FreeCinema

Follow us
09.0213:00

Γιατί πρέπει να γνωρίζεις τον Ντάλτον Τράμπο;


Κάποιοι τον γνωρίζουν ως σκηνοθέτη της ταινίας «Ο Τζόνι Πήρε το Όπλο του». Μερικοί μπορεί να τον έχουν ακουστά και ως σεναριογράφο. Στην εποχή του, με αυτή την ιδιότητα, είχε κερδίσει και δύο Όσκαρ. Αλλά όχι με το δικό του όνομα! Γιατί, λοιπόν, ο Ντάλτον Τράμπο είχε γίνει ένας «εχθρός» για το Χόλιγουντ της δεκαετίας του ’50;

Είναι το θέμα της ταινίας «Trumbo» και ο Μπράιαν Κράνστον που τον υποδύεται σε αυτήν έχει προταθεί για Όσκαρ πρώτου ανδρικού ρόλου. Ο πραγματικός Ντάλτον Τράμπο είχε επίσης προταθεί μια φορά και είχε κερδίσει το Όσκαρ σεναρίου άλλες δύο φορές. Όχι, όμως, με τη δική του ταυτότητα! Ο Τράμπο ήταν ένας κομμουνιστής. Και για την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου στην Αμερική αυτό ήταν ένα κανονικό… έγκλημα!

Dalton Trumbo 2

Ο Τζέιμς Ντάλτον Τράμπο γεννήθηκε το 1905 στο Κολοράντο. Στο Πανεπιστήμιο ανέπτυξε το ενδιαφέρον του να γίνει συγγραφέας, εγκαταστάθηκε στο Λος Άντζελες, ξεκίνησε δειλά να αρθρογραφεί και στα 1934 προσλαμβάνεται από το studio της Warner Bros. για να διαβάζει θεατρικά και λογοτεχνικά έργα τα οποία θα μπορούσαν να μεταφερθούν στον κινηματογράφο. Κατάφερε να αποκτήσει συμβόλαιο και ως junior σεναριογράφος, με το πρώτο του credit να εμφανίζεται στην b-movie «Road Gang» (1939).

Kitty Foyle

Το 1941 προτείνεται για Όσκαρ καλύτερου σεναρίου με το φιλμ «Kitty Foyle» (φωτό). Έχει, πια, αναδειχθεί σε μεγάλη φίρμα του κλάδου του, με εβδομαδιαίες απολαβές που φτάνουν τα 4.000 δολάρια. Έχει συνεργαστεί με τα studios των εταιρειών Columbia, Paramount, 20th Century-Fox και MGM και έχει εκδώσει και το αντιπολεμικό μυθιστόρημα «Johnny Got His Gun». Η Αμερική, όμως, αναμειγνύεται κι αυτή με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Και ο Τράμπο έχει ενταχθεί σε ένα κίνημα αντιφασιστών και αντιναζιστών που αποτελείται κυρίως από δημοκρατικούς και κομμουνιστές. Ποτέ, άλλωστε, δεν έχει κρύψει τις ιδεολογικές του αντιλήψεις και τη συμπάθειά του προς το CPUSA, το κομμουνιστικό κόμμα των ΗΠΑ. Ο ίδιος γίνεται μέλος του κόμματος (το οποίο είχε υποστηρίξει το μυθιστόρημά του για το αντιπολεμικό του πνεύμα) στα 1943. Για τον Τράμπο, η δημοκρατία σε καιρούς πολέμου βρισκόταν σε κίνδυνο και ποτέ δεν ήθελε τα παιδιά του να κληρονομήσουν ένα καθεστώς μιλιταριστικής δικτατορίας.

Η Αμερική βρίσκεται σε κατάσταση υστερίας και εξαιτίας της ναζιστικής απειλής αλλά και εξαιτίας της ιαπωνικής επίθεσης στο Περλ Χάρμπορ, το 1941. Οι αντιρρησίες του πολέμου, πόσω μάλλον οι κομμουνιστές, μπαίνουν στο μάτι του Χόλιγουντ, το οποίο αρχίζει να εξετάζει τα κινηματογραφικά σενάρια με τον φόβο μηνυμάτων ιδεολογικής προπαγάνδας προς τους θεατές. Το CPUSA είχε εκδηλώσει την επιθυμία αυτή από το 1945, καλώντας τα χολιγουντιανά μέλη του κόμματος να συνεισφέρουν σε αυτή την agenda.

Dalton Trumbo

Το 1947, το Αμερικανικό Κογκρέσο καλεί τον Ντάλτον Τράμπο να καταθέσει ενώπιον της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων, η οποία διερευνούσε τους δεσμούς του χώρου του θεάματος με το κομμουνιστικό κόμμα. Ο Τράμπο παρουσιάστηκε αλλά αρνήθηκε να καταθέσει, υποστηρίζοντας ότι τέτοιες διαδικασίες καταστρατηγούσαν τη συνταγματικά κατοχυρωμένη ελευθερία συνείδησης. Όσοι αρνήθηκαν να καταθέσουν (οι αποκαλούμενοι «Hollywood 10») μπήκαν στην περίφημη «Μαύρη Λίστα» και άρχισαν να χάνουν τις δουλειές τους, ενώ ο Τράμπο πέρασε και έντεκα μήνες στη φυλακή, το 1950. Και οι δέκα διαγράφηκαν από το Screen Writers Guild, το οποίο σήμαινε πως ακόμη και χωρίς να θεωρούνται «μαυροπινακισμένοι», δεν θα μπορούσαν να εργαστούν ξανά στο Χόλιγουντ.

MSDBRON EC009

Μετά την αποφυλάκισή του, η οικογένεια Τράμπο αυτοεξορίζεται στο Μεξικό. Ο ίδιος εξακολουθεί να γράφει σενάρια και κλείνει συνεργασία με την εταιρεία King Brothers Productions, υπογράφοντας με ψευδώνυμο για καμία τριανταριά b-movies. Μια από αυτές τις ταινίες, το «The Brave One» (φωτό), του χαρίζει το πρώτο του Όσκαρ για πρωτότυπο σενάριο το 1957. Στην απονομή, κανένας… Ρόμπερτ Ριτς δεν εμφανίζεται για να το παραλάβει και ο Τύπος οργιάζει. Από τη στιγμή που αποκαλύπτεται ότι το όνομα ανήκει σε μικρό ανιψιό του παραγωγού του φιλμ, οι δημοσιογράφοι, με μπροστάρισσα την κοσμικογράφο και φανατική αντικομμουνίστρια Χέντα Χόπερ, ξεκινούν κούρσα αναζήτησης του πραγματικού σεναριογράφου της ταινίας. Σιγά-σιγά, έμοιαζε με κοινό μυστικό μεταξύ των studios του Χόλιγουντ, ότι οι «μαυροπινακισμένοι» σεναριογράφοι δούλευαν κανονικά με διάφορα ψευδώνυμα, αλλά με… χαμηλότερους μισθούς. Η «μπάλα» είχε χαθεί, δηλαδή…

Trumbo movie 2015

Θα ήθελα να πω περισσότερα για την εξέλιξη της καριέρας του Ντάλτον Τράμπο, όμως αυτό είναι και το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της ταινίας «Trumbo», η οποία ξεκινά την προβολή της στη χώρα μας αυτή την Πέμπτη (σε διανομή της εταιρείας Feelgood). Πρόκειται για ένα βιογραφικό δράμα παρασκηνίων του Χόλιγουντ που μπορεί να μάθει στον θεατή πολλά πράγματα για μια αρκετά αρρωστημένη περίοδο της αμερικανικής Ιστορίας – και ουχί μονάχα του θεάματος. Γιατί η ιστορική μνήμη είναι κάτι πολύ σημαντικό και για την κουλτούρα αυτού του κόσμου.