του Παναγιώτη Παναγόπουλου

Με την επιλογή του να γυρίσει μια γερμανική ταινία, με θέμα τον πόλεμο, τους Ναζί και σε ασπρόμαυρο, έπειτα από μια σειρά στουντιακών παραγωγών (ανάμεσά τους το «Σχέδιο Πτήσης», το «RED», η «Τριλογία της Απόκλισης», με επόμενο project ένα spin-off του G.I. Joe!), ο Ρόμπερτ Σβέντκε δεν διεκδικεί βραβείο πρωτοτυπίας. Αν και καλογυρισμένη, με προσεκτικά όμορφη / άσχημη φωτογραφία, η «Στολή του Λοχαγού» μοιάζει με ένα καλλιτεχνικό άλλοθι για τον σκηνοθέτη της, που δεν ξέρει πώς ακριβώς πρέπει να χειριστεί το υλικό και τον ήρωά του. Η ιστορία είναι πραγματική και προσφέρει μια καλή βάση για ένα πορτρέτο χαρακτήρα. Μόνο που το πορτρέτο απουσιάζει, τελικά…

Λίγο πριν το τέλος του πολέμου και με την ήττα των Γερμανών ουσιαστικά δεδομένη, είναι πολλοί οι στρατιώτες οι οποίοι λιποτακτούν, προσπαθώντας να αποφύγουν τις συνέπειες. Ανάμεσά τους και ένας ταλαιπωρημένος και πεινασμένος φαντάρος. Μέχρι τη στιγμή που θα βρει μια βαλίτσα με τη στολή και την ταυτότητα ενός αξιωματικού. Ντύνεται και τα δύο. Και τη στολή και την ταυτότητα, και γίνεται ο αξιωματικός Βίλι Χέρολντ. Τη νέα εξουσία του θα τη δοκιμάσει σε έναν άλλο λιποτάκτη στρατιώτη, βάζοντάς τον στην υπηρεσία του, και αφού περάσει τις εξετάσεις (ότι μπορεί να πείσει τους πάντες) με μια βραδιά σε ένα πανδοχείο και μια ψυχρή δολοφονία, θα αποφασίσει να κρατήσει τον ρόλο.

Δεν του αρκεί να μπορέσει να χρησιμοποιήσει τη στολή για να αποφύγει τις συνέπειες της λιποταξίας. Παίζει κανονικά τον αξιωματικό Χέρολντ, στο σημείο που θα φτάσει σε ένα στρατόπεδο όπου κρατούνται δεκάδες λιποτάκτες και θα επιδοθεί σε ένα συνεχές βίαιο ξέσπασμα εκτελέσεων, ισχυριζόμενος ότι εφαρμόζει εντολές που έχει λάβει προσωπικά από τον Χίτλερ.

Η ιστορία από μόνη της, αν και δεν είναι εντυπωσιακά μοναδική, έχει ενδιαφέρον. Δεν έχει, όμως, ο τρόπος που ξεδιπλώνεται στην ταινία. Στο πρώτο μέρος παρακολουθούμε τη μεταμόρφωση του ήρωα σε κτήνος, όμως από εκεί κι έπειτα δεν υπάρχει εξέλιξη. Κυρίως επειδή δεν έχουμε ιδέα για το ποιος ήταν πριν. Δεν ξέρουμε το παρελθόν του, τίποτα για τη ζωή του ή τι πέρασε μέχρι να βρει τη στολή. Το μόνο που βλέπουμε είναι έναν άνθρωπο που από τη μια στιγμή στην άλλη γίνεται σαδιστικά βίαιος, δείχνοντας μάλιστα να το απολαμβάνει. Γιατί; Επειδή μπορεί; Επειδή ο πόλεμος αποκτηνώνει; Δεν το ξέρουμε, γιατί δεν ξέρουμε ποιος είναι / ήταν ως άνθρωπος.

Από την άλλη πλευρά, το φιλμ είναι γυρισμένο με φροντίδα και σε έναν βαθμό κρατά την προσοχή με μια ποικιλία χαρακτήρων οι οποίοι κάπως αντισταθμίζουν την έλλειψη εξέλιξης του κεντρικού ήρωα. Ο Σβέντκε, ωστόσο, δεν αποφεύγει κάποιες λεπτομέρειες επιδεικτικές και εξεζητημένες, όπως το ότι ο τίτλος εμφανίζεται σχεδόν ένα ημίωρο αφού έχει αρχίσει η ταινία, αλλά και με μια σκηνή στα credits τέλους, με τον Χέρολντ να τριγυρίζει ντυμένος με τη στολή, μέσα σε ένα αυτοκίνητο, στους δρόμους μιας σύγχρονης γερμανικής πόλης. Ό,τι κι αν θέλει να πει, είναι παράταιρο και άστοχο.