του Παναγιώτη Μήτσικα

Το συχνότατο φαινόμενο της μετανάστευσης ανθρώπων από την ανατολική Ευρώπη προς προορισμούς ανώτερης οικονομικής κατάστασης, ώστε να μπορέσουν να διασφαλίσουν μια καλύτερη τύχη στις οικογένειές τους, έχει άφθονο, πρόσφορο έδαφος για εξερεύνηση. Είτε αυτό λέγεται ξενοφοβία, είτε γεωπολιτικά παιχνίδια, είτε ο εν γένει casual ρατσισμός που (κατά πάσα πιθανότητα) λαμβάνει χώρα. Στην έκτη μεγάλου μήκους ταινία της, η Ελβετίδα Μπετίνα Ομπερλί καταπιάνεται σε κάποιο βαθμό με όλα τα παραπάνω, αλλά ενδιαφέρεται περισσότερο για τις διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ του ιδιαίτερα προσεγμένου ensemble καστ της. Αυτός είναι κι ένας από τους λόγους που το αρκετά συμπαθητικό «Μη Φεύγεις, Βάντα!», σπανίως ξεφεύγει από το χαμηλό «ταβάνι» μιας ενίοτε ευρηματικής φάρσας.

Θα λέγαμε πως το σενάριο της Ομπερλί, σε συνεργασία με την Κούκι Ζίστσε, είναι από τα ατού της ταινίας, κυρίως όσον αφορά την ανάπτυξη όλων των χαρακτήρων που αλληλοεπιδρούν στο σπίτι της οικογένειας. Ο 70χρονος Ζόζεφ, που μετά το εγκεφαλικό το οποίο υπέστη υποτιμάται συνεχώς από τους υπόλοιπους. Η γυναίκα του Έλσα, μία εξαιρετικά μαγνητική, αγνή παρουσία δίπλα του, να υπομένει τα πάντα. Ο παρεξηγημένος, ιδιαίτερα πιεσμένος από το οικογενειακό περιβάλλον νεαρός γιος Γκρέγκι, που ερωτεύεται τη Βάντα. Και η snob κόρη Σόφι, τα απαξιωτικά σχόλια της οποίας δίνουν και παίρνουν για τη νεαρή Πολωνή. Είπαμε ανάπτυξη όλων των χαρακτήρων; Όχι, γιατί η ειρωνεία του φιλμ είναι πως ο χαρακτήρας που εξερευνάται λιγότερο απ’ όλους, είναι αυτός που δίνει τον τίτλο του έργου: η Βάντα!

Έτσι, ο κεντρικός μας ήρωας περιορίζεται σ’ ένα εξαιρετικά ισχνό, διεκπεραιωτικό backstory του τύπου «πέντε βιντεοκλήσεις με τα παιδιά μου πίσω στην Πολωνία» και απλά αρκείται στην παρατήρηση του απόλυτα δυσλειτουργικού, ξένου γι’ αυτήν μικρόκοσμου του εντυπωσιακού σπιτιού (super το production design). Θα συμπαθήσουμε, θα γελάσουμε, και θα συγκινηθούμε με τα περισσότερα από τα πρόσωπα που απαρτίζουν την ιστορία – αλλά και κάποιες εξιλεωτικές καταλήξεις – μα η πραγματική star του φιλμ είναι αδιαφιλονίκητα η Έλσα της Μάρτε Κέλερ, σ’ ένα ερμηνευτικό tour de force.

Συνεπώς, το «Μη Φεύγεις, Βάντα!» μας αφήνει με μια γλυκόπικρη γεύση στα χείλη, μην καταφέρνοντας να χτίσει πάνω σε αρκετά αξιόλογες βάσεις, χάνοντας τα πατήματά του σε κρίσιμα σημεία και, σίγουρα, κρατώντας σε διάρκεια περισσότερο απ’ όσο θα έπρεπε. Δεν παύει, παρ’ όλα αυτά, να πρόκειται για ένα γλυκό φιλμ που μπορεί να λειτουργήσει ικανοποιητικά για χαλαρή κινηματογραφική εξόρμηση σε (το πολύ…) ένα θερινό.