ΤΟ ΑΤΕΛΙΕ (2017)
(L'ATELIER)
- ΕΙΔΟΣ: Κοινωνικό Δράμα
- ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Λοράν Καντέ
- ΚΑΣΤ: Μαρίνα Φόις, Ματιέ Λουτσί, Φλοριάν Μποζάν, Μαμαντού Ντουμπιά
- ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 113'
- ΔΙΑΝΟΜΗ: WEIRD WAVE
Ένα μάθημα δημιουργικής γραφής θα αποκαλύψει διαφορετικές αντιλήψεις και αρκετές εντάσεις ανάμεσα στους νέους που συμμετέχουν και την καθηγήτριά τους.
Σε γνώριμο περιβάλλον επιστρέφει ο Λοράν Καντέ, μία δεκαετία μετά το «Ανάμεσα στους Τοίχους», που τον έφτασε στον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ Καννών. Στο «Ατελιέ», οι κεντρικοί χαρακτήρες είναι και πάλι μια ομάδα νέων, αυτή τη φορά όχι μέσα στη σχολική τάξη, αλλά σε ένα θερινό μάθημα συγγραφής. Στην ομάδα έχουν επιλεγεί να συμμετάσχουν παιδιά με διάφορες δυσκολίες. Σκοπός είναι να συνεργαστούν και, με τη βοήθεια της καθηγήτριάς τους, μιας αρκετά γνωστής συγγραφέως, να γράψουν ένα μυθιστόρημα.
Η Ολιβιά θα προσπαθήσει να μάθει στα παιδιά τους μηχανισμούς της γραφής. Πώς βρίσκουμε ένα θέμα, πώς επιλέγουμε κάτι που είναι κοντά σε εμάς ή το έχουμε ζήσει. Μέσα στην ομάδα θα αρχίσουν να ακούγονται διάφορες ιδέες, σχετικές με την ιστορία της Λα Σιοτά, μιας μικρής κωμόπολης κοντά στη Μασσαλία, με πλούσιο ναυτικό και ναυπηγικό ιστορικό. Μιλούν για εργάτες, για το κομμουνιστικό παρελθόν της πόλης και των ναυπηγείων και ανάμεσα σ’ αυτά λένε και τις δικές τους ιστορίες. Έχουν αποφασίσει ότι το βιβλίο θα είναι ένα θρίλερ, επηρεασμένοι ίσως και από τη σχετική καριέρα και επιτυχία της Ολιβιά.
Μεταξύ των παιδιών, όμως, θα ξεχωρίσει για τους λάθους λόγους μια συγκεκριμένη φωνή. Ο Αντουάν μιλάει λίγο και όταν συμβαίνει αυτό το κάνει για ν’ αντιδράσει σε ό,τι λένε οι άλλοι. Ενώ η υπόλοιπη ομάδα συνεργάζεται, ο Αντουάν περνά πολύ χρόνο μόνος του, απομονώνεται ακόμη και ενώ βρίσκεται με τους υπόλοιπους νέους, παίζει βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια και αποφασίζει να διαχωρίσει τη θέση του από την ομάδα, γράφοντας κάτι δικό του: μία καλογραμμένη μεν, εντελώς gore σκηνή δράσης δε. Οι περισσότεροι μένουν άναυδοι ή του επιτίθενται, ενώ η Ολιβιά δεν ξέρει πώς ακριβώς ν’ αντιδράσει. Να αναγνωρίσει το ταλέντο ή να επικρίνει το περιεχόμενο;
Όταν θα κάνει μια μικρή έρευνα online, θα ανακαλύψει ότι η αντιδραστικότητα του Αντουάν δεν περιορίζεται μόνο στο εργαστήριο. Έχει να κάνει και με τις πολιτικές αντιλήψεις της παρέας του και πιθανότατα και του ιδίου. Θα τον καλέσει να μιλήσουν ιδιαιτέρως και η συνάντηση θα εξελιχθεί περίεργα, μεταξύ απροσδιόριστης έλξης και κρίσης. Ως αποτέλεσμα, ο Αντουάν φεύγει, για να επιστρέψει λίγο αργότερα κρατώντας ένα όπλο.
Ο Καντέ γνωρίζει καλά τον μηχανισμό ενός τέτοιου θέματος. Τον έχει χρησιμοποιήσει στο παρελθόν με ακρίβεια και μεγάλη επιτυχία. Το «Ατελιέ», ακόμη κι αν δεν είναι «Ανάμεσα στους Τοίχους 2», είναι πολύ κοντά στην κεντρική δομή που έχει να κάνει με τη διδασκαλία, τον διάλογο και τις ιδέες. Εδώ μπαίνει το πρόσθετο στοιχείο της πολιτικής, που έχει να κάνει με τη σύγχρονη κατάσταση, όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά σε ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη, όπου οι αντιδραστικές πολιτικές και ιδέες έχουν ενταχθεί στο mainstream σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Από την άλλη πλευρά, πάλι, αυτή η ταινία δεν φτάνει το ολοκληρωμένο αποτέλεσμα της προαναφερθείσας και πολυβραβευμένης δουλειάς με την οποία αναπόφευκτα συγκρίνεται. Ένα σωστά επιλεγμένο καστ και δύο καλοί πρωταγωνιστές δεν αρκούν για να καλύψουν κάποια κενά που μένουν ανοιχτά όσο και το αμήχανο τρικ του όπλου, το οποίο προσπαθεί να ενσωματώσει (και) στην ιστορία (εκτός από το υπό συγγραφή βιβλίο) το στοιχείο του θρίλερ. Το πιο δυνατό μέρος του φιλμ είναι η λεκτική αντιπαράθεση και η σύγκρουση ιδεών και, καθώς οδηγείται προς το φινάλε, ο Καντέ αφήνει πολλά σημεία ανοιχτά κι ανολοκλήρωτα.