FreeCinema

Follow us

Η ΕΚΛΕΙΨΗ (1962)

(L'ECLISSE)

  • ΕΙΔΟΣ: Δράμα
  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Μικελάντζελο Αντονιόνι
  • ΚΑΣΤ: Μόνικα Βίτι, Αλέν Ντελόν, Φρανθίσκο Ραμπάλ
  • ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 126'
  • ΔΙΑΝΟΜΗ: BIBLIOTHEQUE

Μια γυναίκα θα εμπλακεί συναισθηματικά με έναν χρηματιστή, μα λίγο καιρό μετά θα συνειδητοποιήσει πως ο υλιστικός τρόπος ζωής εκείνου στέκεται εμπόδιο στη σχέση τους.

Υπόδειγμα αφαιρετικού κινηματογράφου και ιταλικού μοντερνισμού, «Η Έκλειψη» ολοκληρώνει ουσιαστικά την «τριλογία της αποξένωσης» του Μικελάντζελο Αντονιόνι, ακολουθώντας την «Περιπέτεια» (1960) και τη «Νύχτα» (1961), ταινίες που θεματικά εξερευνούν την απομόνωση και το τέλμα των ανθρώπινων σχέσεων στη μεταπολεμική Ιταλία και ιδιαίτερα στο μεγάλο άστυ, τη Ρώμη.

Υιοθετώντας μια νέα σκηνοθετική «γλώσσα» και ένα κινηματογραφικό «ρεύμα» που διαφοροποιήθηκε καλλιτεχνικά από το νεορεαλιστικό σινεμά άλλων συναδέλφων τού δημιουργού, όπως ο Βιτόριο Ντε Σίκα, ο Λουκίνο Βισκόντι και ο Ρομπέρτο Ροσελίνι, ο Αντονιόνι επιχείρησε να διερευνήσει την ανθρώπινη επαφή στους κόλπους των μεσοαστών και της «ξεθυμασμένης» μπουρζουαζίας της μεταπολεμικής Ευρώπης, φέρνοντας στο προσκήνιο όχι τη φτώχεια και την εξαθλίωση της εργατικής τάξης (όπως είχε ήδη συμβεί, άλλωστε), αλλά την εσωτερική κενότητα και την ολοκληρωτική έλλειψη επικοινωνίας των διαχρονικά εχόντων.

Η Βιτόρια (Βίτι) έχει μόλις χωρίσει τον αρραβωνιαστικό της, Ρικάρντο (Ραμπάλ). Δεν λέγονται πολλά ως προς τους λόγους που οι δυο τους οδηγήθηκαν στον χωρισμό, όμως στην ατμόσφαιρα πλανάται η αίσθηση μιας αναπόφευκτης κόπωσης. Λίγες μέρες μετά, η Βιτόρια θα βρεθεί στο Χρηματιστήριο προκειμένου να συναντήσει τη μητέρα της, η οποία ξημεροβραδιάζεται αγοράζοντας και πουλώντας μετοχές. Εκεί θα γνωρίσει έναν γοητευτικό χρηματιστή, τον Πιέρο (Ντελόν), με τον οποίο προοδευτικά θα συνάψουν σχέση, σύντομα όμως θα καταλάβουν πως κανένας από τους δύο δεν είναι πλασμένος για τον άλλον.

«Η Έκλειψη» είναι ένα ρομάντζο που, όμως, δεν φέρει κανένα από τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά του είδους. Τοποθετημένη σε ένα χρονικά κομβικό σημείο για την περαιτέρω (επ)ανάκτηση της ιταλικής ταυτότητας, με τις μνήμες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ακόμη νωπές και την ανάγκη για αναδόμηση (ατομική και συλλογική) πιο επιτακτική από ποτέ, η ταινία αποτελεί το καλύτερο (ενδεχομένως) δείγμα της εποχής εκείνης και σίγουρα την πιο ώριμη προσπάθεια του Αντονιόνι από τα φιλμ της τριλογίας, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την κατάδειξη της καθημερινής, εσωτερικής πάλης με το «τέρας» της μετατραυματικής νεύρωσης, της αβεβαιότητας, της μοναξιάς και της απόλυτης αποξένωσης από τους πάντες και τα πάντα. Σε αντίθεση με την παραδοσιακή αφηγηματική γραμμή του νεορεαλισμού, ο Αντονιόνι αποφεύγει τη δραματουργική νόρμα που θέλει τον θεατή να συμπάσχει με τις δυσκολίες του εκάστοτε πρωταγωνιστή, καθιστώντας (εν προκειμένω) τους ήρωές του πλάσματα «νεκρού χρόνου», ανθρώπους που υπάρχουν και ζουν μέσα στις «αντι-φιλμικές» στιγμές μιας ταινίας, άπραγοι κι αμίλητοι, άλλοτε κοιτάζοντας το κενό και άλλοτε συμμετέχοντας σε τετριμμένες δράσεις που έχουν ως σκοπό να μεγεθύνουν ακόμη περισσότερο την αίσθηση της διαπροσωπικής αλλοτρίωσης σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.

Η λογική του νεκρού χρόνου ακολουθεί και σκηνοθετικά το φιλμ, με πλάνα – σφήνες τα οποία παρεμβάλλονται ανάμεσα στις δράσεις, αποτυπώνοντας το κατακερματισμένο αστικό τοπίο που αμφιταλαντεύεται μεταξύ φθοράς και μιας ταχύτατης, αλλά στείρας οικοδομικής προόδου. Διόλου τυχαία, ο Αντονιόνι επέλεξε ως βασικό χώρο γυρισμάτων την επαγγελματική περιοχή EUR (Esposizione Universale Roma), έναν χώρο στον οποίο ο Μουσολίνι επρόκειτο να γιορτάσει τα είκοσι χρόνια φασισμού (!), ασχέτως αν ποτέ δεν πρόλαβε λόγω πολέμου. Η συγκεκριμένη περιοχή με τα πανύψηλα, γυμνά κτήρια και την αίσθηση εγκλωβισμού λειτουργεί ως η απόλυτη υπενθύμιση της ταύτισης του αρσενικού με τον κόσμο του υλισμού (οι σεκάνς στο Χρηματιστήριο είναι ενδεικτικές της απόλυτης κυριαρχίας των ανδρών) και της επιτακτικής ανάγκης του θηλυκού για επιστροφή στο έξω, ιδανικά στη φύση. Αυτό, εξάλλου, μοιάζει να αποτελεί και μία εκ των πολλών νευρώσεων που ακολουθούν τη Βιτόρια, η οποία αδυνατεί να δοθεί σε μια σχέση που «πνίγει», σε έναν κόσμο που κουμαντάρεται από ματεριαλιστές άνδρες. Βίτι και Ντελόν με ομορφιά εκτυφλωτική, που «σπάει» οθόνες, ενσαρκώνουν υπέροχα τους ήρωές τους, οι οποίοι πασχίζουν να αφεθούν μέσα στον άλλον, δίχως όμως καμία τύχη. Μια εξέλιξη που προοικονομείται σκηνοθετικά με φανταστικό τρόπο, από την πρώτη κιόλας στιγμή της γνωριμίας τους, εκεί όπου η τσιμεντένια κολώνα του Χρηματιστηρίου θα τους κρατά χωριστά για πάντα.

ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;

Δεν υπάρχει καλύτερη αίσθηση από το να παρακολουθείς καλές ταινίες (επανεκδόσεις, δηλαδή) στους θερινούς της Αθήνας – και όλης της υπόλοιπης Ελλάδας. «Η Έκλειψη» αποτελεί μία τέτοια περίπτωση για το φετινό καλοκαίρι. Σπουδαία στην εκτέλεσή της και απρόσμενα διαχρονική (ίσως τώρα περισσότερο από ποτέ), η ταινία του Αντονιόνι είναι μία σπουδή πάνω στον προσωπικό αυτο-εγκλεισμό, την απομόνωση και κυρίως την αδυναμία επικοινωνίας σε μια εποχή (τότε) που μοιάζει επικίνδυνα με το δικό μας τώρα. Total eclipse of the heart it is.


MORE REVIEWS

ΛΙΛΟ & ΣΤΙΤΣ

Εξωγήινο τερατάκι φυγαδεύεται στη Γη και μια ανήλικη Χαβανέζα το μετατρέπει σε… pet και μοναδικό φίλο της, ενώ παράλληλα η Πρόνοια απειλεί να τη χωρίσει από την απερίσκεπτη αδελφή της.

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ: Η ΕΣΧΑΤΗ ΤΙΜΩΡΙΑ

Η «Οντότητα», μια απίστευτα εξελιγμένη τεχνητή νοημοσύνη με αυτονομία σκέψης, έχει καταφέρει να διεισδύσει σε αμυντικά συστήματα, όσο και δίκτυα πληροφοριών ολόκληρου του πλανήτη, φέρνοντάς τον στα όρια ενός απόλυτου πυρηνικού ολέθρου, από τον οποίο ελάχιστοι άνθρωποι θα επιζήσουν. Ο Ίθαν Χαντ πρέπει να επιλέξει «στρατόπεδο». Για τελευταία φορά (;).

OH, CANADA

Βετεράνος σκηνοθέτης, ο οποίος βρίσκεται στα τελευταία του εξαιτίας ανίατης ασθένειας, καλείται να δώσει μία ύστατη, εξομολογητικού τύπου συνέντευξη για την καριέρα του, μα κυρίως για τη ζωή του.

ΚΙΟΥΚΑ: ΠΡΙΝ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ

Ένα εν πλω ταξίδι διακοπών με ιστιοφόρο προς τον Πόρο έχει ως απώτερο σκοπό τη συνάντηση των δύο ενήλικων παιδιών του Μπάμπη με την Άννα, τη βιολογική τους μητέρα η οποία τα εγκατέλειψε όταν ήταν μωρά. Η Έλσα και ο Κωνσταντίνος ούτε είναι ενήμεροι γι’ αυτό, αλλά ούτε και έχουν ίχνος ανάμνησής της να τους συνοδεύει.

GUNS UP

Όταν ένας πρώην αστυνομικός, που δουλεύει ως συλλέκτης χρεών και μπράβος της Μαφίας, αποφασίσει να αποσυρθεί, θα έχει μόνο ένα βράδυ στη διάθεσή του για να απομακρύνει την οικογένειά του από την πόλη, προκειμένου να την σώσει από το νέο αφεντικό.