FreeCinema

Follow us

ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΜΠΡΟΣΤΑ (2012)

  • ΕΙΔΟΣ: Ντοκιμαντέρ
  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Δημήτρης Αθυρίδης
  • ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 126ʼ
  • ΔΙΑΝΟΜΗ: ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ

Οι δέκα εβδομάδες της προετοιμασίας του Γιάννη Μπουτάρη για τις δημοτικές εκλογές του 2010 στη Θεσσαλονίκη και η προσπάθεια ανατροπής ενός ολόκληρου οπισθοδρομικού κατεστημένου. Αυτή η προεκλογική εκστρατεία δε θα είναι μια ομαλή διαδρομή.

Ο Γιάννης Μπουτάρης κατέβηκε στις δημοτικές εκλογές του 2010 αποφασισμένος να αλλάξει τη Θεσσαλονίκη. Τα τηλεοπτικά κανάλια κάλυψαν εκτενώς την προεκλογική του εκστρατεία, καθώς ο ίδιος φρόντισε να τραβήξει την προσοχή με τις προκλητικές – για κάποιους – δηλώσεις του και τη διαρκή του επιθυμία «να σπάσει το συντηρητικό κατεστημένο». Ο Δημήτρης Αθυρίδης είχε το προνόμιο να παρακολουθήσει εκ των έσω τις δέκα εβδομάδες αυτής της προεκλογικής εκστρατείας, καταγράφοντας διαδικασίες που παραδοσιακά παραμένουν μακριά από κάμερες, όπως ο σχεδιασμός της στρατηγικής, η μετέπειτα αξιολόγηση των κινήσεων, τα λάθη του Μπουτάρη, τα νεύρα του και οι χαρές του, οι σχέσεις του με τους συνεργάτες και τους αντιπάλους του, οι κόντρες του.

Παράλληλα, στην αφήγηση παρεμβάλλεται η προσωπική ιστορία του Μπουτάρη, την οποία διηγείται ο ίδιος. Η σχέση του με τη γυναίκα της ζωής του, Αθηνά, η καριέρα του, το πρόβλημα αλκοολισμού, η θεραπεία, οι νέοι στόχοι. Ο Μπουτάρης αποδεικνύεται απόλυτα κινηματογραφικός και η αμεσότητά της γλώσσας του καθιστά την αφήγησή του ιδιαίτερα ελκυστική. Δε διστάζει να κρίνει, να ξεσπάσει στους συνεργάτες του, να βρίσει, να εκφράσει ελεύθερα τις απόψεις του. Αν και η συνειδητοποίηση ότι όλα αυτά διαδραματίζονται μέσα στην Ελλάδα της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης προσδίδουν επιπλέον βαρύτητα στα δρώμενα, η ιστορία διατηρεί και αυτόνομα τη δύναμή της, ως η προσπάθεια ενός ανθρώπου που επιθύμησε την αλλαγή των συνθηκών.

Μία μικρή λεπτομέρεια που, όμως, είναι πολύ σημαντική για την αξιολόγηση της ταινίας είναι το γεγονός ότι στο Δημήτρη Αθυρίδη δεν αποδίδεται μόνο η σκηνοθεσία αλλά και το… σενάριο. Όχι, το «Ένα Βήμα Μπροστά» δεν είναι η φανταστική ιστορία ενός υποψήφιου δημάρχου. Κι όμως, αν κάποιος ήταν αποκομμένος από την ελληνική πραγματικότητα (όπως οι Γερμανοί συμπαραγωγοί που δέχθηκαν να χρηματοδοτήσουν το project), θα μπορούσε εύκολα να πειστεί ότι η ιστορία αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας, επηρεασμένος από την κινηματογραφική δομή της αφήγησης.

Και αυτό είναι το σημαντικότερο προσόν του ντοκιμαντέρ: ότι δεν ακολουθεί τις κοινότοπες αφηγηματικές φόρμες του είδους. Ο Αθυρίδης δε βάζει άλλους ανθρώπους να μιλήσουν για τον πρωταγωνιστή του. Δεν περιλαμβάνει βαρετές αφηγήσεις τρίτων που στόχο έχουν να περιγράψουν το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της ιστορίας. Αντιθέτως, στρέφει την κάμερα στο αντικείμενό του. Θα μπορούσε, ίσως, να τον κατηγορήσει κανείς για μεροληπτική προσέγγιση και για στερεοτυπική απεικόνιση των αντιπάλων του Μπουτάρη, όμως, αυτό θα ήταν μάλλον άδικο. Εξάλλου, όσο κι αν βλέπει τον νυν Δήμαρχο (συγγνώμη, spoiler) με συμπάθεια, σε καμία περίπτωση δε σκηνοθετεί την αγιογραφία του. Ο Αθυρίδης γνωρίζει ότι η προσωπικότητα του ίδιου του Μπουτάρη αποτελεί το δυνατότερο στοιχείο της δημιουργίας του. Και του δίνει αποκλειστικά το λόγο, αφήνοντάς τον να ανοιχτεί, να εξομολογηθεί το παρελθόν του και, γιατί όχι, να εκτεθεί. Ο αυθορμητισμός του Μπουτάρη προσφέρει μερικές από τις πιο ειλικρινείς σκηνές του ντοκιμαντέρ και αυτές υποδεικνύουν την πιο ουσιαστική καταγραφή του χαρακτήρα του.

Αυτά έχουν ως αποτέλεσμα, το «Ένα Βήμα Μπροστά» να αποδεικνύεται απρόσμενα διασκεδαστικό. Σε ορισμένες σκηνές, πράγματι, δημιουργείται ένταση, ενώ σε άλλες το χιούμορ προκαλεί αβίαστα το γέλιο. Ακόμα και μερικοί περιφερειακοί χαρακτήρες καταφέρνουν να δημιουργήσουν αξιομνημόνευτους δεύτερους ρόλους. Στα 126 λεπτά της, όμως, η ταινία διαρκεί περισσότερο από όσο θα χρειαζόταν και θα μπορούσε να ωφεληθεί από ένα σφιχτότερο μοντάζ. Παράλληλα, το φινάλε δεν έχει τη δύναμη που θα περίμενε κανείς, με την αποτύπωση της νίκης του Μπουτάρη να μοιάζει άνευρη και αντικορυφωτική. Επιπλέον, για τα τελευταία μόνο λεπτά, η αφήγηση επιστρέφει στο σήμερα, απαλλάσσεται από τη νοσταλγία της και, ουσιαστικά, οικειοποιείται την αντίδραση του ίδιου του Μπουτάρη: «Και τώρα τι κάνουμε;». Είναι μια δραστική αλλαγή ύφους που περισσότερο ξαφνιάζει παρά φαίνεται οργανική συνέχεια της ιστορίας.

Στην τελική, το «Ένα Βήμα Μπροστά» επιλέγει να πει την ιστορία ενός ανθρώπου με «κινηματογραφικό» ενδιαφέρον και όχι να θίξει την προεκλογική εκστρατεία ως πολιτικό φαινόμενο. Στόχο δεν έχει να πάρει θέση για την κατάσταση της πόλης (ή της χώρας) αλλά να γίνει παρατηρητής της προσπάθειας για αλλαγή και όλων των ρευμάτων που στέκονται αντίθετα σε αυτή. Και τα καταφέρνει στο μεγαλύτερό του μέρος, έως ότου ο «ενθουσιασμός» του απολέσει την αίσθηση του μέτρου. Ακόμα κι έτσι, όμως, παραμένει μια ευχάριστη έκπληξη που ξεπερνά τον μέσο όρο των ελληνικών ντοκιμαντέρ.

ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;

Έχεις συνηθίσει να βλέπεις ντοκιμαντέρ μόνο στην ΕΤ1; Κι όμως, το «Ένα Βήμα Μπροστά» θα σου φανεί ανέλπιστα διασκεδαστικό στο σινεμά. Σίγουρα οι Θεσσαλονικείς έχουν ένα επιπλέον κίνητρο, όμως, οι Αθηναίοι θεατές είναι εκείνοι που θα απολαύσουν περισσότερο το «ξεσκέπασμα» της τοπικής κοινωνίας – καθώς αυτό, λίγο έως πολύ, παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις αφορώντας ολόκληρη την ελληνική πραγματικότητα. Ναι, θα το ήθελα πιο σύντομο, όμως, ο Μπουτάρης αποδεικνύεται τόσο κινηματογραφικός που κάνει την προβολή περισσότερο ευχάριστη.


MORE REVIEWS

ΓΚΟΤΖΙΛΑ x ΚΟΝΓΚ: Η ΝΕΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

Ένα μυστηριώδες σήμα (κινδύνου;) έρχεται από τα βάθη της Κοίλης Γης και καλεί την ερευνητική ομάδα που προστατεύει τον Κονγκ στη Νήσο του Κρανίου να βρεθεί στα έγκατα αχαρτογράφητων περιοχών, ελπίζοντας να μην αναμειχθεί και ο Γκοτζίλα, προκαλώντας νέες επικές μάχες.

ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΚΟΡΜΙΑ

Ποια είναι τα όρια των δικαιωμάτων μας επάνω στο ίδιο μας το σώμα, σε συνάρτηση με τις ανά την Ευρώπη υπάρχουσες νομοθετικές ρυθμίσεις που ορίζουν το πόσο αυτό μας ανήκει; Ένα έργο τεκμηρίωσης που επιχειρεί να θίξει και να απαντήσει σε πολλά νομικά και ηθικά διλλήματα… ζωής και θανάτου.

ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Μπολόνια, 1858. Εξάχρονο αγόρι οικογένειας Εβραίων τίθεται αναγκαστικά υπό την επιμέλεια του Πάπα, προκειμένου να μεγαλώσει σύμφωνα με τις αρχές της Καθολικής Εκκλησίας. Οι γονείς του θα κάνουν τα πάντα για να το πάρουν πίσω, όμως, η κόντρα με την παπική Ρώμη δεν είναι απλή υπόθεση.

Η ΧΙΜΑΙΡΑ

Φυλακόβιος αρχαιοκάπηλος επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος, όπου ξαναβρίσκοντας την παλιοπαρέα των συναδέλφων του, ξηγιέται… παλιά του τέχνη κόσκινο. Ή μήπως κυνηγάει χίμαιρες;

ΚΟΥΚΛΕΣ ΤΗΣ ΔΡΕΣΔΗΣ

Νεαρή δημοσιογράφος ερωτεύεται αιρετικής στάσης ζωγράφο και performance artist. Όταν η δεύτερη πεθαίνει, η πρώτη αγωνίζεται να νικήσει την ελληνική γραφειοκρατία, ζητώντας να παραλάβει τη σορό της αγαπημένης της συντρόφου.