του Νίκου Παλάτου

Στην εισαγωγική παράγραφο του κειμένου μας για την περσινή ταινία του Μίκαελ Χάνεκε «Happy End» αναφέραμε τα εξής: «Κατά το κοινώς λεγόμενο, δεν μπορείς να μάθεις σε ένα γέρικο σκυλί καινούργια κόλπα. Στην προκειμένη, το γέρικο σκυλί επαναλαμβάνει ακριβώς τα ίδια κόλπα που έκανε πάντα. Δυστυχώς, στο παρελθόν τα έκανε πολύ καλύτερα». Είναι εντυπωσιακό το πόσο πολύ ταιριάζει αυτό το σχόλιο για το πιο πρόσφατο φιλμ του γηραιού Αυστριακού auteur με τούτο εδώ, του κατά μια δεκαετία μάλιστα μεγαλύτερού του (στα ογδονταπέντε, αισίως) Γαλλοπολωνού σκηνοθέτη!

Το ομότιτλο βιβλίο της Ντελφίν ντε Βιγκάν κίνησε το ενδιαφέρον του Πολάνσκι διότι, κατά δήλωσή του, διαπίστωσε πως αναπτύσσει μια σχετικά κοινή θεματολογία με ταινίες του όπως τα «Αποστροφή» (1965) και «Το Μωρό της Ρόζμαρι» (1968). Για την κινηματογραφική του διασκευή συνεργάστηκε με τον, έχοντα σαφείς επιρροές από το έργο του, σκηνοθέτη και σεναριογράφο Ολιβιέ Ασαγιάς, με αμφότερους να παραδίδουν ένα σενάριο που, παρά τα λεγόμενα του Πολάνσκι, περισσότερο μοιάζει με remake τύπου «δύο σε ένα» των τελευταίων φιλμ τού εδώ συμπαραστάτη του («Τα Σύννεφα του Σιλς Μαρία» και «Personal Shopper: Η Βοηθός»), παρά με κάτι από τα παλιά δικά του (αν και τα ψήγματα υπάρχουν). Οπότε, βάζοντας στο κάδρο των γέρικων σκυλιών που αναφέραμε πιο πάνω και τον ίδιο τον Ασαγιάς (δεν τον έχουν πάρει τα χρόνια, αλλά δεν είναι και κανένα παιδαρέλι), γίνεται σαφές πως τούτη η «Αληθινή Ιστορία» δεν αποτελεί παρά αναμασήματα του παρελθόντος και των δύο, μάλιστα με έναν όχι και τόσο θελκτικό τρόπο.

Η Ντελφίν γνωρίζει τεράστια επιτυχία με το αυτοβιογραφικό, αφιερωμένο στη μητέρα της μυθιστόρημα που έχει εκδώσει, νιώθει όμως εξαντλημένη από τη δημοτικότητα που έχει αποκτήσει χάρη σε αυτό, περνώντας μοναχικά τον καιρό της μιας και βρίσκεται σε (φιλική) διάσταση με τον σύζυγό της, ενώ τα ενήλικα παιδιά της έχουν φύγει από το σπίτι. Η Ελ, η οποία δηλώνει λάτρης του έργου της, την πλησιάζει μετά από παρουσίαση του βιβλίου και κερδίζει εύκολα την εμπιστοσύνη της, παρουσιάζοντας δε τον εαυτό της σαν… περίπου συνάδελφο, μιας και στο παρελθόν είχε αναλάβει την επιμέλεια (εν είδει «ghost writer») βιογραφιών διάσημων προσώπων. Γρήγορα αναλαμβάνει χρέη άτυπης γραμματέως τής Ντελφίν, αφού μετακομίζοντας μαζί της αρχίζει να κάνει από τα απλά (όπως τη διεκπεραίωση της αλληλογραφίας) μέχρι τα πιο σύνθετα και ολίγον εξεζητημένα (όπως την αντικατάσταση εκείνης σε εκδήλωση την οποία επιθυμούσε να αποφύγει). Η Ντελφίν δείχνει να βολεύεται από την ανακουφιστική παρουσία της Ελ, χωρίς να δίνει ουδεμία σημασία στο γεγονός πως σταδιακά αρχίζει να λειτουργεί σαν πιστό της αντίγραφο, επιχειρώντας μάλιστα από ένα σημείο και μετά να της επιβάλει την άποψή της επί παντός επιστητού και δη για τη συνέχεια της συγγραφικής της πορείας.

Μια απλή γνώση των βασικών περί του έργου τού Ρομάν Πολάνσκι, σε συνδυασμό με το λογοπαίγνιο του ονόματος του χαρακτήρα που υποδύεται η Εύα Γκριν (Ελ, όπως λέμε elle εις την γαλλικήν), «καρφώνουν» σχεδόν τα πάντα για την εξέλιξη της υπόθεσης, χωρίς αυτό να σημαίνει πως σε περίπτωση άγνοιας των ανωτέρω το όλο πράγμα δεν γίνεται γρήγορα προφανές. Ουδείς μπορεί να καταλάβει απόλυτα τι ακριβώς είναι αυτό που έλκει τόσο έντονα την Ελ στην Ντελφίν ώστε να την κάνει άμεσα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής της, εκτός ίσως από την παραδοχή πως η νεοφερμένη στην καθημερινότητα θαυμάστριά της, δείχνει να γνωρίζει καλύτερα ακόμα και από την ίδια αυτό ακριβώς που πρέπει να κάνει ανά πάσα στιγμή. Η σύγχυση για το ποιόν των δύο ηρωίδων που οι Πολάνσκι και Ασαγιάς προσπαθούν να δημιουργήσουν, όχι μόνο δεν λειτουργεί σχεδόν καθόλου, αλλά άμα τη αποκαλύψει τού μυστικού στο φινάλε, πολλά από όσα έχουν προηγηθεί μοιάζουν πια να βρίσκονται εντελώς στον αέρα (η σεκάνς στο βενζινάδικο, λόγου χάρη), εξαιτίας μιας ανέμπνευστης σκηνοθεσίας που αδυνατεί να προξενήσει τον ελάχιστο φόβο ή κάποιου είδους σασπένς έστω (μην ξεχνάμε πως για ψυχολογικό θρίλερ μιλάμε).

Η φυγή των δύο γυναικών στο εξοχικό θα ήθελε να φέρνει σε μια κλιμάκωση α λα «Misery» (1990), μόνο στα χαρτιά όμως το πετυχαίνει, τα δε υπόλοιπα μέτωπα που ανοίγουν στο φιλμ (ανώνυμες επιστολές, οικογενειακές σχέσεις της Ντελφίν) μένουν χαρακτηριστικά αναπάντητα. Η ρευστή αθωότητα και η υπόγεια σεξουαλικότητα που χαρακτηρίζουν ανάλογα μεγάλα φιλμ του Πολάνσκι, όπως και η συνήθης βουτιά στην παράνοια του φαίνεσθαι και του είναι, εδώ είτε απουσιάζουν ολοκληρωτικά, είτε σαν μικρές σφήνες μόνο εμφανίζονται, σαν υπενθύμιση μιας παρελθούσης κραταιάς φιλμογραφίας. Μπορεί η αμέσως προηγούμενή του «Αφροδίτη με τη Γούνα» (2013) να ήταν μπριόζα και διασκεδαστική, όμως, με έξι πια γεμάτες δεκαετίες στο κουρμπέτι, αυτή η ζωντάνια δεν θα μπορούσε να διατηρηθεί για πάντα. Αυτή κι αν είναι μια διαπίστωση βασισμένη σε… «Αληθινή Ιστορία».