του Ηλία Φραγκούλη

Εάν όλοι οι άνθρωποι που ζουν σ’ αυτόν τον πλανήτη έβλεπαν το «V for Vendetta» (και εννοώ να το έβλεπαν σοβαρά), ίσως και να ζούσαμε μεγάλες αλλαγές για την ανθρωπότητα. Ίσως για το καλύτερο… Έστω και μέσω εκρήξεων βίας. Ποια η διαφορά; Οι κυβερνήσεις και οι θρησκευτικοί ηγέτες το κάνουν συνέχεια. Γιατί όχι και ο λαός;

Αυτά σκεφτόμουν καθώς έβλεπα τα end credits της ταινίας, χαμογελώντας πικρά υπό τους ήχους του «Street Fighting Man» των Rolling Stones. «Ο λαός δεν πρέπει να φοβάται την Κυβέρνηση. Η Κυβέρνηση πρέπει να φοβάται το λαό», λέει με μία ανατρεπτική ευκολία ο V, σχεδιάζοντας να ανατινάξει το βρετανικό κοινοβούλιο. Γιατί «η χώρα δεν χρειάζεται ένα κτήριο. Χρειάζεται ελπίδα»! Όλα αυτά σε μια ταινία χρηματοδοτημένη από χολιγουντιανό studio, βασισμένη στο comic των Άλαν Μουρ και Ντέιβιντ Λόιντ, μπολιασμένη από έργα όπως το οργουελικό «1984» ή το «Fahrenheit 451» του Ρέι Μπράντμπερι, δηλητηριασμένη από την αναρχικότητα του πιο πρόσφατου «Fight Club» και έτοιμη να σκάσει σαν molotov σε μια εποχή που τη χρειάζεται. Σε μια εποχή που έχει ανάγκη από κάτι διαφορετικό. Και όχι από κάτι που σκοτώνει το διαφορετικό και εξισώνει ολόκληρο το σύμπαν σαν μια μάζα ηλιθίων που υπακούνε μονάχα σε τηλεοπτικά μηνύματα φόβου. Υπάρχει μια στιγμή που κυριολεκτικά σου σηκώνει την τρίχα στο «V»: όταν τα πράγματα γίνονται όλο και πιο σκούρα για την Κυβέρνηση, τα δελτία ειδήσεων παρουσιάζουν αποκλειστικά συμφορές, ασθένειες και οτιδήποτε απειλητικό για τη δημόσια υγεία. Αντιπαραβάλλοντας τους τίτλους και τις εικόνες με τη σύγχρονη πραγματικότητα, κυριολεκτικά αηδιάζεις. Και απορείς για το πώς μία ταινία «διασκέδασης» μπορεί να σου περάσει τόσο δυνατά μηνύματα.

Τοποθετημένο στα 2020, το φιλμ μεταδίδει τη ζοφερή εικόνα ενός κράτους καταστολής που ήρθε στην εξουσία για να σώσει το λαουτζίκο από μια επιδημία, η οποία εξαφάνισε γύρω στις 100.000 ανθρώπους στη Βρετανία και προκάλεσε τον όλεθρο σε άλλες χώρες όπως η Αμερική, όπου «μετανάστες, μουσουλμάνοι, ομοφυλόφιλοι, τρομοκράτες» και άλλοι «αρρωστημένοι ανώμαλοι έπρεπε να πεθάνουν». Ο V κάνει την εμφάνισή του μέσα από μία εντυπωσιακή επίθεση στο κέντρο της πόλης. Πιθανός απελευθερωτής στα μάτια του υπνωτισμένου από τις τηλεοράσεις πολίτη ή επικίνδυνος τρομοκράτης για την Κυβέρνηση, δίνει μία διορία ενός χρόνου για να πείσει τον κόσμο να βγει στους δρόμους. Σε έναν χρόνο από το πρώτο του χτύπημα. Σύμμαχός του θα γίνει ένα νεαρό κορίτσι που έχασε τους γονείς του με τη δικαιολογία της εξτρεμιστικής δράσης και, σταδιακά, θα απελευθερωθεί από όλες τις δημόσιες φοβίες, για να προχωρήσει σε μία πράξη εξαγνισμού του Κακού.

Είναι αμέτρητοι οι στόχοι που βάζουν στο σενάριο οι αδελφοί Γουατσόφσκι, δημιουργοί των ταινιών «Matrix», οι οποίοι έχουν ενισχύσει το «V» με ιδέες αλεξίσφαιρες στην κριτική, έτοιμες να προκαλέσουν οργισμένες συζητήσεις και αστείες αντιθέσεις. Και, ειλικρινά, δεν θα μπορούσαν να βρουν καλύτερο timing: η «πιπίλα» της νόσου των πτηνών, το νεολαιίστικο «μπουρλότο» που αρνείται να κοπάσει στη Γαλλία, τεράστιες συγκεντρώσεις μεταναστών που εργάζονται σχεδόν σαν σκλάβοι στις ΗΠΑ, ένας πόλεμος που δε λέει να σταματήσει την καταμέτρηση νεκρών στη Μέση Ανατολή και ποιος ξέρει τι άλλο θα μας ξημερώσει… Είναι μόνο σινεμά; Είναι μόνο μία νοσηρή φαντασία; Όχι. Είναι ο κόσμος μας. Σήμερα. Είναι η αλήθεια μαζί με την κατασκευασμένη αλήθεια, τα νέα που μεταδίδονται με την έγκριση της κάθε Κυβέρνησης απέναντι στον αναρχισμό του ρεαλιστικού. Το «V» έρχεται να τους δώσει χαμένες λέξεις και νοήματα σε συσκευασία pop κουλτούρας και βεγγαλικών που σκάνε στο μυαλό σου glamour και ενοχή συνείδησης. Διάβολε, είναι μια ταινία που μπορεί να σε διαφθείρει. Που μπορεί να κυκλοφορήσει ελεύθερη, δίχως την ανάγκη σύστασης τρομοκρατικής οργάνωσης. Με το άλλοθι της τέχνης. Το «V» φοράει τη μάσκα του blockbuster και κουβαλάει ιδέες που θα βαρυστομαχιάσουν το κοινό των multiplex. Ποιο είναι, όμως, αυτό; Οι λαϊκές μάζες στην πλειοψηφία. Η οχλαγωγία των αντιρρησιών της τέχνης, οι καταναλωτές του μεγάλου ύπνου. Οι άνθρωποι που ελπίζουμε να βρουν ένα μήνυμα σε τούτο το φιλμ. Ένα μήνυμα που δεν τους αποκαλεί κατώτερα είδη. Αλλά πιθανούς μελλοντικούς επαναστάτες, που κάποτε θα συνειδητοποιήσουν τι τους συμβαίνει και θ’ αναζητήσουν το τέλειο «άλλοθι» για να βγουν στους δρόμους. Ακόμη και χωρίς όπλα. Οι λέξεις τους και η ισχύς τους μπορούν να νικήσουν τα αντίπαλα πυρά. Και η αλήθεια τους μπορεί και πάλι να φτιάξει νέα σύμβολα. Σύμβολα με αξίες που θ’ ανήκουν στον άνθρωπο.

Πώς να μην εκτιμήσεις ένα τέτοιο φιλμ; Πώς να μη μείνεις με ανοιχτό το στόμα στο φινάλε του; Πώς να μην συγκινηθείς με την «αφέλεια» της πίστης του; Πώς να μην ελπίζεις στη διάδοσή του; Και πώς γίνεται να μην πεθάνει αυτή η ελπίδα;