FreeCinema

Follow us

ΤΟ ΒΑΜΜΕΝΟ ΠΟΥΛΙ (2019)

(NABARVENÉ PTÁČE)

  • ΕΙΔΟΣ: Δράμα
  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Βάτσλαβ Μαρχούλ
  • ΚΑΣΤ: Πετρ Κοτλάρ, Χάρβεϊ Καϊτέλ, Ούντο Κίερ, Στέλαν Σκάρσγκαρντ, Μπάρι Πέπερ, Τζούλιαν Σαντς, Νίνα Σούνεβιτς, Γιούλια Βιντρνάκοβα, Αλεξέι Κραβτσένκο
  • ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 169'
  • ΔΙΑΝΟΜΗ: WEIRD WAVE

Εγκαταλελειμμένο μικρό αγόρι εβραϊκής καταγωγής περιπλανιέται στην Ανατολική Ευρώπη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, μαθαίνοντας από πρώτο χέρι το μίσος, την αγριότητα και την παράνοια. Υπάρχει ελπίδα, άραγε;

Ο πόλεμος καταστρέφει τους ανθρώπους σε όλους τους τομείς της ύπαρξής τους. Το βλέπουμε σταθερά να συμβαίνει ολόγυρά μας, κατά τέτοιον τρόπο που η εκπορευόμενη από τα δεινά του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου επιβεβαίωση, πλέον, μάλλον περιττεύει. Η βία, ο πόνος, η ταπείνωση και η δυστυχία της εποχής εκείνης, δυστυχώς, επαναλαμβάνονται κάθε τόσο και μάλιστα ζωντανά, μπροστά στα μάτια μας. Οι πόλεμοι δεν έχουν σταματήσει – και ούτε πρόκειται.

Το αντισημιτικό μένος, οι ναζιστικές θηριωδίες και η κατάντια της ανθρώπινης ύπαρξης κατά την περίοδο 1939 – 1945 έχουν απασχολήσει αμέτρητες φορές τον παγκόσμιο κινηματογράφο. Υπάρχει, άραγε, κάποιος τομέας των βαρβαροτήτων εκείνων που δεν έχει ενδελεχώς εξεταστεί; Τι το διαφορετικό μπορεί να κρύβει για το είδος του πολεμικού δράματος μια νέα ταινία, η οποία καταπιάνεται με ένα τόσο πολυφορεμένο θέμα; Η απάντηση είναι απλή και εκ του αποτελέσματος… εξοργιστική. Ό,τι έφερνε για το είδος του θρησκευτικού δράματος το φιλμ του Μελ Γκίμπσον «Τα Πάθη του Χριστού» (2006). Ρεαλιστικός σαδισμός, δηλαδή, εις το όνομα της Τέχνης. Χωρίς κουβάδες αίματος εδώ, ευτυχώς. Ίσως γιατί στο ασπρόμαυρο φιλμ το σκούρο του κόκκινου χρώματος δεν θα έγραφε «όμορφα». Ή ίσως επειδή οι χρωματικοί συμβολισμοί εξαντλήθηκαν με τη «Λίστα του Σίντλερ» (1993).

Βασισμένο στο αμφιλεγόμενο, όσον αφορά τη γνησιότητα έμπνευσης και… συγγραφής (εκδόσεως του 1965), φερώνυμο μυθιστόρημα του Πολωνού συγγραφέα Γιέρζι Κοζίνσκι, το «Βαμμένο Πουλί» παρακολουθεί τις προσπάθειες ενός ανώνυμου αγοριού να επιβιώσει στη βασανισμένη από τον πόλεμο Ευρώπη, διατηρώντας την κρυφή ελπίδα πως κάποτε θα ξανασυναντήσει την οικογένειά του. Οι περιπέτειές του καλύπτουν ολόκληρη την περίοδο της πολεμικής σύγκρουσης, με το φιλμ να είναι χωρισμένο σε κεφάλαια, τα οποία κάθε φορά φέρουν ως τίτλο το όνομα του νέου του «προστάτη». Ο καθένας εξ αυτών υπόσχεται φροντίδα και παρηγοριά στο άτυχο πιτσιρίκι, περισσότερο όμως με βάναυσο αφέντη μοιάζουν όλοι τους, καθώς προσπαθούν να βγάλουν πάνω στο άτυχο παιδί τις καταπιεσμένες ορμές τους.

Η αρχή δίδεται σε αδιευκρίνιστης χώρας αγροτική τοποθεσία (φανερά, όμως, κάπου στην Ανατολική Ευρώπη), όπου το αγόρι δείχνει να βρίσκεται σε ελαφρώς πιο πλεονεκτική θέση από άλλα συνομήλικά του παιδιά (τα οποία φροντίζουν να το βασανίζουν, δίνοντας άτυπο έναυσμα για όσα θα ακολουθήσουν επί… τρίωρο!), καθώς εκείνο τουλάχιστον έχει τροφή και στέγη χάρη σε ηλικιωμένη γυναίκα την οποία αποκαλεί θεία. Όταν αυτή πεθαίνει ξαφνικά, με το σπίτι της να παραδίδεται εν συνεχεία στις φλόγες, ο μικρός απομένει εντελώς μόνος του, ξεκινώντας θέλοντας και μη μια Οδύσσεια σε άγνωστους γι’ αυτόν τόπους, όπου το μόνο πράγμα που τον περιμένει είναι η κακουχία (με κάποια ελάχιστα, σχετικά ανθρώπινα διαλείμματα). Αλλάζοντας συνεχώς ανάδοχα χέρια κατά την πάροδο των ετών και της περιπλάνησής του, μεταξύ άλλων γίνεται βοηθός τσιγγάνας μάγισσας σε δεισιδαιμονικές θεραπευτικές τελετές, τίθεται υπό την προστασία ευγενικού γηραιού εκπαιδευτή πτηνών (σε ένα επεισόδιο που προσφέρει με πανεύκολο τρόπο την αλληγορία του τίτλου της ταινίας), βοηθιέται από πονόψυχο Γερμανό στρατιώτη, βιώνει την απόλυτη φρίκη στα χέρια υποτιθέμενου πιστού χριστιανού έχοντας παραδοθεί σε αυτόν από αφελή ιερέα, μπλέκει με τον Κόκκινο Στρατό και γίνεται μάρτυρας βάναυσων μεθόδων τιμωρίας ενός ζηλιάρη συζύγου.

Το ξεκίνημα, συνεπικουρούμενο από τα εξαιρετικά ασπρόμαυρα CinemaScope κάδρα, αλλά και την εκφρασμένη αθώα νοσταλγία από πλευράς του παιδιού για τους γονείς του (μία από τις ελάχιστες φράσεις που αυτό ψελλίζει κατά τη διάρκεια της ταινίας), με έβαλε σε μια στάση (έως και) ελπιδοφόρας αναμονής για το πώς θα εξελιχθεί το πράγμα. Όταν, πια, είχε συμπληρωθεί το ένα τρίτο του φιλμ (η… πρώτη ώρα, δηλαδή), είχα για τα καλά αντιληφθεί ότι το μόνο που ενδιαφέρει τον σκηνοθέτη Βάτσλαβ Μαρχούλ είναι η όσο το δυνατόν πιο προκλητικά έντονη απεικόνιση ενός σαδιστικού πολύχρονου μαρτυρίου, με το μικρό αγόρι να αλλάζει διαρκώς «πίστες» βασανισμού, περνώντας μονότονα από τη μία Σκύλλα σε κάποια άλλη Χάρυβδη και τούμπαλιν. Η πιο σκοτεινή ίσως στιγμή της σύγχρονης ιστορίας της ανθρωπότητας χρησιμοποιείται εδώ σαν ένα πεδίο δοκιμών των πιο αποτρόπαιων ενστίκτων (σεξουαλική κακοποίηση, βασανιστήρια, ξυλοδαρμοί, λιντσαρίσματα κι ένα σωρό άλλα, μιας κι απ’ όλα μοιάζει να έχει ο μπαξές), με την αφαίρεση ματιού δια της χρήσεως κουταλιού να τερματίζει το θέμα «άσκοπο σοκ», εκλιπαρώντας σχεδόν τον θεατή να νιώσει οίκτο για τα όσα βλέπει να διαδραματίζονται επί της οθόνης.

Η τρομακτική εμπειρία του πολέμου, την οποία ο Μαρχούλ προσπαθεί να πλασάρει μέσω της ολοφάνερης απαισιοδοξίας του για το πού γενικά βαδίζει τούτος ο κόσμος, είναι μεν κάτι βάσιμο, σκοντάφτει όμως (πέραν όλων των άλλων) στην ανικανότητά του να αφηγηθεί μία ιστορία που θα μπορέσει να δημιουργήσει ταύτιση με τον κεντρικό του ήρωα. Ουδέποτε έπιασα τον εαυτό μου να συμπάσχει ή να αγωνιά για το μέλλον του αγοριού, αφού η διαρκής επανάληψη του ίδιου μοτίβου (η μόνη διαφορά είναι ο τίτλος του εκάστοτε κεφαλαίου και το διαφορετικό είδος τελετουργικής βίας που αυτό περιέχει) καταλήγει να ασφυκτιά εντός μιας επιτηδευμένης μισανθρωπίας, που στο τέλος καταντά γελοία (η εμφάνιση νυμφομανούς νεαρής, η οποία εκμεταλλεύεται σεξουαλικά το άτυχο παιδί, μου προκάλεσε νευρικό γέλιο, κάτι που θεωρώ πως δεν αποτελούσε στόχο του συγκεκριμένου επεισοδίου). Το φινάλε, που συνδέει τον παιδικό Γολγοθά με το Ολοκαύτωμα (το οποίο καθ’ όλη τη διάρκεια του φιλμ πλανάται στον αέρα, χωρίς όμως σεναριακά να αφορά άμεσα), κρύβει έναν ενδοσκοπικό τόνο, προσπαθώντας ταυτόχρονα να δώσει ένα λυτρωτικό νόημα στα προηγηθέντα, και μοιραία έρχεται με χαρακτηριστική καθυστέρηση. Ήταν ανάλγητος ο κόσμος κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, διατηρώντας παράλληλα, είτε φανερά είτε στα κρυφά, ένα αδυσώπητο μίσος κατά των Εβραίων. Εκατόν εξήντα εννέα λεπτά αργότερα προσπαθούσα να καταλάβω για ποιον ακριβώς λόγο χρειαζόταν να παρακολουθήσω ένα τέτοιας διάρκειας μαρτύριο αποτρόπαιων πράξεων, προκειμένου να καταλήξω στο από πριν γνωστό τοις πάσι συμπέρασμα, έστω μέσω μιας αθώας παιδικής ματιάς.

ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;

Από τις ταινίες που είναι φτιαγμένες με σκοπό να διχάσουν. Όχι το τυπικό φιλμ περί Εβραίων και Ολοκαυτώματος, αλλά περισσότερο μία ιστορία βάρβαρης ενηλικίωσης εν καιρώ πολέμου. Εξαντλητικής διάρκειας art-house για ένα θέμα που από νωρίς μοιάζει τελειωμένο, παραδίδοντας ως εκ τούτου τα ηνία της αφήγησης στην κενή περιεχομένου «συγκλονιστική βία». Οι σύντομες εμφανίσεις γνωστών ηθοποιών στο καστ λειτουργούν και ως δόλωμα, αφού οι αναγνωρίσιμες φάτσες δεν είναι αυτό που μένει από «Το Βαμμένο Πουλί». Εκείνο που στο τέλος κερδίζει είναι ο δήθεν εντυπωσιασμός ενός εκβιαστικά επιδιωκόμενου σοκ. Τρίωρης διάρκειας, μάλιστα…


MORE REVIEWS

DUNGEONS & DRAGONS: ΕΝΤΙΜΟΤΗΤΑ ΜΕΤΑΞΥ ΚΛΕΦΤΩΝ

Καταφερτζής κλέφτης, παρέα μ’ ένα μικρό τσούρμο από τυχοδιώκτες συνοδοιπόρους οι οποίοι κατέχουν ουκ ολίγες μαγικές ικανότητες, αναζητά κλεμμένο κειμήλιο που ίσως του επιτρέψει να επαναφέρει στη ζωή την πεθαμένη και πολυαγαπημένη του σύζυγο.

ΤΑ ΟΧΤΩ ΒΟΥΝΑ

Στα μέσα της δεκαετίας του ’80, ο Πιέτρο γίνεται φίλος με το μοναδικό παιδί ενός μικρού ορεινού χωριού, καθώς κάνει τις καλοκαιρινές του διακοπές εκεί. Ο Μπρούνο θα χαθεί από τη ζωή του εξαιτίας μικρών παρεξηγήσεων, μα θα επιστρέφει πάντοτε στον ενήλικο βίο του, για να του θυμίζει την παιδική ηλικία και πατρικές στιγμές που έχασε από πείσμα και λάθος επιλογές.

ΖΛΑΤΑΝ

Τα ταραχώδη παιδικά και νεανικά χρόνια του Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς στη Σουηδία, μέχρι την αναγνώριση του ποδοσφαιρικού του ταλέντου, χάρη στις εμφανίσεις του με τη φανέλα του Ajax.

Ο ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΜΥΡΜΗΓΚΙΩΝ

Στη Ρώμη της δεκαετίας του ’60, ο Άλντο Μπραϊμπάντι, ένας ποιητής και θεατράνθρωπος γύρω στα 40, ζει με τον νεαρό Έτορε, φίλο και σύντροφό του. Όταν ο υπερσυντηρητικός και θρησκευόμενος πατέρας του δεύτερου καταγγέλλει αυτή τη σχέση στην Αστυνομία, ο Άλντο θα βρεθεί κατηγορούμενος και αντιμέτωπος με φυλάκιση, χάρη σ’ έναν ιδιότυπο νόμο με μεσαιωνικές καταβολές.

DEMON SLAYER: KIMETSU NO YAIBA - TO THE SWORDSMITH VILLAGE

Μετά τη δολοφονία της οικογένειάς του από έναν δαίμονα, ο Ταντζίρο Καμάντο εντάσσεται στο Σώμα Φονιάδων Δαιμόνων, έχοντας έναν και μοναδικό σκοπό: να επαναφέρει την αδελφή του (τη μόνη που γλίτωσε τον θάνατο, με τίμημα όμως τη μετατροπή της σε δαίμονα) στην ανθρώπινη μορφή της.