της Ιωάννας Παπαγεωργίου

Αυτό το υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα ξενόγλωσσης ταινίας (και επίσημη, αλλά άκαρπη, τελικά, πρόταση του Ισραήλ για το αντίστοιχο Όσκαρ) «Διαζύγιο» δεν είναι μια ταινία για όλους. Δεξιοτεχνικά κινηματογραφημένο και μονταρισμένο, θεατρικών καταβολών σινεμά δωματίου, αποτελεί δύο ώρες ακούραστης… πάρλας (και μάλιστα σε μια ανυπόφορη ηχητικά γλώσσα, όπως – συγγνώμη, αλλά είναι – τα εβραϊκά) και λιγοστών, καίριων σιωπών. Προκύπτει, όμως, μια ταινία άκρως ικανοποιητική, πλούσια τροφή και για το μυαλό και το συναίσθημα, για όσους την επιλέξουν συνειδητά.

Γραμμένη και σκηνοθετημένη από τα αδέλφια Ελκαμπέτς (εκ των οποίων η Ρόνιτ πρωταγωνιστεί και ως Βιβιάν), αντλεί έμπνευση από την αληθινή ιστορία της μητέρας τους, για να σε κάνει αβίαστα κοινωνό μιας εξίσου τραγικής και κωμικής, τραγελαφικής και εξουθενωτικής (όσο ακριβώς και η προσπάθεια της Βιβιάν να απελευθερωθεί) ιστορίας. Μιας ιστορίας που αν και εξελίσσεται σχεδόν ολόκληρη μέσα στο λιτό, «ξερακιανό» δωμάτιο ενός θρησκευτικού δικαστηρίου είναι συναρπαστική, μιας κι έχει μπόλικο σασπένς (καθώς οι μέρες, οι εβδομάδες, οι μήνες και τα χρόνια περνούν απρόβλεπτα, κι όσο νομίζεις ότι έφτασες σε μια κατάληξη, η επιμονή του Ελίσα κάνει πάλι, ξανά και ξανά την ανατροπή, κι αναρωτιέσαι για πόσο ακόμα θα αντέξει να αρνείται τη λογική τού αιτήματος της συζύγου του), ειλικρινή συγκίνηση (έτσι όπως η κάμερα «κολλάει» πάνω στο πρόσωπο κυρίως της Βιβιάν, αλλά και του Ελίσα, και το αφουγκράζεται σπιθαμή προς σπιθαμή, ακόμα και όταν το συλλαμβάνει εγκλωβισμένο, παγιδευμένο, πίσω από την πλάτη του δικηγόρου καθενός, ή από το άχρωμο, παγερό και αδιάφορο, λερωμένο λευκό τού τοίχου), αλλά και πολλή, γνήσια και λυτρωτική πλάκα (κυρίως όταν προσέρχονται ως μάρτυρες οι συγγενείς της Βιβιάν – ειδικά η αθυρόστομη, όλο φρου-φρου και αρώματα, αλλά ατρόμητα ικανή να λέει τα πράγματα με το όνομά τους νύφη της, Ραχήλ)!

Και μην κάνεις το λάθεις να παρεξηγήσεις τούτη την ανορθόδοξη, εναλλακτική dramedy ως φεμινιστικό μανιφέστο. Μπορεί η Βιβιάν και ο αγώνας της να βγαίνουν μπροστά, αλλά στην πραγματικότητα αυτή είναι μια ταινία για κάθε, περισσότερο ή λιγότερο, καταπιεσμένο (από τη θρησκευτική και κοινωνική παράδοση) ανθρώπινο ον – γιατί δεν χρειάζεται να περιμένεις την τελευταία, απέλπιδα υπόσχεση που ζητά ο Ελίσα, για να καταλάβεις πως και αυτός είναι ένας οικτρά καταπιεσμένος άνθρωπος, όπως εξάλλου και οι ραβίνοι απέναντι του, που δεν μπορούν να δώσουν λύση, όσο πιστοί κι αν παραμένουν στους δέοντες κανόνες τού δόγματός τους). Είναι επίσης μια ταινία για το εν δυνάμει αγεφύρωτο χάος μεταξύ τού φαίνεσθαι και του είναι ενός γάμου, για το πόσο ανθυγιεινή και επικίνδυνη μπορεί να γίνει η – καλά και σώνει – άρρηκτη σχέση μεταξύ εκκλησίας και πολιτείας, και μία ακόμη απόδειξη πως χωρίς χιούμορ, (αυτο)σαρκασμό και – απόπειρα έστω για – αυτοκριτική η ζωή δεν παλεύεται και ο κόσμος δεν προχωρά. Δεν εξελίσσεται.