέναντι μπαλκονιού, που από ένα σημείο και μετά… σταματά να εμφανίζεται το ίδιο ανεξήγητα! Υπήρξε ποτέ; Ήταν μια μορφή «συμβολική»; Ή… με πήρε ο ύπνος όταν ο Μπελβό εξηγούσε το νόημα της εμφάνισής του; (Χρειάστηκε να ρωτήσω και άλλους, ώστε να βεβαιωθώ ότι δεν είχα χάσει σκηνή λόγω ύπνου.)