της Βικτωρίας Μιχαήλ

«Τι Ωραίο Πλιάτσικο»; Ben… pas vraiment. Η περιέργεια όσων από τους αναγνώστες του αναρωτιούνταν πώς θα ήταν ένα έργο του Τζόναθαν Κόου στο πανί με καλλιτεχνικές αξιώσεις (το «Five Seconds to Spare» του 2000 είναι απλώς απαράδεκτο) ικανοποιείται. Όχι απόλυτα και οι ίδιοι, εικάζουμε: η γαλλική μετάφραση ενός από τα πιο πρόσφατα (και όχι καλύτερα) μυθιστορήματά του έχει τις στιγμές της αλλά υπολείπεται, τόσο στην εφάμιλλη απόδοση του τρόπου και του σύμπαντος του συγγραφέα, έστω σ’ ένα αποκλίνον κινηματογραφικό ανάλογο, όσο (κι αυτό αφορά τους μη literati) και per se, ως road χρονικό της ετεροχρονισμένης συνειδητοποίησης και νοηματοδότησης ενός εξωστρεφώς καταθλιπτικού loser (και ταυτόχρονα άμαθου στο πραγματικό μοιράζεσθαι) της ζωής, στα πρόθυρα της τρίτης ηλικίας.

Αυτό είναι καταρχήν το δίκοπο μαχαίρι της ταινίας, καθώς καλούμαστε να πιστέψουμε ότι ο 65χρονος Μπακρί, ένας ηθοποιός που προβάλλει την εξυπνάδα και τη φαλάκρα του σε κάθε του ρόλο, είναι ένας με savoir vivre (not, που λέει ο λόγος) παρλαπίπας ανουσιοτήτων σε… θανάσιμο βαθμό (το γκαγκ – πρόλογος, που προϊδεάζει για τη χωρίς γαλλικά ισοδύναμα απώλεια του φλεγματικά ιδιαίτερου χιούμορ τού Κόου). Κι ένας χωρισμένος που παρακολουθεί ζηλιάρικα την πρώην που τον άφησε, τσατάροντας μαζί της με γυναικείο ψευδώνυμο (το πρώτο απ’ τα αυξανόμενα τετριμμένα σχόλια στην τεχνολογικά προηγμένη μοναξιά τού σήμερα, κεντρική προβληματική τού πεζού που εδώ σχηματοποιείται). Κι ένας πατέρας που «το χάνει» για να βρει σημεία επαφής με το 12χρονο βλαστάρι του (στο επεισόδιο που η ταινία έχει… μεγαλώσει περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο συγκριτικά με την πηγή). Και πλατωνικό απωθημένο της αδελφής τού παιδικού του κολλητού (την οποία στο παρόν υποδύεται η ανεδαφικά πολύ νεαρότερη απ’ τον Μπακρί και πολύ hot Βαλέρια Γκολίνο).

Το ιστόρημα με κλου τη vintage εφηβική φωτογραφία αυτών των δύο γειτονόπουλων, την οποία θα βρει μπροστά του ο ήρωάς μας, είναι το πιο δραματουργικά κι αφηγηματικά ενδιαφέρον, ακολουθούμενο πρώτα από το – άμεσα συναρτημένο με αυτό – απομνημονευματικό fleur du mal των νιάτων τού πατέρα του, και μετά απ’ το τρίτο ένθετο, της οδύσσειας του εξαφανισμένου στα 60’s Άγγλου θαλασσοπόρου Κρόουχερστ (μέσα απ’ το ημερολόγιό του και πλάνα αρχείου τού BBC), το πελάγωμα σ’ έναν ωκεανό ψεμάτων τού οποίου καθίσταται, εκ του παραλλήλου και παραβολικά, πρώτα ο καθρέφτης τού εκτραπέντος απ’ τις ντιρεκτίβες των νέων εργοδοτών του Σιμ και μετά ο εξάντας του προς την αυτογνωσία.

Το ότι οι τρεις αυτές παρελθοντικές μυθοπλασίες γίνονται και η δική μας πυξίδα, πιο φερέγγυα απ’ ό,τι οι γεωγραφικοί ή ανθρώπινοι σταθμοί και περισπασμοί στο επικεντρικό ταξίδι τού Σιμ, ασφαλώς κορνάρει για την αδυναμία των Λεκλέρ και Κασμπί (η συνσεναριογράφος και σύντροφός του). Αφενός να κρατήσουν το όχημα της υπόθεσης στη λωρίδα που πρέπει: ψυχολογική σπουδή spleen; σάτιρα των εργασιακών ηθών; οικογενειακό δραμαμυστήριο; δραμεντί περιπλάνησης, με παρακάμψεις ρομάντζου; Αφετέρου να πιάσουν κάποιο πρωτότυπο (η εντεταλμένη εταιρικά αυτοκαταγραφή της περιοδείας τού πωλητή με μια GoPro) ή γνωστό (η θηλυκή φωνή του GPS του υβριδικού Peugeot του, η πιο πιστή σύντροφος και συνομιλήτρια του Σιμ) αξιοθέατο.

Όχι ότι η μουσική τού Ντελέρμ δεν συνοδεύει ταιριαστά ανά ημιτόνια ή δεν αξίζει να… πάρεις τον Βικτόρ Μπελμοντό (ναι, ο βενιαμίν του Ζαν-Πολ) σε ντεμπούτο και τον συγγραφέα σε εμφάνιση – έκπληξη ως κομπάρσο. Εκτός ευφυών διαλόγων (ο auteur του «Πες Μου το Όνομά Σου» είναι ο διασκευαστής, στο κάτω-κάτω), το STOP σε χαριτωμένες εμπνεύσεις και κοφτερά πορτρεταρίσματα γίνεται αυτόματα, από το διαγνωστικό τής μελαγχολίας του λεγάμενου σκετς της απάθειάς του στο μπλουμ ενός παιδιού μέχρι την κόντρα ντετέκτιβ ηχολήπτρια ανακοινώσεων πτήσεων (ο αδελφός τής οποίας θα πρωτοβάλει τον Σιμ στο τριπάκι τού Brit Μινχάουζεν των υδάτων και κρατιέται ως αμπάριζα στην πλοκή). Άσε ότι η «Πιο Παράξενο κι από Παράξενο» ρεζέρβα – gimmick του αυθεντικού λογοτεχνικού τέλους έχει… αλλά, ας μην το χαλάσουμε στους κοου-ικούς.

Το φιλμ, όμως (όπως και το πεζό, μα λόγω συντομεύσεων στον λόγο ακόμη πιο απότομα), βάζει καταστροφικά στην μπαγκαζιέρα ως αντιμίασμα το «σκάσιμο» του νταλκά του papa στον γιο του, σε μια τυφλή στροφή στον ακομπλεξάριστο… προσανατολισμό του αναγεννημένου άρρενος στην Ιταλία, που εκθέτει ακόμη πιο ανεπανόρθωτα απ’ τη διανομή τού Μπακρί τις γυναικοδουλειές που είχαν επί μιάμιση ώρα μπει στο ρεζερβουάρ ως καύσιμο. Oui, άνδρας δε γεννιέσαι, γίνεσαι. Αλλά όχι απ’ το «Ελεύθερος Ωραρίου» του Καντέ να κόβεις το τιμόνι για «Το Μυστικό που Έμεινε Κρυμμένο». Ca marche pas si vite, ρε μπάρμπα…