του Νίκου Παλάτου

Αν μια πεταλούδα κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, μπορεί να φέρει βροχή στην Κίνα, αναφέρει η ποιητική μεταφορά της θεωρίας του χάους, γνωστής και ως «Butterfly Effect». Τούτη η πέμπτη κινηματογραφική μεταφορά των υποθέσεων του επιθεωρητή Καρλ Μερκ (οι προηγούμενες τέσσερις δεν είχαν έρθει από τα μέρη μας), συστήνει το «Marco Effect». Σύμφωνα με αυτό, η παρουσία και μόνο ενός δεκατετράχρονου αγοριού σε τρένο κινούμενο προς Δανία, μπορεί να επιφέρει δραματικές συνέπειες σε σειρά ανθρώπων που αγνοούν την ύπαρξή του, από έφηβο κορίτσι μέχρι υψηλά ιστάμενους αξιωματούχους. Πρόκειται για προσαρμογή του «φαινομένου της πεταλούδας» σε κάτι που θα ήθελε να εξελιχθεί σε νευρώδες αστυνομικό θρίλερ. Αυτό που προκύπτει, όμως, περισσότερο φέρνει σε… πραγματικό χάος. Και από βροχή στην Κοπεγχάγη, άλλο τίποτα!

Έπειτα από ένα τραυματικό (υποθέτουμε) συμβάν, με το οποίο ξεκινά η πλοκή που όσο… ξεκούδουνα εμφανίζεται, άλλο τόσο δεν απασχολεί καθόλου στη συνέχεια, ο Καρλ Μερκ επιστρέφει στα καθήκοντά του παρά τις αυστηρές παραινέσεις του Διευθυντή του για το αναγκαίο της άμεσης λήψης ψυχολογικής βοήθειας. Οι δυο τους δεν δείχνουν να συμπαθιούνται και τόσο, γεγονός που ουδόλως προβληματίζει τον Μερκ, όταν στην αντίληψή του υποπίπτει η περίπτωση του νεαρού Μάρκο, ο οποίος αφού συλλαμβάνεται στα σύνορα της χώρας, βρίσκεται να έχει στην κατοχή του φύλλο από το διαβατήριο ενός επί χρόνια εξαφανισμένου αξιωματούχου. Ο φάκελος του (πια) θεωρούμενου νεκρού Γουίλιαμ Σταρκ, έχει μεν αρχειοθετηθεί, πριν την εξαφάνισή του, όμως, είχε κατηγορηθεί για παιδεραστία, ενώ ήταν αναμεμειγμένος σε φιλανθρωπικές επιχειρήσεις μη κυβερνητικών οργανώσεων, στις οποίες διακινείτο τρελό χρήμα. Πώς, όμως, βρέθηκε η σελίδα του διαβατηρίου στα χέρια του Μάρκο; Τι φοβάται και δεν ανοίγει το στόμα του, παρά τις έντονες αστυνομικές πιέσεις; Κρύβουν, άραγε, κάτι τα νεαρά θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης; Η ΜΚΟ με τα μεγάλα κεφάλια που την διοικούν, και τα οποία έχουν άκρες ακόμα και στην Κυβέρνηση, τι είδους μπίζνες έκανε στην Αφρική; Και πως συνδέεται ο Γουίλιαμ Σταρκ με όλα αυτά;

Ο σκηνοθέτης Μάρτιν Ζάντβλιετ (ο οποίος πριν λίγα χρόνια είχε βρεθεί στην πεντάδα του ξενόγλωσσου Όσκαρ με το συμπαθέστατο «Under Sandet», χάνοντας από τον «Εμποράκο» του Ασγκάρ Φαραντί), ανοίγει ένα σωρό μέτωπα στην ταινία του, αδυνατώντας να τα βάλει στην οποιαδήποτε τάξη. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι αρκετά απ’ όσα διαδραματίζονται εντός του αστυνομικού Τμήματος μοιάζουν να έχουν άμεση σύνδεση με πράγματα που έχουν συμβεί στα προηγούμενα φιλμ (και τα οποία εμείς αγνοούμε!), αλλά… ακόμη χειρότερα, ενίοτε ξεχνά να δώσει απαντήσεις έως και σε κάποια απ’ όσα διαδραματίζονται σε τούτο το φιλμ! Αφήνεται η εντύπωση, δηλαδή, πως το σεναριακό δίδυμο που επιμελήθηκε την διασκευή του ευπώλητου σκανδιναβικού noir του Δανού συγγραφέα Γιούσι Άντλερ Όλσεν, περισσότερο ενδιαφέρθηκε να χώσει στην πλοκή όσες περισσότερες σελίδες του μπορούσε και όχι να προβεί σε κινηματογραφικών απαιτήσεων σεναριακή διασκευή.

Ως εκ τούτου, το σασπένς παραμένει άγνωστη λέξη, γεγονός καταδικαστικό για ταινία αυτού του είδους. Η σύνδεση της διαφθοράς που απαντάται στα ανώτερα κλιμάκια του δανέζικου κρατικού μηχανισμού, με τους πληρωμένους δολοφόνους του υποκόσμου, δεν διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας, ούτε ασφαλώς οι λοβιτούρες των δήθεν φιλανθρωπικών οργανώσεων, που καταλήγουν να είναι φιλάνθρωπες ως προς τις… ιδίες τσέπες. Ο ένοχος που έχει κινήσει τα νήματα της συνομωσίας κάνει «μπαμ» άμα τη εμφανίσει του (πόσο περισσότερο να ιδρώσει πια ο άνθρωπος;), την ώρα που οι ανακρίσεις υπόπτων και μη, ανοίγουν συνεχώς νέα παράθυρα πιθανοτήτων σχετικά με την εξαφάνιση του Γουίλιαμ Σταρκ, που… ελάχιστη σημασία έχουν, μιας και είναι ηλίου φαεινότερο το τι έχει παιχτεί. Ο επιθεωρητής Μερκ του Ούλριχ Τόμσεν είναι ο τυπικά αντισυμβατικός τύπος που θα κάνει τα πάντα για να βρει την άκρη της υπόθεσης, ακόμη κι όταν τίθεται εκτός υπηρεσίας εξαιτίας των μεθόδων του, επιδεικνύοντας ως τακτική έρευνας την καχύποπτη τσαντίλα, σε συνδυασμό μ’ ένα μόνιμο (και άκρως εκνευριστικό) μάσημα τσίκλας. Η ατμόσφαιρα είναι σκοτεινή όπως η σχετική σκανδιναβική θεματολογία προστάζει, ο δε νεαρός Μάρκο (το όνομα του οποίου χαρίζει στην ταινία τον πρωτότυπο τίτλο της, αφού κρατά το κλειδί του όλου μυστηρίου) δεν λέει και πολλά… κυριολεκτικώς, παραμένοντας εξαιτίας φόβου και πείσματος σταθερά βουβός. Όταν αποφασίζει να το πάρει αλλιώς, μια… πεταλούδα κινεί τα φτερά της στον Αμαζόνιο, κάνοντας πτώματα να ξεβράζονται στην Κοπεγχάγη. Το «Marco Effect», εν τούτοις, που εξαιτίας του μπαίνει σε κίνηση, είναι χαρακτηριστικά άνευρο και αποσπασματικό.