του Ηλία Φραγκούλη

Πιστοί στο αγαπημένο τους θέμα, με φόντο τις δράσεις της ιταλικής Μαφίας, οι Φάμπιο Γκρασαντόνια και Αντόνιο Πιάτσα (καλύτερη στιγμή τους το «Salvo» του 2013) επιστρέφουν με το «Γράμματα από την Σικελία», ένα φιλμ το οποίο εμπνέεται από μια πραγματική ιστορία και μοιάζει να ρίχνει «ταφόπλακα» σε ένα παρελθόν δόξης λαμπρόν, τόσο παραδοσιακό όσο και τα θεμέλια του ίδιου του έθνους.

Παρεξηγώντας μια κάποια διάσταση του χιούμορ στην αφήγησή τους, οι δύο σκηνοθέτες παρασύρονται ακόμη περισσότερο από την πρωταγωνιστική μορφή του Τόνι Σερβίλο, ενός εξωφρενικά υπερτιμημένου ηθοποιού, ο οποίος μανιερίζει δίχως λυτρωμό και ανά στιγμές υποδαυλίζει αρνητικά τις δραματικές εντάσεις της πλοκής, η οποία παρουσιάζει ουκ ολίγα σεναριακά κενά σε αναλογία με την ανοικονόμητη διάρκεια του φιλμ.

Στριφογυρίζοντας σ’ ένα διάστημα τριών δεκαετιών, με όχι και τόσο επεξηγηματικά για τις σχέσεις των κεντρικών χαρακτήρων flashback, τούτα τα «Γράμματα» ακολουθούν μια παράξενης διαδικασίας αλληλογραφία με παραλήπτη τον Ματέο Μέσινα Ντενάρο, ο οποίος έχει φυγαδευτεί ακόμη και από την ίδια του την οικογένεια, μα κρατά πάντοτε αρχηγικό ρόλο στις δραστηριότητες της Μαφίας, με τα πλοκάμια των επαφών του να φτάνουν έως και τις κορυφές των Αρχών. Θεωρώντας πως η επικοινωνία του με τον Κατέλο, νονό του και άρτι αποφυλακισμένο μετά από πολύχρονη καταδίκη για ένα σωρό οικονομικές παρανομίες εις βάρος του κράτους, ίσως συγκινήσει τον Ματέο και του θυμίσει την αφοσίωση που έδειχνε προς τον πατέρα του, ομάδα Μυστικών τον επιστρατεύει με την υπόσχεση να σώσει τα θεμέλια αυθαίρετου ξενοδοχειακού συγκροτήματος από τις μπουλντόζες, μοναδική σανίδα σωτηρίας για να ανακάμψει ο Κατέλο.

Η αρρωστημένη και ψυχρά δολοφονική ψυχοσύνθεση του Ματέο έρχεται σε παράξενη κόντρα αντίθεσης με τον μπουφόνικο ρόλο του Κατέλο και οι (επίσης σεναριογράφοι) Γκρασαντόνια και Πιάτσα δεν αντιλαμβάνονται τόσο το… ανισόρροπο του πράγματος, πληγώνοντας ακόμα περισσότερο την ουσία των χαρακτήρων μέσω χρονολογικών κενών δράσης και λειψής ψυχαναλυτικής ανάλυσης, πόσω μάλλον όταν προστίθενται και άλλοι «δορυφόροι» ηρώων (όπως η αδελφή του Ματέο, που ποτέ δεν γίνεται αντιληπτό το επίπεδο της σχέσης της μαζί του, η αγάπη, το μίσος ή η ανταγωνιστική έχθρα που φαίνεται να είχαν από παιδιά – βλέπε την εναρκτήρια σεκάνς γνωριμίας με την οικογένεια, με αφορμή τη σφαγή ενός αμνού).

Από την άλλη, η οικογένεια του Κατέλο εμφανίζεται σαν φάρσα βγαλμένη από sitcom, με τη σύζυγό του να εύχεται τον θάνατό του και τον γαμπρό του να αποτελεί υπόδειγμα ανώριμου ηλιθίου. Πέραν των τόσων αστοχιών, πάντως, το «Γράμματα από την Σικελία» διαθέτει μια κάποια δυναμική που παρασύρει με απορία (για την εξέλιξη της ιστορίας) και ελαφρύ σασπένς τον θεατή, κερδίζοντας εν τέλει πόντους με το συμπερασματικό μήνυμα των σεναριογράφων, οι οποίοι λίγο πολύ παρουσιάζουν τους μηχανισμούς της Μαφίας και των αστυνομικών Αρχών (ή έως κι εκείνων της εξουσίας ευρύτερα) να μη διαφέρουν σε τίποτα, αλληλοκαλύπτοντας τα εγκληματικά τους συμφέροντα. Οποία αλήθεια!