FreeCinema

Follow us

ΠΕΡΙΦΡΟΝΗΣΗ (1963)

(LE MÉPRIS)

  • ΕΙΔΟΣ: Δράμα
  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ζαν-Λικ Γκοντάρ
  • ΚΑΣΤ: Μπριζίτ Μπαρντό, Μισέλ Πικολί, Τζακ Πάλανς, Τζόρτζια Μολ, Φριτς Λανγκ
  • ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 102'
  • ΔΙΑΝΟΜΗ: NEO FILMS

Αμερικανός παραγωγός προσλαμβάνει τον Φριτς Λανγκ (αυτοπροσώπως!) για να σκηνοθετήσει μία εκδοχή της «Οδύσσειας» του Ομήρου, αλλά οι καλλιτεχνικές τους διαφωνίες γύρω από το σενάριο φέρνουν στο προσκήνιο έναν συγγραφέα που βιώνει την επερχόμενη διάλυση του γάμου του.

«Το σινεμά υποκαθιστά τον κόσμο όπως τον επιθυμούμε», είχε πει ο Αντρέ Μπαζέν (όπως ακούγεται στα… προφορικά opening credits της «Περιφρόνησης»). Το φιλμ είναι η ιστορία αυτού του κόσμου. Οι πρώτες εικόνες του είναι… πλαστές. Παρακολουθούν ένα κινηματογραφικό συνεργείο σε γύρισμα. Ο φακός του Ζαν-Λικ Γκοντάρ αποτυπώνει το κοντινό της κάμερας που τραβά το φιλμ μέσα στο φιλμ. Ο opérateur της στρέφεται προς τη μεριά μας. Οι δύο κάμερες συναντιούνται. Ο Γκοντάρ ειρωνεύεται και το σινεμά και τη ζωή.

Είναι αρκετά εύκολο να αποδομήσεις (και) τούτο το έργο του Γκοντάρ, τη μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία της καριέρας του, την οποία ο δημιουργός της… μίσησε που γύρισε! Αν βγάλεις απ’ έξω τη Θεία μουσική του Ζορζ Ντελρί (και ειδικά το θέμα της Καμίγ, που ο Μάρτιν Σκορσέζε δεν άντεξε και «δανείστηκε» για το «Casino» του, το 1995), το γυμνό κορμί της Μπριζίτ Μπαρντό (κατ’ επιμονή των παραγωγών, για να… διασώσουν ό,τι μπορούσαν από την ταινία εμπορικά) και το αρχιτεκτονικό αριστούργημα της Casa Malaparte στο Κάπρι (ως το φυσικό décor των πιο εντυπωσιακών εικόνων του φιλμ), τι μένει; Μία σχεδόν κατακρεουργημένη διασκευή του βιβλίου «Il Disprezzo» του Αλμπέρτο Μοράβια και ένα γιγαντιαίο «τρολάρισμα» του Γκοντάρ απέναντι σε παραλληλισμούς ζωής και τέχνης (που ξεπουλιέται), το οποίο συνοψίζεται σε μία μόλις ατάκα του Αμερικανού παραγωγού Τζέρεμι (ο χαρακτήρας που υποδύεται ο Τζακ Πάλανς): «Όποτε ακούω τη λέξη ‘κουλτούρα’, βγάζω το καρνέ των επιταγών μου»! Ακόμα πιο κυνική η απάντηση του (ίδιου του) Φριτς Λανγκ: «Πριν από χρόνια, μερικά φρικτά χρόνια, οι Ναζί έβγαζαν έξω τα revolver τους αντί για καρνέ επιταγών…».

Σχεδόν στο ένα τρίτο της αφήγησης της «Περιφρόνησης», ο Γκοντάρ «σπαταλά» τον χρόνο του για να εκφράσει (μάλλον) προσωπικές αγωνίες και διαφωνίες που αφορούν τη σχέση του με την τότε σύζυγό του Άννα Καρίνα (διόλου τυχαία η «μεταμόρφωση» της Μπαρντό με μελαχρινή περούκα στην αντίστοιχη σεκάνς, θυμίζοντας την αγαπημένη πρωταγωνίστρια του σκηνοθέτη), ενώ αργότερα ο χαρακτήρας του συγγραφέα Πολ (Μισέλ Πικολί) της απευθύνει το ερώτημα: «Γιατί δεν μ’ αγαπάς πια;». «Έτσι είναι η ζωή», του απαντά η Καμίγ (Μπαρντό), περιφρονώντας μια εξήγηση σχετικά με το επερχόμενο φινάλε του γάμου τους.

Τα γυρίσματα της ταινίας μέσα στην ταινία ολοκληρώνουν τούτη την… «Οδύσσεια» του Γκοντάρ με πλέον εμπορικούς παραγωγούς της εποχής και τις διόλου καλλιτεχνικές υποχρεώσεις απέναντι στο μεγάλο budget (διαφωνούσε ακόμη και με την επιλογή του CinemaScope format) και τα καπρίτσια μιας star / πρωταγωνίστριας (την οποία καταδίωκαν σε βαθμό εφιαλτικής σύγχυσης άπειροι paparazzi στο Κάπρι). Ο Λανγκ ετοιμάζει το πλάνο του βλέμματος του Οδυσσέα προς την πατρίδα του, την Ιθάκη. Στα 73 του χρόνια, ο Γερμανός θρύλος του σινεμά είχε να σκηνοθετήσει από το 1960 στην πραγματικότητα, καθώς ήταν σχεδόν τυφλός, πια. Ναι, είναι ένα έργο βαθύτατης ειρωνείας. Και μελαγχολίας.

ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;

Τα λαμπερά σε Technicolor κάδρα του Ραούλ Κουτάρ που συναρπάζουν μέχρι σήμερα, το γυμνό σώμα της Μπεμπέ, το γεμάτο λυρισμό και θλίψη score του Ντελρί. Αθάνατο κομμάτι της φιλμικής αισθητικής και της pop κουλτούρας. Βγάζεις ακόμα το… καρνέ των επιταγών!

Η ταινία διανεμήθηκε ξανά σε επανέκδοση από την εταιρεία NEW STAR, στις 7 Σεπτεμβρίου του 2023, με το… άλλοθι της 60ης επετείου, μετά την προβολή ενός νέου restoration στο Φεστιβάλ Καννών της ίδιας χρονιάς.


MORE REVIEWS

Η ΛΗΣΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ 2

Ανήμπορος ν’ αποδεχτεί την ήττα του, ο ντετέκτιβ Νικ Ο’Μπράιεν υποπτεύεται πως πίσω από σχέδιο ληστείας διαμαντιών στην Αμβέρσα κρύβεται ο Ντόνι Γουίλσον και φεύγει για την Ευρώπη προκειμένου να τον σταματήσει. Τα ίχνη των πολύτιμων λίθων θα τον οδηγήσουν στη Νίκαια της Γαλλίας κι αυτή τη φορά ο Μπιγκ Νικ δείχνει διατεθειμένος να παίξει διπλό παιχνίδι προκειμένου να πετύχει τον σκοπό του.

ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΠΟΝΟΣ

Μετά τον θάνατο της αγαπημένης τους γιαγιάς, δυο ξαδέλφια αποφασίζουν να τιμήσουν τη μνήμη της πραγματοποιώντας μια… Holocaust tour στην Πολωνία, με σκοπό να καταλήξουν στην πόλη στην οποία είχε γεννηθεί.

QUEER

Φυγαδευμένος για προσωπικούς (;) λόγους στο Μεξικό των ’50s, ο Αμερικανός Γουίλιαμ Λι γίνεται καθημερινά λιώμα απ’ το μεθύσι και την καύλα, παλεύοντας με τη μοναξιά και τον χρόνο που τρέχει και χάνεται.

Ο ΠΑΝΤΙΝΓΚΤΟΝ ΣΤΟ ΠΕΡΟΥ

Όταν ο Πάντινγκτον λαμβάνει γράμμα από την αγαπημένη του θεία Λούσι, αναφέροντας πως της λείπει πολύ, φεύγει για Περού μαζί με την οικογένεια των Μπράουν ώστε να την επισκεφθούν. Φτάνοντας εκεί, όμως, πληροφορείται πως η καλή του θεία έχει εξαφανιστεί κάπου στη ζούγκλα του Αμαζονίου, δίχως να έχει δώσει σημεία ζωής…

TATAMI: Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΗΣ

Ιρανή αθλήτρια που συμμετέχει στο παγκόσμιο πρωτάθλημα judo λαμβάνει τελεσίγραφο από την Κυβέρνηση της χώρας της ν’ αποσυρθεί από τους αγώνες, προκειμένου να εκλείψει η πιθανότητα να βρεθεί αντιμέτωπη με Ισραηλινή judoka. Εκείνη, όμως, θέλει πάση θυσία το χρυσό μετάλλιο.