του Ηλία Φραγκούλη

Μπουένος Άιρες, 1971. Έφηβο αγόρι με ξανθές μπούκλες περπατά ανέμελα στον δρόμο, σκαρφαλώνει μάντρα μεγαλοαστικής κατοικίας, παραβιάζει την είσοδο και τσεκάρει τι θα πρωτοκλέψει από το εσωτερικό της, βάζοντας ποτάκι και κάνοντας και χορευτικό break (με shake τρελό στους ρυθμούς του «El Extraño del Pelo Largo» των La Joven Guardia). Ήταν το πεπρωμένο του, λέει, να γίνει διαρρήκτης, γιατί δεν πιστεύει στο «δικό σου» και «δικό μου». Η εισαγωγή του φιλμ έχει δηλώσει ξεκάθαρα τον τόνο του «Άγγελου» του Λουίς Ορτέγκα, συμμετοχής στο Un Certain Regard των περσινών Καννών και πρότασης της Αργεντινής για το φετινό ξενόγλωσσο Όσκαρ: ο Κάρλος είναι ένα μεγάλο κωλόπαιδο. Που θα συμπαθήσουμε!

Με μέλλον που «φωνάζει» αναμορφωτήριο (μάλλον έχει ήδη περάσει για λίγο από εκεί…) ή φυλακή, ο Κάρλος της ταινίας βασίζεται σε ένα αληθινό πρόσωπο που απασχόλησε τις Αρχές και τα τοπικά media στα ‘70s, ξεκινώντας την εγκληματική του καριέρα με μικροδιαρρήξεις, μέχρι τη στιγμή που συναντά τον Ραμόν, συμμαθητή με τον οποίο βρίσκεται διαρκώς σε κόντρα μέχρι να γίνουν φίλοι και μέσω εκείνου να γνωρίσει και τον πατέρα του δεύτερου, τον παρόμοιων ενασχολήσεων Χοσέ, ο οποίος θα δει στο πρόσωπο του Κάρλος ένα αληθινό ταλέντο παράνομου βίου και θα τον «απελευθερώσει» σε δράση, συστήνοντας μια παράδοξη συμμορία. Από τις πρώτες «δουλειές» τους, ο μικρός δείχνει αδίστακτος, άφοβος και γεμάτος… κέφι για περισσότερες εμπειρίες, φτάνοντας γρήγορα (άθελά του, αρχικά) και στις δολοφονίες, τις οποίες διαπράττει σχεδόν όπως ένα ανήλικο παιδάκι που παίζει απρόσεκτα σε ένα σπίτι και κάνει ζημιές κατά λάθος!

Ο Ορτέγκα παίρνει τη θαρραλέα απόφαση να αφηγηθεί την ιστορία σαν ένα «παραμύθι» γνήσιου αμοραλισμού, δίχως να κρίνει τις πράξεις του ήρωά του, τον οποίο αντιμετωπίζει διαρκώς σαν έναν χαρακτήρα παιδιάστικης συμπεριφοράς, ακόμη κι όταν η σεξουαλικότητά του υποτίθεται πως πρέπει να πάρει έναν κάποιο προσανατολισμό. Ο Κάρλος έχει κοπέλα, αλλά το κρυφοκοίταγμα στ’ αρχίδια του πατέρα τού Χοσέ που κρέμονται… χωρίς αιδώ δηλώνει πως βρίσκεται στα όρια της αμφισεξουαλικότητας, και πάλι όμως με έναν τρόπο «εξερευνητικό» κι αναποφάσιστο. Θέλει να δοκιμάσει ίσως, μα κάτι τον κρατά (προσωρινά;) στη θέση τού «παρατηρητή». Αφήνοντας πάντοτε υπονοούμενα γι’ αυτήν του την «περιέργεια». Υπάρχουν αρκετές σκηνές όπου προκαλεί ή φλερτάρει με τον Ραμόν, πρόσωπο που στο φιλμ σταδιακά αποκτά αντικείμενο κρυφής επιθυμίας, όμως ο Ορτέγκα και σε τούτο το θέμα δεν επιδιώκει να κάνει ένα «στρατευμένο» σινεμά gay προσανατολισμού. Απλά, είναι… friendly προς αυτό.

Το κυρίως πταίσμα του «Άγγελου» έχει να κάνει με τις προθέσεις της ψυχογράφησης και μιας αναλυτικά βαθύτερης ματιάς στον χαρακτήρα του Κάρλος, ο οποίος παραμένει «αχαρτογράφητος» μέχρι το φινάλε της ταινίας, μπερδεύοντας τον θεατή για το συμπέρασμα που θα βγάλει: πρόκειται για ένα «ρηχό» (όπως και ο Κάρλος) έργο που νοιάζεται μόνο για το hype των στυλιζαρισμένων πλάνων και της παραβατικής συμπεριφοράς του ήρωά του, τον οποίο χειρίζεται σχεδόν όπως ένα pop icon, ή για μια ξεκάθαρη επιλογή και μια… «αέρα πατέρα» ψυχαγωγική προσέγγιση που δεν λογαριάζει ούτε σεξουαλικά taboo ούτε και την έφεση στο έγκλημα και τη βία; Η αλήθεια είναι πως η παντελής απουσία αισθημάτων σε κάθε πράξη και κίνηση του Κάρλος κάτι στερεί και από το έργο. Αλλά συνηθίζεις κι εσύ να παρακολουθείς τούτο το φιλμ με παρόμοια διάθεση. Δεν σε νοιάζει. Κι όμως, περνάς καλά. Του το συγχωρείς. Μπορεί και να τον βοηθούσες να πάρει στα χέρια του ένα όπλο για να σκοτώσει κάποιον! Γιατί το κάνει σαν να μην τρέχει τίποτα. Γιατί το κάνει με τόσο cool τρόπο. Γιατί αυτός είναι ο γνήσιος αμοραλισμός.