της Βαρβάρας Κοντονή

Αυτή ήταν μια καλή χρονιά για τον Πάμπλο Λαραΐν. Μετρώντας ήδη μια δραματική βιογραφία με το «Νερούδα», μια ταινία που προκάλεσε ρίγη φεστιβαλικού ενθουσιασμού και που σύντομα πρόκειται να παρακολουθήσουμε και σε μια αίθουσα δίπλα μας, σειρά έχει το αγγλόφωνο ντεμπούτο του Χιλιανού δημιουργού με το «Jackie», μια βιογραφία διαφορετική από τις άλλες, η οποία βρίσκει τη Νάταλι Πόρτμαν στην πρωτοκαθεδρία για τη διεκδίκηση του δεύτερου χρυσού αγαλματιδίου τής καριέρας της. Δεδομένης της απόδοσής της εδώ, ίσως και να τα καταφέρει.

Το «Jackie» δεν αποτελεί μια ακόμη τυποποιημένη βιογραφία / αγιογραφία «της σειράς» και αυτό φροντίζει να το καταστήσει σαφές από το ξεκίνημα κιόλας, εισάγοντας στην οθόνη το πρόσωπο της Πόρτμαν υπό τη συνοδεία του συναρπαστικά ανατριχιαστικού «μουσικού χαλιού» της Αγγλίδας Μίκα Λέβι, που θυμάσαι να σου παγώνει την ύπαρξη με το… εξωγήινα αιθέριο soundtrack του «Κάτω από το Δέρμα». Μόνο που στην περίπτωση της κινηματογραφικής αποτύπωσης ενός προσώπου με όνομα βαρύ σαν ιστορία, δεν περιμένεις πως η διαχείριση του υλικού θα είναι κάπως πιο ακαδημαϊκή, πιο «καθωσπρέπει» στην καταγραφή της και πιο αποστειρωμένη στην (ανα)διήγηση των ιστορικών πεπραγμένων; Το περιμένεις, γι’ αυτό και η «στρατηγική» τοποθέτηση του μουσικού θέματος της Λέβι στην αρχή του φιλμ δεν αφήνει περιθώρια για προσωπικούς συναισθηματικούς εγκλωβισμούς: αυτή είναι μια βιογραφία που θα θυμάσαι.

Με τον Λαραΐν να καταθέτει τα σκηνοθετικά του διαπιστευτήρια εδώ και μια δεκαετία, αυτό που ξαφνικά φαίνεται να (υπο)στηρίζει συνολικά και στιβαρά το εγχείρημα του «Jackie», είναι το σενάριο του Νόα Όπενχαϊμ, πράγμα αξιοπερίεργο, ιδιαιτέρως αν αναλογιστεί κανείς πως οι προηγούμενες δύο συγγραφικές του δουλειές για το σινεμά, περιλαμβάνουν τις κινηματογραφικές μεταφορές των νεανικών μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας, «Ο Λαβύρινθος» και «Η Τριλογία της Απόκλισης: Αφοσίωση»! Το σενάριο του Όπενχαϊμ, σφιχτοδεμένο και οξυδερκές, αποτελεί το ιδανικό απομυθοποιητικό υλικό για τη σκιαγράφηση ενός ανθρώπου σε σύγχυση και πλήρη εσωτερική διάλυση, μιας γυναίκας που τη μια στιγμή έχει τα πάντα και την αμέσως επόμενη απολύτως τίποτα – εκτός ίσως από μια βαθύτερη ανάγκη για την εξασφάλιση της πολυπόθητης προεδρικής υστεροφημίας.

Ενδεχομένως και να μιλούσαμε για μια διαφορετική ταινία αν η Νάταλι Πόρτμαν δεν κρατούσε τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Υιοθετώντας στο έπακρο την κινησιολογία και τον – ομολογουμένως ξεχωριστό – τόνο ομιλίας τής πάλαι ποτέ Πρώτης Κυρίας, «καταβυθίζεται» ολοκληρωτικά μέσα στον χαρακτήρα, δίνοντας μια από τις πιο ξεχωριστές ερμηνείες της καριέρας της. Αφήνοντας στην άκρη την έτσι κι αλλιώς ιντριγκαδόρικη φύση της περσόνας που υποδύεται, η Πόρτμαν βρίσκει την ιδανική ισορροπία ανάμεσα στην προσγειωμένη δυναμική του σεναρίου και την προσωποκεντρική σκηνοθεσία του Λαραΐν, βιώνοντας προοδευτικά τα διαφορετικά στάδια της απώλειας: πρώτα η στιγμή της απόλυτης φρίκης, στη συνέχεια η συνειδητοποίηση του τραγικού χαμού, κατόπιν ο θρήνος, το αναπόφευκτο μούδιασμα και έπειτα η «απομόνωση» για τη φροντίδα του κοινωνικοπολιτικού κληροδοτήματος που άφησε πίσω του ο Κένεντι. Μη φανταστείτε πως δεν υπάρχει τίποτα το εγωιστικό σε τούτη την ταινία. Κάθε άλλο. Ο Λαραΐν σκηνοθετεί διαρκώς την πρωταγωνίστριά του με τρόπο αμφίσημο, που σε συνδυασμό με την υποκριτική ικανότητα της Πόρτμαν λειτουργεί καταλυτικά στη διαμόρφωση μιας γυναικείας ψυχοσύνθεσης χωρίς σαφή κίνητρα και επιδιώξεις, χαμένης μεταξύ της εμμονής της για κάποιο «ιερό», δημόσιο καθήκον προάσπισης της μνήμης του αποθανόντος Προέδρου – συζύγου και την ανάγκη προστασίας τής προσωπικής της ζωής.

Χρησιμοποιώντας ως αφηγηματικό κορμό την περίφημη τηλεοπτική ξενάγηση που πραγματοποίησε η Τζάκι Κένεντι στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο του 1962 και τη συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό LIFE λίγο καιρό μετά τον θάνατο του Αμερικανού Προέδρου, ο Λαραΐν χτίζει την ταινία του πάνω στη χωροχρονική αντίθεση του «πριν» και του «μετά», αφενός ενισχύοντας την ένταση του δράματος, αφετέρου διατηρώντας τον έλεγχο της ιστορίας πάνω σε μια προσωπικότητα που (στα λάθος χέρια) εύκολα θα μπορούσε να μετατραπεί σε καρικατούρα. Το «Jackie» έχει σίγουρα τα θέματά του, όπως για παράδειγμα την αφηγηματική προσθήκη του πάτερ (Τζον Χερτ) που κάπως αποπροσανατολίζει τη γραμμή την οποία ακολουθεί ο Λαραΐν από την αρχή, με το τέλος να έρχεται με έναν μάλλον τετριμμένο τρόπο. Όπως και να ’χει, όμως, αυτή είναι μια από τις πιο προσεγμένες παραγωγές της σεζόν – αρκεί να σκεφτεί κανείς πόσος κόπο απαιτήθηκε για τη λεπτομερέστατη αναπαράσταση των εσωτερικών χώρων του Λευκού Οίκου ή για τη συρραφή των αυθεντικών στιγμιοτύπων από την ξενάγηση της Τζάκι Κένεντι, σε συνδυασμό με το υλικό της ταινίας. Το αγγλόφωνο ντεμπουτάρισμα του Πάμπλο Λαραΐν είναι, δίχως αμφιβολία, το απόλυτο one woman show για την Πόρτμαν και ένα biopic που δεν θέλει να πλέξει το εγκώμιο κανενός. Απλώς, αφήνει την Ιστορία να μιλήσει από μόνη της.