της Ιωάννας Παπαγεωργίου

Για αρχή, μια μικρή αλλά κατατοπιστική παράκαμψη. Στα τέλη του περασμένου Γενάρη, ελάχιστες εβδομάδες πριν την πρεμιέρα τού «The People V. O.J. Simpson», πολλή κουβέντα έγινε και πολλές, ανταγωνιστικές απόψεις εκφράστηκαν για το περίφημο hashtag #OscarsSoWhite που ταρακούνησε συθέμελα (λέμε τώρα) την Αμερικάνικη Ακαδημία Κινηματογράφου. Και ενώ οι συζητήσεις περί ποικιλίας και ισότητας πάντα είναι καλό να πυροδοτούνται με οποιαδήποτε αφορμή, η εντύπωσή μας τότε και – ακόμα περισσότερο – τώρα είναι πως όλος αυτός ο ντόρος έγινε για να δηλωθεί όχι το σωστό αλλά το πολιτικά ορθό. Και αυτό το τελευταίο, επειδή δύσκολα βρίσκει εύγλωττους και ψύχραιμους αντιμάχους, είναι πολύ ύπουλο… ον.

Η αλήθεια είναι πως, ναι, δεν υπάρχει ακόμα η δέουσα ποικιλία ή ισότητα. Όχι, όμως, μόνο στα βραβεία της Αμερικάνικης Κινηματογραφικής Ακαδημίας ή στις τέχνες γενικά, και στο σινεμά ειδικά, αλλά στην κοινωνία ολόκληρη. Και καθώς οι τέχνες αποτελούν τον καθρέφτη τής πραγματικότητας, το πρόβλημα δεν είναι δικό τους ή όποιων βραβείων τούς απονέμονται, αλλά του πολιτισμού που τις γεννά. Όταν, λοιπόν, για οποιονδήποτε λόγο (δημοσίων σχέσεων, φήμης, σκοπιμότητας), με περισσή βιασύνη και ευκολία ανακινείς θορυβωδώς και δημόσια ένα ευαίσθητο θέμα θέτοντάς το όχι στη δέουσα, αλλά στην πιο λαμπερή, πιασάρικη βάση του, πράττεις δύο… εγκλήματα. Αφενός ρίχνεις το φταίξιμο εκεί (στα Όσκαρ εν προκειμένω) όπου η ευθύνη είναι μηδαμινή, αφήνοντας την πραγματικά υπεύθυνη (την ανθρώπινη κοινωνία) να συνεχίζει ακάθεκτη, σε μικρό ή σε μεγαλύτερο βαθμό (ανάλογα σε ποιο σημείο του πλανήτη βρίσκεσαι) τον «φυσιολογικά» ομοιόμορφο και άνισο χαβά της.

Και αφετέρου κλείνεις τα μάτια στα πραγματικά προβλήματα του θεσμού (των Όσκαρ) που κατηγορείς. Π.χ. την αποστροφή του για την κωμωδία («Το Μεγάλο Σορτάρισμα») και όσους την υπηρετούν. Τη μανία του να μετατρέπει πρώτους ρόλους σε δεύτερους (Αλίσια Βικάντερ) και το αντίστροφο (έρμαιο της καμπάνιας κάθε studio που θέλει να χωρέσει στις υποψηφιότητες όσο πιο πολλά από τα προϊόντα του μπορεί). Τη συχνή… γκαβομάρα του μπροστά σε σπουδαίες ερμηνείες από μικρούς μόνο στην ηλικία ηθοποιούς (Τζέικομπ Τρέμπλεϊ). Και, πιο ανησυχητικό από όλα, το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια δείχνει όλο και πιο πολύ να έχει ξεχάσει πως βραβεύει καλύτερες ταινίες και όχι – πολιτικώς ορθά – κοινωνικά μηνύματα (2 μόνο τα Όσκαρ του «Spotlight» κόντρα στα 6 του «Fury Road» φέτος, 3 του «12 Χρόνια Σκλάβος» κόντρα στα 7 του «Gravity» πρόπερσι, κ.ο.κ). Ή, όπως πολύ σωστά το έθεσε η οικοδεσπότις της 86ης Απονομής των Όσκαρ Έλεν ΝτεΤζένερες, «απόψε είτε θα κερδίσει το “12 Χρόνια Σκλάβος” την καλύτερη ταινία, είτε είμαστε όλοι ρατσιστές».

Αν παραφράσεις λιγάκι την παραπάνω αδιανόητα εύστοχη παρατήρηση της – gay, ποικιλοτρόπως ακτιβίστριας και TV star – ΝτεΤζένερες, που γνωρίζει από την καλή και από την ανάποδη τη διαφορά ανάμεσα στο «σωστό» και το «πολιτικά ορθό», θα συμπυκνώσεις τέλεια την ουσία και τη αξία του «The People V. O.J. Simpson»…

«Σε αυτή τη δίκη είτε θα αθωωθεί ο Ο Τζέι Σίμσον, είτε είμαστε όλοι ρατσιστές».

Αν ένα πράγμα πετυχαίνει αυτό το τηλεοπτικό δημιούργημα των έμπειρων σε τέτοιου είδους θεματικές σεναριογράφων Σκοτ Αλεξάντερ και Λάρι Καραζέφσκι («Άνθρωπος στο Φεγγάρι», «Υπόθεση Λάρι Φλιντ») και του… enfant terrible της TV Ράιαν Μέρφι (εδώ σε χρέη μόνο παραγωγού και αναπάντεχα εύστοχου σκηνοθέτη), είναι αυτό ακριβώς. Πώς δηλαδή η ομάδα μεγαλοδικηγόρων τού Σίμσον εκμεταλλεύτηκε το χρώμα τού δέρματος του πελάτη τους, ακόμα και ξεστομίζοντας οι ίδιοι τον κατάπτυστο χαρακτηρισμό «νέγρος», για να μετατρέψουν τη δίκη του σε δημόσιο «Κατηγορώ» των ρατσιστικών πρακτικών της αστυνομίας του Λος Άντζελες. Τις οποίες η σειρά όχι μόνο δεν αρνείται, αλλά και καταδεικνύει (με πιο εξόφθαλμη την κακομεταχείριση του διάσημου αφροαμερικάνου δικηγόρου του Σίμσον, Τζόνι Κόχραν, από αστυνομικό της τροχαίας, σε καίρια εμβόλιμο flashback). Έχει, όμως, τη μαγκιά και την ευσυνειδησία να τις αντιπαραβάλει γόνιμα με τα γεγονότα και τα στοιχεία της δίκης και όχι να τις κάνει αδιάσπαστο μέρος της, όπως έκαναν με περισσή βιασύνη και ευκολία η υπεράσπιση, αλλά και τα – άντρο της πολιτικής ορθότητας – ΜΜΕ της εποχής.

Το «The People V. O.J. Simpson», όμως, δεν πετυχαίνει μόνο αυτό. Ιχνηλατεί επίσης υποδειγματικά το πόσο επικίνδυνα μπορεί η διασημότητα (και η προνομιούχος, προστατευμένη καθημερινότητα που αυτή εξασφαλίζει) να διαστρέψει παραπλανητικά την πραγματικότητα με (κωμικο)τραγικά αποτελέσματα για όλα τα θύματα / θύτες της. Τον Σίμσον που, αθώος ή ένοχος, πείστηκε πως βρίσκεται στο απυρόβλητο. Την κατήγορο Μάρσια Κλαρκ που άκουσε τα εξ αμάξης και είδε την προσωπική της ζωή να σέρνεται στον βούρκο των tabloids, μόνο και μόνο επειδή ήταν γυναίκα και δη άσημη, χωρίς στυλίστες και PR να διαχειρίζονται την εικόνα της. Τον Κόχραν που πίστεψε πως το σκούρο δέρμα του και ο πολιτικά ορθός αγώνας του θα τον προστατέψει από την κακή συνήθεια του Τύπου να βγάζει, δίκαια ή άδικα, άπλυτα και παλιές αμαρτίες στη φόρα.

Οι μόνοι που τελικά γλιτώνουν την παραπλάνηση είναι ο δικηγόρος και κολλητός του Σίμσον, Ρομπ Καρντάσιαν (πρώην πατέρας αφέντης της γνωστής πλέον reality οικογενείας), και ο μεγαλοδικηγόρος των διασήμων Ρόμπερτ Σαπίρο. Αμφότεροι εκ πρώτης όψεως… καραγκιόζηδες, που όμως αργά (ο μεν) ή γρήγορα (ο δε) καταφέρνουν να ξεσκαρτάρουν την αλήθεια από την πολιτική ορθότητα, την πραγματικότητα από τη φήμη. Ίσως επειδή αμφότεροι έχουν πείρα με διάσημους πελάτες, έχουν χτίσει με κόπο δημοσιοσχεσίτικους μεν, πολύτιμους δε δεσμούς με την Εισαγγελία, την αστυνομία και τον Τύπο, αλλά και εξαιτίας προφανώς στιβαρού, προσωπικού κώδικα δικαίου. Ειδικά ο Σαπίρο του Τζον Τραβόλτα βγάζει μάτι. Με την καλύτερη δυνατή έννοια.

Ιδανικό αντίβαρο στην έτερη επιφανή τού έτσι κι αλλιώς εξαιρετικού καστ, Σάρα Πόλσον (Μάρσια Κλαρκ), ο Τραβόλτα καταφέρνει να βρει και να κοινωνήσει τον αδιαμφισβήτητο άνθρωπο πίσω και πέρα από τα… φρου φρου και αρώματα ενός χαρακτήρα που μοιάζει διαρκώς με παρωδία του εαυτού του. Κι έτσι όχι μόνο σε συνεπαίρνει ως ο προνομιούχος διάσημος που πέφτει στα βαθιά και καταφέρνει παραδόξως να κολυμπήσει, αλλά και ενσαρκώνει έξυπνα τη ρευστή, ευέλικτη φύση της σειράς. Που παίζει με τους κώδικες του δράματος και της σάτιρας / παρωδίας, ανακατεύοντάς τους εύστοχα. Ελλειπτικά. Για να σε συγκινήσει, να σε διασκεδάσει, να σου ακονίσει το μυαλό. Διεκδικώντας για τον εαυτό της όλες τις ερωτήσεις και απορίες. Αφήνοντας την ευθύνη λύσεων και απαντήσεων σε εμάς. The people.

Stop. Rewind. Στην Κλαρκ της συστηματικά απροσπέραστης και τέσσερις φορές υποψήφιας για ΕΜΜΥ, κι όμως ακόμα μη αναγνωρισμένης, Πόλσον. Η οποία… κεντάει και πάλι, καθώς στον ρόλο τής κατά λάθος αστείας (εμφανισιακά μόνο) κατηγόρου προκύπτει ως η οικεία, συμπαθής, κοινή θνητή, δεινή συν-κολυμβήτρια του Σαπίρο στα βαθιά νερά τής πολιτικής ορθότητας, δίνοντας ταυτόχρονα σάρκα και οστά στις πιο δραματικές χροιές τού σεναρίου. Κι έτσι καλωσορίζει διακριτικά αλλά απλόχερα στο σύμπαν της σειράς όσους (ελάχιστους) δυσκολευτούν να ακολουθήσουν τον πιο αλλότριο, αβανταδόρικο Σαπίρο. Stop. Rewind. Και στα δύο-τρία πρώτα επεισόδια της σειράς, όπου οι προθέσεις και οι λεπτές ισορροπίες της φύσης της δεν είχαν ακόμα ξεκαθαρίσει και έμοιαζε απλά να σπάει πλάκα με όλους και με όλα (τους Καρντάσιανς και τους Σίμσονς ειδικά τους αντιμετωπίζει ως… cartoon). Τότε που ήταν ακόμα μόνο διασκεδαστική και έμοιαζε κούφια. Ούτε συγκινητική, ούτε… θρεπτική τροφή για το μυαλό. Τότε που δυσκολευόμασταν να αποφασίσουμε αν οφείλουμε να ασχοληθούμε μαζί της. Μικρό το κακό. Κάλλιο αργά παρά ποτέ. Ειδικά όταν πρόκειται να ειπωθεί το σωστό.

Όλα τα επεισόδια της σειράς «The People V. O.J. Simpson» είναι επίσης διαθέσιμα on demand μέσω FOX Play. Το κανάλι FOX είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα μέσω Nova, OTE TV, Vodafone TV και Cyta Hellas.