του Ηλία Φραγκούλη

Έχουν υπάρξει αρκετές εκδοχές του «Μάγου του Οζ» (η πιο αγαπητή, του 1939, δεν ήταν καν η πρώτη, προϋπήρχε το ομώνυμο, βωβό φιλμ του 1925), το sequel… κακούργημα του 1985, ακόμη και το υπερεπιτυχημένο, συγγενές θεατρικό μιούζικαλ «Wicked» (που αφηγείται το πριν και το μετά του μαγικού τόπου του Οζ από τη σκοπιά των μαγισσών), όμως, κανείς μέχρι σήμερα δε δοκίμασε να γυρίσει ένα prequel το οποίο θα εξηγούσε το μυστήριο γύρω από τον ονομαστό χαρακτήρα του έργου και το πώς έγινε ο μέγας και παντοδύναμος μάγος. Η τεράστια επιτυχία της «Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων» του Τιμ Μπέρτον έδωσε το πράσινο φως για την αναζήτηση ενός project αντίστοιχα παραμυθένιου κι έτσι αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε μπροστά σε μια ταινία προφανών προδιαγραφών για το genre, από ένα studio που ξέρει πώς να το χειριστεί καλύτερα απ’ όλους, αφού το όνομα της Disney είναι εκείνο που σκέφτεσαι πρώτο όταν ακούς για κινηματογραφικά παραμύθια.

Το «προκάτ» δεν είναι πάντοτε – ή απαραίτητα – κακό. Ειδικά όταν υποστηρίζεται από κάτι ξεκάθαρα θεαματικό, που δείχνει τα λεφτά που έπεσαν και τις σαφείς προθέσεις του. Με την επικάλυψη του παραμυθιού και μια επιπλέον συναισθηματική νότα (εξαιτίας του παλιού φιλμ του Βίκτορ Φλέμινγκ), το «Οζ Μέγας και Παντοδύναμος» του Σαμ Ρέιμι προσφέρει αυτό που θέλεις να δεις, όχι όμως και αυτό που… δεν φαντάζεσαι. Κοινώς, ακολουθεί τα γνώριμα μονοπάτια του yellow brick road, ανανεώνει την όψη του ξεθωριασμένου Technicolor με άψογο 3D animation, αλλά δεν ξεπερνά τη δημιουργικότητα των όσων ήξερες ή περιμένεις από την ιστορία του μάγου του Οζ, δεν τολμά να ξεφύγει από τα στερεότυπα της extravaganza για… όλη την οικογένεια. Αυτό του στερεί την απογείωση μέσω της τρέλας, του camp, της φαντεζί υπερβολής που θα έκανε το ενήλικο κοινό να εκστασιαστεί και να θέλει να ξαναδεί, αμέσως μετά, και την ταινία του ’39.

Ο νέος «Οζ» ξεκινά μαυρόασπρος, για να κάνει το αναμενόμενο αφηγηματικό του homage στο παρελθόν και περνά στον τετράχρωμο κόσμο του φανταστικού για να μας μπάσει στην πλοκή και να μας συστήσει τις κυρίαρχες, γυναικείες παρουσίες του φιλμ. Ας μην απατώμεθα. Με το που θα δεις τη Ρέιτσελ Βάις, ξέρεις τι ακριβώς αντιπροσωπεύει, άρα περιμένεις την έκπληξη από κάπου αλλού (και θα την έχεις). Η Μισέλ Γουίλιαμς παίζει την καλή μάγισσα Γκλίντα με μια… stoned αθωότητα που σου βγάζει κι ένα λανθάνον χαμόγελο, ενώ η Μίλα Κούνις προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην κρυμμένη οργή και τη θηλυκή κατεργάρα που θα κάνει τα πάντα για τον καλό της. Όσο για τη Wicked Witch of the West, η Μάργκαρετ Χάμιλτον δε θα ήταν καθόλου ευχαριστημένη αν μάθαινε πως πρέπει να συγκριθεί με μια εμφάνιση επιπέδου… χορού μεταμφιεσμένων!

Ο Τζέιμς Φράνκο δεν αλλάζει ποτέ τον τόνο στο παίξιμό του, ούτε όταν υποδύεται τον καταφερτζή λωποδύτη ούτε όταν μετατρέπεται σε πραγματικό ήρωα που κάνει θαύματα με τις οπτικές ψευδαισθήσεις τις οποίες δημιουργεί (μια από αυτές, φυσικά, μας πηγαίνει πίσω, στις αρχές της Τέχνης του κινηματογράφου, ως της μεγαλύτερης μορφής… απάτης στον κόσμο!) για να τρέψει σε φυγή το Κακό. Δεν είναι λάθος το κάστινγκ, απλά, ο Ρέιμι δεν τον έχει καθοδηγήσει σα να είναι ο πρωταγωνιστής. Ακόμη και ο τελευταίος, όμως, είναι μετρημένος μπροστά στην εκτέλεση ενός digital update του θρυλικού μύθου του «Οζ», αν και φέρνει εις πέρας αλάνθαστα την «παραγγελιά» του.

Τελικά, το βασικό πρόβλημα του «Οζ Μέγας και Παντοδύναμος» είναι η απουσία μιας… over the rainbow πνοής, που δε θα φοβόταν τον ίσκιο του κλασικού έργου του Φλέμινγκ. Η τόλμη, όμως, μάλλον δεν περνάει εύκολα τα σύνορα της Disney, πόσω μάλλον όταν το κόστος της παραγωγής μετράει μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια…