της Κατερίνας Ανδρεάκου

Οι μικρές ιστορίες τραγωδίας, γενναιότητας και ανθρωπιάς τού (για να χρησιμοποιήσουμε την παλαιομοδίτικη αμερικανική έκφραση) «ordinary Joe», του καθημερινού, άσημου ατόμου που γίνεται ξαφνικά σύμβολο και πηγή έμπνευσης, συνεχίζουν να εμπνέουν και να «θρέφουν» το παγκόσμιο – και δη το αμερικανικό – σινεμά. Ένα από τα φετινά, καλά παραδείγματα, είναι και αυτή η ταινία του Ντέιβιντ Γκόρντον Γκριν, που βασίζεται στην ιστορία και το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Τζεφ Μπόουμαν, ο οποίος βρέθηκε στο κοινό που παρακολουθούσε τον μαραθώνιο της Βοστώνης στις 15 Απριλίου 2013 και υπήρξε ένα από τα θύματα της τρομοκρατικής επίθεσης των αδελφών Τσαρνάεβ, με αποτέλεσμα να χάσει και τα δύο του πόδια. Ο Τζεφ έγινε – άθελά του – και σύμβολο του «αμερικανικού πατριωτισμού», αφού κατέθεσε ως αυτόπτης μάρτυρας από την εντατική του νοσοκομείου, αναγνωρίζοντας έναν από τους δράστες και συντελώντας έτσι στη μετέπειτα καταδίωξή τους από την Αστυνομία.

Η ταινία του Γκριν (και, κατ’ επέκταση, οι γραπτές αναμνήσεις του Μπόουμαν) εξερευνά με συμπάθεια και κατανόηση τα διαφορετικά συναισθηματικά στάδια που περνά ο κεντρικός του ήρωας, με μεγαλύτερό του όπλο την αψεγάδιαστη ερμηνεία του Τζέικ Τζίλενχολ. Ο Τζεφ τού Τζίλενχολ ξεκινά ως ένας φυγόπονος, ανεύθυνος νεαρός που ζει με την αλκοολική μητέρα του και προσπαθεί να ξανακερδίσει την καρδιά τής πρώην του, Έριν. Η μόνη υπόσχεση που τηρεί απέναντί της είναι να την περιμένει στον τερματισμό του μαραθωνίου στον οποίο εκείνη συμμετέχει. Από εκεί ξεκινά το ταξίδι του, μέσα από την αρχική ψυχραιμία τού ξυπνήματος στο νοσοκομείο, όπου αντιδρά με χιούμορ και διαύγεια στη θέα της απώλειας των ποδιών του, μέχρι την ήρεμη κατάφαση τής ξαφνικής, «ηρωικής» του φήμης, από τα πρώτα σημάδια κατάθλιψης, στην αυτολύπηση, τον θυμό και τις αυτοκαταστροφικές τάσεις, έως την τελική αποδοχή και αισιοδοξία για το μέλλον. Ο Τζίλενχολ αποδεικνύει εδώ για άλλη μια φορά πως είναι ένας από τους κορυφαίους ηθοποιούς της γενιάς του, πλαισιωμένος από τις αξιομνημόνευτες και επίσης αψεγάδιαστες ερμηνείες της Τατιάνα – «Orphan Black» – Μασλάνι ως Έριν, και κυρίως της σοκαριστικά παραγνωρισμένης Μιράντα Ρίτσαρντσον στον ρόλο της μητέρας του. Εάν η ταινία αρέσει πολύ στην Ακαδημία, πέραν του Τζίλενχολ, που μάλλον είναι σίγουρο και άξιο στοίχημα, δεν θα είναι έκπληξη να δούμε και τις δύο στις υποψηφιότητες για το Όσκαρ δεύτερου γυναικείου ρόλου, καθώς εκφράζουν υπέροχα τον πόνο, τις ενοχές (η Έριν ως ο λόγος που ο Τζεφ βρέθηκε στον τόπο της επίθεσης, η μάνα για τα προβλήματά της με το αλκοόλ), αλλά και τη μεταξύ τους ένταση στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν τον Τζεφ, με εντελώς διαφορετικούς τρόπους.

Ο Γκριν παραμένει πιστός στην προσωπική ιστορία του Μπόουμαν, χωρίς να επιθυμεί να κάνει ντοκιμαντερίστικα σχόλια για την επίθεση αυτή καθαυτή, για την πολιτική, τις αστυνομικές μεθόδους, τους δράστες, την παγκόσμια τρομοκρατία. Αυτή είναι η προσωπική ιστορία του Τζεφ και όλα τα υπόλοιπα περνούν ως ιστορικό φόντο πίσω από αυτό το «μικρό», ανθρώπινο δράμα. Ασφαλώς, υπάρχουν και αληθινά τηλεοπτικά πλάνα από την επίθεση αλλά και τη μετέπειτα πορεία του Τζεφ ως δημόσιου προσώπου, όσο και (ίσως το καλύτερο trivia της ταινίας) οι αληθινοί γιατροί και οι νοσοκόμες που φρόντισαν τον Μπόουμαν, καθώς ο Γκριν θεώρησε πως θα είναι πολύ πιο πειστικοί συναισθηματικά από τον οποιονδήποτε ηθοποιό στους ρόλους τους!

Πέραν όλων των παραπάνω, αυτό που επίσης βοηθά την ταινία να γίνει κάτι πολύ παραπάνω από ένα παρωχημένο, συνηθισμένο κινηματογραφικό βιογραφικό δράμα ή, στη χειρότερη περίπτωση, μια φτηνή τηλεταινία, είναι η επιτυχημένη και κατά καιρούς «σωτήρια» χρήση του χιούμορ, αρκετά συχνά σε έντονες δόσεις, χωρίς ωστόσο να αφαιρεί ούτε στιγμή από τη σοβαρότητα της κατάστασης και την τραγωδία του ιστορικού, πια, γεγονότος. Από τη φωνακλάδικη οικογένεια της εργατικής τάξης του Τζεφ έως τις άγαρμπες πρώτες προσπάθειες του ήρωα να συνηθίσει μια ζωή χωρίς πόδια, το χιούμορ υπάρχει παντού, σεβάσμια και οργανικά, σαν την ίδια την αληθινή ζωή, όπου η τραγωδία συχνά εναλλάσσεται με την κωμωδία, όπου ένα συνταρακτικό γεγονός υπάρχει πάντα εκεί ώς το σημείο καμπής ή ως «ο ελέφαντας στο δωμάτιο», με τη ζωή να συνεχίζεται ακόμα και μετά την (καταστροφική) εμφάνισή του. Η ταινία δεν γλιτώνει από ορισμένα αναπόφευκτα κλισέ αισιοδοξίας, όμως στο σύνολό της είναι ένα αξιοπρεπέστατο δράμα που έχει την τύχη να διαθέτει εξαιρετικές ερμηνείες, ρεαλιστικό σενάριο και μεγάλη καρδιά. Μια μικρή ωδή στην αντοχή του ανθρώπινου πνεύματος.