του Ηλία Φραγκούλη

Θα το πω όσο πιο τίμια γίνεται. Εάν το «Χτύπος στην Καλύβα» έφερε την υπογραφή ενός άλλου (ενδεχομένως και νέου) σκηνοθέτη, θα παραμιλούσε το σύμπαν όλο (και η «πολιτική ορθότητα» μαζί!). Επειδή μιλάμε για μια ταινία του Μ. Νάιτ Σιάμαλαν, όμως, τα πράγματα αλλάζουν. Διότι έχουμε υψηλές προσδοκίες από το σινεμά του Σιάμαλαν. Έτσι μας έμαθε, να περιμένουμε και να παρακολουθούμε κάθε επόμενη δουλειά του. Η δε μεγαλύτερη επιτυχία του (όσο και παγίδα…) είναι το γεγονός ότι μετέτρεψε το όνομά του σε φιλμικό είδος! Εδώ, λοιπόν, έχουμε μια περίπτωση ταινίας που κινείται έξω από το συνηθισμένο πλαίσιο αφήγησης του Σιάμαλαν. Γι’ αυτό και… ξενίζει. Και (ίσως) αδικεί το έργο.

Αρχή του «προβλήματος», η σεναριακή πηγή. Βασίζεται σε βιβλίο (το «Ένα Βήμα Πριν την Αποκάλυψη» του Πολ Τρέμπλεϊ όπως κυκλοφορεί στα ελληνικά κι εδώ να σχολιάσω αρνητικά την ατυχώς αυτολεξεί απόπειρα απόδοσης του κινηματογραφικού τίτλου) και όχι σε πρωτότυπη ιστορία του Σιάμαλαν. Μπορώ να καταλάβω τι τράβηξε το ενδιαφέρον του σ’ αυτό. Τα θέματα του «Knock at the Cabin» αφορούν σε κοινωνικά ζητήματα, αγγίζουν τη σημασία της ταυτότητας του ατόμου σ’ ένα πλαίσιο ένταξης και αποδοχής από τον κοινωνικό περίγυρο και το οικογενειακό περιβάλλον, θίγουν την θρησκευτική Πίστη, τις ρατσιστικές συμπεριφορές, την εμπιστοσύνη προς τα ΜΜΕ. Αυτά σαν βάση. Πάνω στο σκελετό του βιβλίου, λοιπόν, ο Σιάμαλαν επιχειρεί να παίξει με τους δικούς του κανόνες, δίχως να αισθάνεται πως ελλοχεύει ο κίνδυνος να βγει (και) έξω απ’ τα νερά του. Δεν αποκλείω και μία σκοπιμότητα στην πρόθεση εδώ, φυσικά.

Το φιλμ ξεκινά με τον πιο αθώο τρόπο. Ένας άγνωστος πλησιάζει ένα κοριτσάκι που συλλέγει ακρίδες στο δάσος, παίζουν ένα παιχνίδι με ερωτήσεις για να γνωριστούν καλύτερα και, ξαφνικά, εμφανίζονται δυο γυναίκες κι ένας άνδρας ακόμη, με κάπως τρομακτικά στην εμφάνιση και αυτοσχέδια στην κατασκευή «όπλα». Η μικρή τρέχει στο σπίτι και ενημερώνει τους δυο πατεράδες της, οι οποίοι δεν παίρνουν στα σοβαρά την «απειλή» της επίσκεψης. Θα αρνηθούν να τους ανοίξουν την πόρτα, αλλά με το που δουν τι κουβαλάνε μαζί τους, θα αναζητήσουν (μάταια) βοήθεια. Οι τέσσερις μυστηριώδεις επισκέπτες θα μπουν στο σπίτι διά της βίας, θα κρατήσουν την οικογένεια σε ομηρεία και θα απαιτήσουν από τα τρία μέλη της να επιλέξουν ποιο θα θανατώσουν (μεταξύ τους), σαν μορφή θυσίας για την αποτροπή του ερχομού… του τέλους του κόσμου!

Ναι, είναι εντελώς «σιαμαλανική» η ιστορία και ο τρόπος που κινηματογραφείται θυμίζει παλαιομοδίτικο θρίλερ που χτίζει ασφυκτικά το σασπένς του. Γνώριμα πράγματα για τον δημιουργό της ταινίας, δηλαδή. Απλά, από τη φύση της τούτη η πλοκή οφείλει να μαρτυρά πράγματα στο καταστασιακό. Από νωρίς. Ώστε να υπάρξουν κάποιες θεμιτές αντιδράσεις από τους χαρακτήρες και να τσουλήσει το πράγμα. Σε κάτι που… επαναλαμβάνεται, δίχως τις ανατροπές που περιμένεις να σκάσουν από λεπτό σε λεπτό! Άπαξ και καταλάβεις το (διόλου κρυφό) μοτίβο της δράσης των τεσσάρων «εισβολέων», απλά, θα μετράς αντίστροφα σε σχέση με… αυτό που τους συμβαίνει (κανένα #spoiler εδώ, εννοείται). Και θα προβληματίζεσαι για το αν πρόκειται να υπάρξει (;) κάποιο «μυστικό» στην περαιτέρω εξέλιξη.

Η απάντηση στο άνωθεν ερώτημα αποτελεί και το «κλου» της ικανοποίησης ή μη του θεατή από το «Χτύπος στην Καλύβα». Που μέχρι να φτάσει στην ολοκλήρωσή του, τολμά να διαχειριστεί με τόλμη τα θέματα στα οποία αναφέρθηκα προηγουμένως, θέτοντας ηθικά διλήμματα και αμφιβολίες γύρω από την κοσμοθεωρία του καθενός που θα δει και θα κρίνει το έργο, σχεδόν όπως (το) κάνει και στην πραγματική του ζωή. Επειδή ο Σιάμαλαν τυγχάνει να είναι και ένας πανέξυπνος άνθρωπος, με μυαλό, αντιλήψεις και απόψεις λίαν… controversial (προς διάφορες πλευρές), η ταινία σε προβληματίζει και θέλει (και θα το πετύχει) να σε κάνει ν’ ανοίξεις κουβέντες, μέχρι και για την… Αποκάλυψη! Όλα αυτά βρίσκονται στην θετική πλευρά του φιλμ. Αν, όμως, έχεις μεγαλώσει με το «Βλέπω νεκρούς ανθρώπους» της «Έκτης Αίσθησης» (1999), με το «Τόσες πολλές θυσίες για να σε βρω» του «Άφθαρτου» (2000) ή το «Η αγάπη κινεί τον κόσμο» του «Σκοτεινού Χωριού» (2004) κι έχεις λατρέψει αυτή τη μαγεία του αναπάντεχου στο σινεμά του Σιάμαλαν, θα βγεις από την αίθουσα με μια αίσθηση ανικανοποίητου. Ειλικρινά, το… «Boogie Shoes» των KC and the Sunshine Band εμένα δεν μου ήταν αρκετό.