FreeCinema

Follow us

ΤΟ ΑΛΑΤΙ ΤΗΣ ΓΗΣ (2014)

(THE SALT OF THE EARTH)

  • ΕΙΔΟΣ: Ντοκιμαντέρ
  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Βιμ Βέντερς, Ζουλιάνο Ριμπέιρο Σαλγκάδο
  • ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 110’
  • ΔΙΑΝΟΜΗ: FILMTRADE

H σαραντάχρονη φωτογραφική καριέρα του Σεμπαστιάο Σαλγάδο, είτε ως μάρτυρα διεθνών συγκρούσεων και κοινωνού μαζικών «εξόδων», είτε ως μέσου αποκάλυψης της ομορφιάς της φύσης και προσωπογραφία των λαών της Γης, μπαίνει στο επίκεντρο του φακού τού Βιμ Βέντερς και του γιου τού φωτογράφου, Ζουλιάνο, για να αναδειχθεί ως καταγραφή της ίδιας της κοινωνικής ιστορίας τού πλανήτη.

Παρά το γεγονός ότι η κινηματογραφική καριέρα του Βιμ Βέντερς προσφέρει τελευταία μόνο απογοητεύσεις, η ματιά του ως ντοκιμαντερίστα παραμένει καίρια και γεμάτη κατανόηση για την πραγματική ουσία τής δημιουργίας κάθε αντικειμένου του. Όπως στην «Pina» (2011) κατάφερε να κοιτάξει πίσω από το ίδιο το έργο για να φτάσει στην καλλιτέχνιδα, έτσι και στο «Αλάτι της Γης», μέσα από την εστίασή του στη δουλειά και τη ζωή τού φωτογράφου Σεμπαστιάο Σαλγκάδο, o Βέντερς καταφέρνει αφενός να ρίξει μια ματιά στη φιλοσοφία ενός ανθρώπου και να φωτίσει τα κίνητρα της δουλειάς του και, αφετέρου, να δανειστεί τη ματιά ενός φωτογράφου, που ταυτίστηκε όσο λίγοι με το «αντικείμενό» του και κατάφερε να αναδείξει έναν κόσμο το ίδιο τραγικό και μεγαλειώδη, μια ανθρωπότητα εξίσου εχθρική και μάχιμη, μια Γη τόσο μαγευτική όσο και φορέα αβάσταχτης καταστροφής.

Ο Βέντερς, εξάλλου, δανείζεται την ασπρόμαυρη φωτογραφία των εικόνων του Σαλγκάδο για να τον κινηματογραφήσει σε ίδιους τόνους, την ώρα που ο τελευταίος παρατηρεί τη δουλειά του σε πρώτο πλάνο και μοιράζεται τις λεπτομέρειες της ιστορίας που κρύβει κάθε βλέμμα. Από την επιστροφή του στη Βραζιλία μετά τη λήξη της δικτατορίας και το πρώτο κάλεσμά του στην Αφρική μέχρι τα μεγαλειώδη projects του «Workers» (που συνδύασε τις οικονομικές σπουδές με τις κοινωνικές του ευαισθησίες, φέρνοντας σε πρώτο πλάνο τους εργάτες όλου του κόσμου), «Exodus» (η ωδή του στους μετανάστες) και το magnum opus του, «Genesis» (όλες οι μεγαλειώδεις γωνιές της Γης), το φιλμ ουσιαστικά αποτελεί μια κοινωνική μελέτη της ίδιας της ανθρωπότητας, όπου ο Σαλγκάδο μεταφέρει όντως το αυθεντικό συναίσθημα κάθε στιγμής, μετατρέποντας το κάθε πορτρέτο σε στιγμιότυπο ακατέργαστης αλήθειας και την κάθε εικόνα σε στιγμιαία αποτύπωση μιας υπερβατικής ατμόσφαιρας.

Το οξύμωρο, βέβαια, είναι ότι την ενσυναίσθηση που δείχνει ο Σαλγκάδο προς τα μοντέλα των φωτογραφιών του, ούτε που μπόρεσε ποτέ να τη φανταστεί ο γιος του, ο οποίος εκτελεί χρέη συν-σκηνοθέτη στην ταινία. Για την ακρίβεια, όπως φανερώνει και το ίδιο το ντοκιμαντέρ, ελάχιστες είναι οι φορές που ο ίδιος ο Σαλγκάδο αναφέρεται στον γιο του και αυτό συμβαίνει μόνο για λόγους ολοκλήρωσης του οικογενειακού προφίλ. Η ματιά του σκηνοθέτη υιού Σαλγκάδο, για αυτόν τον λόγο, προκύπτει ως η απελπισμένη προσπάθεια ενός γιου να ανακαλύψει τον πατέρα που φανταζόταν ως ήρωα και άνθρωπο της περιπέτειας (αλλά πάντα απόντα) και να τον πλησιάσει μέσω του πάθους του, προσέγγιση η οποία δίνει μια άβολη διάσταση στα δρώμενα, δυνάμει ενδιαφέρουσα, αλλά τελικά ελλιπή, συγκριτικά με την κοινωνική ματιά τού εγχειρήματος.

Όχι ότι το φιλμ είναι χωρίς άλλα ελαττώματα (προς το φινάλε πλησιάζει επικίνδυνα την αγιογραφία) ή λογικές απώλειες (μια εξιστόρηση των τεχνικών δυσκολιών που συνάντησε ο Σαλγκάδο θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο συμπλήρωμα του φωτογραφικού του πορτρέτου), όμως η ειλικρίνεια και η ισχύς της αφήγησής του το κάνουν τόσο έντονο που στο τέλος βάζεις στην άκρη τις επιφυλάξεις σου, καθώς δεν μπορείς να μη θαυμάσεις την προσήλωση ενός ανθρώπου ο οποίος αψήφησε τις συμβάσεις και τους κινδύνους για να αποκαλύψει την αφιλτράριστη πραγματικότητα μέσα από αριστοτεχνικά κάδρα απίστευτης ομορφιάς. Μερικές φορές, αυτή η μεγαλειώδης εικόνα είναι όντως αρκετή.

ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;

Μαγευτικά όμορφες εικόνες, εντυπωσιακές λήψεις πτυχών της Γης που νιώθουμε μακριά, κοινωνική αφήγηση που αποκαλύπτει την ίδια την ανθρώπινη ιστορία πέρα από τον αστικό πολιτισμό: το «Αλάτι της Γης» όντως μπορεί να σε μαγέψει μέσα από τον κόσμο που σου αποκαλύπτει. Ναι, είναι μεροληπτικό και σίγουρα λατρεύει το αντικείμενό του τόσο ώστε να «καλύπτει» τις ελλιπείς ικανότητές του ως οικογενειάρχη, όμως, ταυτόχρονα, δεν αφήνει τον θεατή να αμφισβητήσει την αξία τού φωτογράφου και το έργο του. Σημείωσε, επίσης, ότι θα βοηθήσει αν έχεις οικολογικές ανησυχίες, ενώ θα δυσκολευτείς αν έχεις συνηθίσει σε λιγότερο βραδυκίνητες αφηγήσεις.


MORE REVIEWS

JURASSIC WORLD: ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

Στο πέρασμα των χρόνων οι δεινόσαυροι έχουν αρχίσει να εξαφανίζονται από τα περισσότερα μέρη του πλανήτη, καθώς οι περιβαλλοντολογικές συνθήκες του σήμερα δεν ευνοούν την ύπαρξή τους. Εξαίρεση αποτελεί ο Ισημερινός, όπου σε συνθήκες απόλυτης καραντίνας διασώζονται αρκετά είδη, σε εκτάσεις στις οποίες απαγορεύεται να πλησιάσει άνθρωπος. Φυσικά, μία αποστολή φαρμακευτικού κολοσσού θα αγνοήσει αυτά τα μέτρα…

MATADOR

Ο Άνχελ, ένας μαθητευόμενος νεαρός ταυρομάχος που υποφέρει από ιλίγγους, έχει μία απρόσμενη σεξουαλική εμπειρία με τη Μαρία και αρχίζει να ομολογεί φόνους που… δεν διέπραξε! Παράλληλα, η Μαρία είναι μία γοητευτική δολοφόνος που εντοπίζει την ηδονή στον θάνατο, ενώ για τον Ντιέγκο, έναν πρώην ταυρομάχο, ο πόθος και ο θάνατος χορεύουν στην ίδια αρένα…

Ο ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΜΟΥ ΤΡΕΛΑΘΗΚΕ

Κλασάτος ψυχίατρος κατορθώνει ν’ απαλλαγεί από αυτοκτονικό, ενοχλητικό πελάτη του, πείθοντάς τον πως το γιατρικό στην περίπτωσή του είναι η αναζήτηση του αληθινού έρωτα. Εκείνος ακολουθεί τη συμβουλή του, αλλά έναν χρόνο αργότερα εμφανίζεται στην πολυτελή του έπαυλη ως… μελλοντικός γαμπρός του!

Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΜΑΡΑΚΟΥΝΤΑ

Ο Μαρακούντα, ο όχι και τόσο έξυπνος γιος αρχηγού προϊστορικής φυλής, φεύγει από τον καταυλισμό του για ν’ αποδείξει πως μπορεί να τα βγάλει πέρα μόνος του. Το συναπάντημά του με… εξωγήινο πτηνό που διαθέτει μαγικές ικανότητες, δίνει στην περιπέτειά του μια τροπή που ουδόλως φανταζόταν.

ΤΟ 47

Φτωχικές οικογένειες από αγροτικές περιοχές της Ισπανίας, που από τα μεταπολεμικά χρόνια εγκαταστάθηκαν στα περίχωρα της Βαρκελώνης αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον, προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα με τα λιγοστά μέσα που διαθέτουν. Όταν, όμως, το κράτος κωφεύει στις δίκαιες αιτιάσεις τους, τότε χρειάζονται δραστικά μέτρα. Εμπνευσμένο από αληθινά γεγονότα.