του Παναγιώτη Παναγόπουλου

Το πένθος στα Καλάβρυτα δεν έχει σβήσει, έστω και εβδομήντα χρόνια μετά τη σφαγή εκατοντάδων κατοίκων από τους Γερμανούς. Η ταινία του Ηλία Γιαννακάκη από πολύ νωρίς δείχνει ότι αυτό το τρομερό ιστορικό γεγονός παραμένει ζωντανό και αποτελεί μέρος της ζωής της πόλης, με τους επιζώντες να γεμίζουν καθημερινά το νεκροταφείο. Σε αυτούς και στις μαρτυρίες τους στηρίζεται τούτο το ντοκιμαντέρ. Και οι αφηγήσεις είναι συγκλονιστικές, καθώς τα πρόσωπα που έζησαν εκείνες τις δραματικές στιγμές, μιλάνε γι’ αυτές σαν να ήταν μόλις χθες, χωρίς ο χρόνος να έχει απαλύνει την ένταση.

Οι μαυροφορεμένες γυναίκες υπήρξαν για δεκαετίες η πιο χαρακτηριστική εικόνα των Καλαβρύτων, γυναίκες που πενθούσαν εκατοντάδες (περί τους πεντακόσιους), συζύγους, γιους και αδελφούς, οι οποίοι έπεσαν από τις σφαίρες των Γερμανών, ως αντίποινα για τη δολοφονία μερικών δεκάδων στρατιωτών. Η πόλη καταστράφηκε και λίγα κτίρια έμειναν όρθια. Πώς επιβιώνει κανείς μετά από ένα τέτοιο γεγονός; Ο Γιαννακάκης παρακολουθεί τους πρωταγωνιστές του καθώς μιλούν με πόνο βαθιά αποτυπωμένο μέσα τους για τους δικούς τους ανθρώπους που χάθηκαν, αλλά και για το πώς έπρεπε στη συνέχεια να επιβιώσουν.

Αυτές οι μαρτυρίες είναι και το πιο δυνατό κομμάτι της ταινίας. Δεν χρειάζονται πολύ περισσότερα πράγματα όταν έχεις τόσο έντονο πρωτογενές υλικό. Το γεγονός, εξάλλου, ότι το ντοκιμαντέρ είναι ανάθεση από την Ένωση Καλαβρυτινών Αθήνας, που εμφανίζεται στους τίτλους ως παραγωγός, δείχνει ότι το στοιχείο της προσωπικής εμπλοκής είναι σαφές. Η ταινία, πάντως, χάνει το ενδιαφέρον της στα σημεία όπου επιχειρεί να σχολιάσει και να αναλύσει το ιστορικό πλαίσιο με τρόπο που είναι εμφανέστατα λιγότερο συναρπαστικός από τις προσωπικές μαρτυρίες οι οποίες έχουν προηγηθεί.