του Γιάννη Σμοΐλη

Υπάρχουν ταινίες που είναι περίπου αδύνατο να τις κρίνεις αντικειμενικά. Διακινδυνεύοντας το flirt με έναν ιδιότυπο ελιτισμό, δεν μπορείς να μην παρατηρήσεις πως, όσο πιο μυημένος είναι κανείς σε ό,τι αφορά τη θεματολογία τους, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχει να παρασυρθεί και να περάσει καλά. Το «CBGB» αν δεν είσαι ροκάς και ευρύτερα μουσικόφιλος, ενδέχεται να σε κουράσει. Μέχρι να μπει στο ψητό, οι αφηγηματικοί του ρυθμοί είναι ράθυμοι (σαν τις εκφράσεις με τις οποίες η cult φατσάρα του Άλαν Ρίκμαν αποτυπώνει το εσωτερικό γίγνεσθαι του Κρίσταλ, καθώς παλεύει με κάθε είδους ζόρια), το σκηνοθετικό του στυλιζάρισμα – με τα κάδρα να μιμούνται «κομιξάδικα» καρέ – δεν κερδίζει κανένα βραβείο πρωτοτυπίας (τα είδαμε καλύτερα όλα αυτά στο υποτιμημένο διαμάντι «Scott Pilgrim vs. the World») και οι διάλογοι αναπαράγουν ένα πλήθος από κλισέ τού σινεμά της «πραγματικής ιστορίας», εν προκειμένω της επιμονής ενός αλαφροΐσκιωτου μάγκα που ατενίζει μια νέα καλλιτεχνική πραγματικότητα, ευρισκόμενος μπροστά από την εποχή του, και ρισκάρει τα πάντα για ένα όνειρο που βλέπει μόνο ο ίδιος. Με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Αν δε γνωρίζεις τι πρόκειται να ξεσπάσει σύντομα (ή δεν ενδιαφέρεσαι), εξαιτίας αυτής της πίστης, θα σε χάσει το έργο – κι εσύ το χρόνο σου. Αν, όμως (κι εδώ παίζει ρόλο η μύηση), η ζωή σου περιστρέφεται γύρω από αυτή τη μουσική, αν στροβιλίζεσαι, όπως το βινύλιο στο πικ-απ, εγκεφαλικά και υπαρξιακά, με τον ήχο της ηλεκτρικής κιθάρας, έχεις γλιτώσει τουλάχιστον απ’ το ενδεχόμενο της πλήξης.

Από τη στιγμή που αρχίζουν να εμφανίζονται οι μπάντες στη σκηνή του CBGB (και τι μπάντες! Talking Heads, Ramones, Blondie, Stooges, Police και Πάτι Σμιθ ανάμεσα σε άλλους), για το φανατικό η ταινία αποκτά άλλη αξία. Όχι μόνο γιατί, μ’ έναν μαγικό τρόπο, η χρονομηχανή πετυχαίνει το σκοπό της και σε καταλαμβάνει η αλλόκοτη αίσθηση ότι βρίσκεσαι εκεί, μαζί τους (μάρτυρας της γέννησης ενός επαναστατικού μουσικού ιδιώματος, μιας κοινωνικοπολιτικής εξέγερσης, ενός πηγαίου τρόπου αισθητικής έκφρασης, μιας ξεκάθαρης ρήξης με τον καθωσπρεπισμό), αλλά κυρίως γιατί τα δικά σου βιώματα – ακόμα κι αν δεν την έζησες εκείνη την εποχή – , τα σχετικά με το πολιτισμικό σοκ που δημιουργεί η πρώτη επαφή με συγκροτήματα που άλλαξαν τον ηλεκτροδοτούμενο ήχο, τροφοδοτούν από ‘κει και πέρα, μόνα τους, την ένταση του φιλμ, αυξάνουν τα συναισθηματικά decibel του. Στη σύγκριση, βέβαια, με αριστουργήματα παρόμοιας φιλοσοφίας (όπως το «Velvet Goldmine» ή το «Almost Famous»), το «CBGB» δε βγαίνει καν για encore. Του λείπει η παραπάνω εμβάθυνση σε χαρακτήρες, καταστάσεις, πολιτισμική περιρρέουσα ατμόσφαιρα, που θα το καθιστούσε συναρπαστικό και για ανθρώπους άσχετους με το είδος και τις ιδιαιτερότητές του. Μ’ αυτή την τεμπέλικη βιασύνη με την οποία προσπερνά τις λεπτομέρειες και τις υπόγειες δονήσεις τού πλούσιου υλικού του, δεν μπορεί παρά να αφορά μονάχα τους συλλέκτες και τους φανατικούς. Ακόμα κι αυτούς, όμως, δε θα τους ενημερώσει για κάτι που δεν ήξεραν ήδη. Ίσως μονάχα για την αυτοκαταστροφική μανία τού Χιλ να μανατζάρει τους Dead Boys με κάθε κόστος, να τους κάνει μεγάλους γυρεύοντας μια θέση στο μέλλον (την οποία είχε ήδη κερδίσει χωρίς να το γνωρίζει).

Κατά τα άλλα, λίγο πετυχημένο χιούμορ εδώ κι εκεί, μερικές σκόρπιες ανατριχίλες χάρη σε τεράστιες τραγουδάρες που ομορφαίνουν σκηνές (και πώς να αντισταθείς στο «Dirt» των Stooges και το «Oh! Sweet Nuthin» των Velvet Underground;) και η νοσταλγική συγκίνηση για στιγμές τής Ιστορίας όταν όλα έμοιαζαν εφικτά (υποκριτική τις περισσότερες φορές, βέβαια, αφού η αλήθεια είναι πως δεν ήμασταν εκεί), δεν αρκούν για να σώσουν ένα έργο από την κοινοτοπία. Αυτό που έχει ενδιαφέρον στο «CBGB» (και όχι για όλους, όπως είπαμε) δεν είναι η ταινία καθεαυτή, αλλά η φέτα τού παρελθόντος που περιγράφει. Κι ένα ντοκιμαντέρ, όμως, το κάνει αυτό, και συχνά πολύ πιο πετυχημένα.