του Ηλία Φραγκούλη

Είναι αλήθεια πως το πρότυπο του συγκεκριμένου φιλμικού είδους ήταν, είναι και θα παραμείνει για πάντα ο Τζέιμς Μποντ. Ο πράκτωρ 007 αποθέωνε πάντοτε την υπερβολή της κινηματογραφικής μυθοπλασίας (και φαντασίας), δίχως να μας βάζει σε δεύτερες σκέψεις αμφισβήτησης ή να μας αφήνει χρόνο για να πράξουμε αναλόγως. Η απόλαυση αυτών των ταινιών ήταν τέτοια, που δεν χρειαζόταν να τον κρίνουμε ρεαλιστικά. Γι’ αυτό και το αποκαλούμε… σινεμά!

Εδώ, λοιπόν, έχουμε ένα από εκείνα τα παραδείγματα ταινιών που ενδόμυχα φθονούν τις περιπέτειες του Τζέιμς Μποντ, επιχειρώντας ταυτόχρονα (και λανθασμένα!) να τοποθετήσουν τη δράση τους σε ρεαλιστικό ή έστω αληθοφανές πλαίσιο. Μέχρι ενός σημείου, τα όσα καταφέρνει ο «Ερασιτέχνης» πράκτορας που υποδύεται ο Ραμί Μαλέκ (με εξοντωτικά τονισμένο το στοιχείο της δραματικότητας στο παίξιμό του) γίνονται αποδεκτά, όμως, ακόμη και η… αφέλεια οφείλει να έχει τα όριά της.

Αποκωδικοποιητής απορρήτων υψηλής διαβάθμισης που εργάζεται σε πέμπτο υπόγειο και δεν φαίνεται να έχει κοινωνική ζωή πέραν του ευτυχισμένου ιδιωτικού του βίου με τη σύζυγό του, συγκλονίζεται από την είδηση του θανάτου της σε τρομοκρατικό χτύπημα στο Λονδίνο, απορεί με την αδράνεια της Υπηρεσίας του και, εκμεταλλευόμενος ενοχοποιητικά στοιχεία τα οποία αφορούν σε «ανεπίσημες» επιχειρήσεις που αδειοδότησαν προϊστάμενοί του, τους εκβιάζει για να τον προωθήσουν σε επιπλέον πρακτορική εκπαίδευση της CIA, ώστε να πάρει στο κατόπι τους δολοφόνους της γυναίκας του και… να τους σκοτώσει!

Η πλοκή του «Ερασιτέχνη» φλερτάρει μονίμως με το προβλέψιμο και μάλιστα σε φόντο… ταξιδιάρικο (επίσης σύνηθες), όπου ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ή η Ιστανμπούλ προσφέρουν το αντίστοιχο στοιχείο του couleur locale για να μη βαριέται το μάτι. Άλλωστε, αυτά έκανε από παλιά και ο Τζέιμς Μποντ, τον οποίο ειρωνεύονται τα αφεντικά του ήρωα όταν εκείνος απαιτεί ένα σκασμό πράγματα κι αυτοί του απαντούν «Μήπως θες και μια Aston Martin;».

Αναλογικά με τον ρυθμό δράσης του φιλμ, το πλήρες δίωρο είναι αδικαιολόγητο, όμως, δεν είναι αυτό το κυρίως πρόβλημα που σταδιακά θ’ αρχίσει να ενοχλεί τον όποιο θεατή με… κοινό νου. Από τη στιγμή που ο Χέλερ καταφέρνει ν’ αποδράσει από τις εγκαταστάσεις εκπαίδευσης της CIA, έχοντας στην κατοχή του έως και πλαστό διαβατήριο, ο «Ερασιτέχνης» σαμποτάρει κάθε έννοια λογικής, παρουσιάζοντας τον ήρωα ως το μοναδικό και πλέον genius πλάσμα στον πλανήτη που μπορεί να χρησιμοποιεί την τεχνολογία για να καλύπτει τα νώτα του από μία ολόκληρη Υπηρεσία, κρατικούς μηχανισμούς, πράκτορες, μέσα παρακολούθησης και ότι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς, από γη, ουρανό ή και διάστημα! Η ταινία παρουσιάζει μια σειρά από κατορθώματα διαφυγής… απόλυτα μονομερή, τα οποία καμία σχέση δεν μπορούν να έχουν με την πραγματικότητα.

Έτσι, η σύγκρουση της κινηματογραφικής μυθοπλασίας με την απόπειρα το καταστασιακό να δείχνει όσο πιο αληθοφανές γίνεται, κάπου ειρωνεύεται τον τελικό αποδέκτη του έργου, ο οποίος μπορεί να μειδιάσει (το λιγότερο…) παρακολουθώντας τις ένδοξες πράξεις ενός άτυπου είδους «superhero», με προδιαγεγραμμένο φινάλε, φυσικά.

Τέλος, θα ήθελα να επισημάνω κάτι… εξευτελιστικό (πια) για τον (εκ του αποτελέσματος) αποκλεισμό της Ελλάδας (και κυρίως της Αθήνας) από το ενδεχόμενο χρήσης των locations της σε (ειδικά) τέτοιου είδους στουντιακές κινηματογραφικές παραγωγές. Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Τουρκία ακόμη, ως παραδείγματα της παρούσης, τι κάνουν καλύτερα από εμάς; Πόσο στραβά λειτουργεί το κράτος στη χώρα μας; Που προ ετών έχασε μέχρι και το σιγουράκι sequel του «Mamma Mia!»! Διερωτώμαι όλες αυτές τις «ανοησίες» με αγνή αφέλεια, τη στιγμή που εσχάτως «έφαγε πόρτα» για γυρίσματα στην Ακρόπολη έως και ο Γιώργος Λάνθιμος…