του Ηλία Φραγκούλη

Η πρόσκληση της Μαρίνας Δανέζη ήταν ιδιαίτερα δελεαστική, αν και διαφωνώ με την ύπαρξη του «όρου», καθώς δημιούργησε κυρίως ένα «κύμα»… φεστιβαλικού τουρισμού (πάνω σε αυτό έχω τοποθετηθεί δημόσια, εδώ και χρόνια), με ταινίες που (ως επί το πλείστον) δεν κατάφεραν να επικοινωνήσουν με το κοινό («κινηματογραφόφιλο» ή μη). Μαζί με τον συνάδελφο Άκη Καπράνο αναλάβαμε την αρχισυνταξία και την παρουσίαση του επεισοδίου της σειράς ντοκιμαντέρ «Κλεινόν Άστυ: Ιστορίες της Πόλης» με το θέμα το «Greek Weird Wave», που θα μεταδοθεί από την ΕΡΤ2, το Σάββατο 6 Φεβρουαρίου, στις 21:00. Μετά την πρώτη του τηλεοπτική προβολή, μπορεί κανείς να το παρακολουθήσει και μέσα από το ERTFLIX.

Οι σημειώσεις της παραγωγής μας δίνουν μερικές εξηγήσεις για την επιλογή του θέματος και εισάγουν τον θεατή στην (κάπως… «τρελά βαφτίσια») προέλευση του «όρου»:

Όταν στις αρχές της δεκαετίας του 2010 ο Στιβ Ρόουζ, δημοσιογράφος του βρετανικού The Guardian, έκανε λόγο για το «παράξενο κύμα» που εξέπεμπε το σύγχρονο ελληνικό σινεμά, στην προσπάθειά του να ομαδοποιήσει τον «Κυνόδοντα» και κάποιες ακόμη σημαντικές ταινίες της εποχής, προφανώς δεν φανταζόταν ότι τελικά «βάφτιζε» μια κατηγορία του νέου ελληνικού κινηματογράφου που διεθνώς θα γινόταν άκρως αναγνωρίσιμη, στη δε Ελλάδα θα πυροδοτούσε ερωτήματα, αντιρρήσεις και ενστάσεις.

Ο Βρετανός δημοσιογράφος υποστήριζε την ύπαρξη του «Greek Weird Wave» επικαλούμενος στοιχεία ύφους και θεματολογίας, θεωρώντας την τότε ελληνική παραγωγή ταινιών προϊόν της μεγάλης οικονομικής κρίσης και μιας Αθήνας που ήδη από το 2008 αποτελούσε θέρετρο συγκρούσεων και ταραχών. «Είναι απλώς τυχαίο το γεγονός ότι η πιο ‘χαωμένη’ χώρα του κόσμου κάνει τον πιο ‘χαωμένο’ κινηματογράφο του κόσμου;», αναρωτιόταν.

Στο επίκεντρο της συζήτησης, που ανοίγουν και συντονίζουν οι Άκης Καπράνος και Ηλίας Φραγκούλης, τίθεται το κατά πόσον υπήρξε ποτέ πραγματικά το περίφημο «Greek Weird Wave», αν ήταν δηλαδή ένα υπαρκτό κινηματογραφικό κίνημα, ένα αυθεντικό ρεύμα ή φιλμική τάση ή αποτέλεσε μια εξ ολοκλήρου media-κή επινόηση, η οποία υιοθετήθηκε από ΜΜΕ και φεστιβάλ ως catchy «ομπρέλα» ταινιών χωρίς άλλη συγγένεια, πέραν του ότι είναι… ελληνικές.

Βοήθησε, άραγε, ο χαρακτηρισμός «περίεργο» την εξέλιξη του νέου ελληνικού σινεμά ή έγινε απλώς το «διαβατήριο» να προβληθούν «σε μια ντουζίνα φεστιβάλ» του εξωτερικού κάμποσα φιλμ, οδηγώντας την παραγωγή σε μια «φεστιβαλολαγνεία», όταν «ο τελικός σκοπός της θα πρέπει να είναι ο θεατής»;

Οι συμμετέχοντες στοχάζονται μεταξύ άλλων πάνω στο τι εστί «weird», τι είναι τελικά το «παράξενο» και ποια η σχέση του με το ποιητικό, σκιαγραφούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τού υπό εξέταση ρεύματος (το άχρονο, το άτοπο, την ψυχρή κάμερα, το υπερρεαλιστικό χιούμορ), διερευνούν τη σχέση του με τα πενιχρά οικονομικά μέσα της εποχής, τις εξ ανάγκης low budget παραγωγές (που έγιναν τελικά «στυλ»), την υπερπροσπάθεια και το ρόλο των φίλων και των μικρών ομάδων στη δημιουργία μιας φουρνιάς γοητευτικά «αλλόκοτων» ταινιών σ’ ένα επεισόδιο για κινηματογραφόφιλους και όχι μόνο, όπου με αφορμή μια τάση «πρωταγωνιστεί» όλο το νέο ελληνικό σινεμά.

Αναλαμβάνοντας την αρχισυνταξία του επεισοδίου μαζί με τον Άκη, και κατόπιν από πολλές τηλεφωνικές συζητήσεις και Skype με τη Μαρίνα, καταλήξαμε στο «σκελετό» της ύλης, τα πρόσωπα που επιθυμούσαμε να συμμετέχουν στις on camera κουβέντες μας και το… πως θα μπορούσαμε να κάνουμε πιο εύκολη τη ζωή μας με τις μετακινήσεις μέσα σε μια Αθήνα σε lockdown. Υπήρξαν απουσίες, φυσικά. Η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη βρισκόταν στις ΗΠΑ, ελάχιστα ονόματα αρνήθηκαν την πρόσκληση, άλλοι μισούν τις εμφανίσεις μπροστά από τις κάμερες και ούτε με δικό μου… εκβιασμό (γέλια στο βάθος) δεν πείθονταν για το αντίθετο (αλλά σας αγαπώ πολύ και το γνωρίζετε). Ιδού, λοιπόν, η τελική λίστα των «talking heads» του επεισοδίου:

Γιάννης Βεσλεμές (Σκηνοθέτης – Μουσικοσυνθέτης), Αλέξανδρος Βούλγαρης (Σκηνοθέτης – Μουσικός), Κάτια Γκουλιώνη (Ηθοποιός), Άκης Καπράνος (Κριτικός Κινηματογράφου – Μουσικός), Κωνσταντίνος Κοντοβράκης (Παραγωγός Heretic), Έκτορας Λυγίζος (Σκηνοθέτης), Μπάμπης Μακρίδης (Σκηνοθέτης), Ηρακλής Μαυροειδής (Παραγωγός Boo Productions), Έλλη Παπαγεωργακοπούλου (Σκηνογράφος – Ενδυματολόγος), Αργύρης Παπαδημητρόπουλος (Σκηνοθέτης), Σίμος Σαρκετζής (Διευθυντής Φωτογραφίας), Σύλλας Τζουμέρκας (Σκηνοθέτης), Ηλίας Φραγκούλης (Δημοσιογράφος – Κριτικός Κινηματογράφου), Άγγελος Φραντζής (Σκηνοθέτης)

Είμαι πολύ χαρούμενος για το τελικό αποτέλεσμα και πιστεύω πως το επεισόδιο που φτιάξαμε για το «Greek Weird Wave» αξίζει της προσοχής σας, ειδικά εάν σας απασχολεί η εξέλιξη των τάσεων που εμφανίστηκαν στο ελληνικό σινεμά στο διάστημα των (τουλάχιστον) δύο τελευταίων δεκαετιών. Δηλαδή, χρειάζεται να είστε λιγάκι… «παράξενοι» (κι εσείς)!

«Κλεινόν Άστυ: Ιστορίες της Πόλης»
Μια σειρά της Μαρίνας Δανέζη
Επεισόδιο: «Greek Weird Wave»
Πρώτη προβολή: Σάββατο 6 Φεβρουαρίου 2021, στις 21.00, στην ΕΡΤ2

Σενάριο – Σκηνοθεσία: Μαρίνα Δανέζη
Αρχισυνταξία – Παρουσίαση: Άκης Καπράνος – Ηλίας Φραγκούλης
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Δημήτρης Κασιμάτης (GSC)
Μοντάζ: Χρήστος Γάκης
Ηχοληψία: Κώστας Κουτελιδάκης
Μίξη Ήχου: Δημήτρης Μυγιάκης
Διεύθυνση Παραγωγής: Τάσος Κορωνάκης
Οργάνωση Παραγωγής: Χριστίνα Τσαμουρά – Δώρα Χονδροπούλου – Ήρα Μαγαλιού
Έρευνα Αρχειακού Υλικού: Νάσα Χατζή
Μουσική Τίτλων: Φοίβος Δεληβοριάς
Τίτλοι Αρχής: Αφροδίτη Μπιτζούνη
Εκτέλεση Παραγωγής: Μαρίνα Ευαγγέλου Δανέζη για τη Laika Productions
Μια παραγωγή της ΕΡΤ ΑΕ