της Ιωάννας Παπαγεωργίου

Η επιστήμη σηκώνει τα χέρια! Πώς είναι δυνατόν αυτή η ταινία να έχει συλλέξει οκτώ υποψηφιότητες για (τα ισπανικά αντίστοιχα των Όσκαρ) βραβεία Γκόγια; Τι δουλειά έχει σ’ αυτήν η πανταχόθεν αγαπημένη Μαριμπέλ Βερντού των «Θέλω και τη Μαμά σου» και «Ο Λαβύρινθος του Πάνα»; Μα, κυρίως, τι έπαθε ο δημιουργός της αισθαντικής, πανέμορφης, ευφάνταστης, μαγικά ασπρόμαυρης και ήδη cult «Χιονάτης» του 2012;

Ο ίδιος λέει πολλά, πάρα πολλά και… ανάποδα για το καινούργιο του δημιούργημα. Άκου να δεις (τα αφήνουμε ασχολίαστα, προφανώς)! «10) Το ‘Αμπρακατάμπρα’ είναι μια υπνωτιστική κωμωδία. Κωμωδία γιατί έχει ξεκαρδιστικούς χαρακτήρες και σπαρταριστές περιπέτειες. Υπνωτιστική, γιατί το σινεμά είναι από μόνο του ένα όνειρο που βλέπουμε ξύπνιοι. 9) Είναι η ιστορία της Κάρμεν, μιας νοικοκυράς που εφαρμόζει πιστά το ρητό ‘καλύτερα ο διάβολος που ξέρεις παρά αυτός που δεν ξέρεις’. Αναμφίβολα, αυτός είναι ο λόγος που αγαπά τον χοντροκομμένο σύζυγό της, Κάρλος. 8) Είναι η ιστορία ενός τρελού έρωτα. Μιας σχιζοφρενούς αγάπης. Προσωπικά, θα έκανα τα πάντα για την αγάπη… Ακόμα και να πάω στην κόλαση, γελώντας στη διαδρομή. Καλό ταξίδι! 7) Είναι η εκδίκηση της ‘Χιονάτης’… Η ‘Χιονάτη’ γυρίστηκε σε ασπρόμαυρο φιλμ, αλλά το ‘Αμπρακατάμπρα’ έχει κορεσμένα χρώματα. Η ‘Χιονάτη’ ήταν βουβή, το ‘Αμπρακατάμπρα’ είναι φωναχτό. Η ‘Χιονάτη’ ήταν ένα gothic μελόδραμα, το ‘Αμπρακατάμπρα’ είναι μια μαύρη κωμωδία. Και πάει λέγοντας, στο άπειρο. 6) Είναι γεμάτη συναισθήματα. Ένα βλέμμα περιέχει την πιο τολμηρή πράξη. Το χιούμορ βγαίνει από τις καταστάσεις και από τη γνήσια επιθυμία των πρωταγωνιστών να τα καταφέρουν, παρά τα εμπόδια. 5) Είναι ένα ταξίδι στη Μαδρίτη. Οι θεατές θα φάνε πρωινό στην καφετέρια στη Gran Via. Θα επισκεφτούν οικοδομές. Θα φάνε ισπανική ομελέτα σε ένα μικρό διαμέρισμα στη Μαδρίτη. Το βράδυ θα χορέψουν σε μία φανταχτερή disco στο κέντρο της πόλης. 4) Είναι ένα μουσικό ντελίριο. Απίστευτες επιτυχίες από τη δεκαετία του ’80, των Μάικ Όλντφιλντ, Steve Miller Band, 10CC, Καμίλο Σέστο και μουσική trap από τη βασίλισσα του είδους La Zowi είναι το soundtrack, μαζί με πρωτότυπη συμφωνική μουσική του Αλφόνσο ντε Βιγιαλόνγκα. 3) Θα είναι ένας γάμος που τα σπάει (κυριολεκτικά). Αλλά με τη διαφορά ότι δεν χρειάζεται να πάρεις δώρο, ή να χορέψεις ‘Τα Παπάκια’ ή να κάτσεις με τους συμπέθερους. Ο θεατής, όπως και κάθε προσκεκλημένος, θα συμμετέχει και θα είναι μάρτυρας μιας συναρπαστικής ιστορίας. 2) Είναι μία μπάμπουσκα. Δράμα μέσα σε κωμωδία, μέσα σε θρίλερ, μέσα σε ιστορία φαντασίας, μέσα σε… Ένα μείγμα ειδών που αιφνιδιάζει μέχρι τους τίτλους τέλους. 1) Είναι μια επανένωση. Η ηθοποιός Μαριμπέλ Βερντού, ο παραγωγός Ιμπόν Κορμεντζάνα, ο διευθυντής φωτογραφίας Κίκο ντε λα Ρίκα, ο σχεδιαστής παραγωγής Αλέν Μπανέ, ο ενδυματολόγος Πάκο Ντελγκάδο και πολλοί ακόμα βρέθηκαν ξανά για να παίξουν μαζί μου, δημιουργώντας κάτι πολύ διαφορετικό από τη ‘Χιονάτη’».

Σε αυτό το σημείο να προσθέσουμε ότι ο σκηνοθέτης αυτός κυκλοφορεί ελεύθερος, εκεί έξω.

Προφανώς, μετά την επιτυχία της «Χιονάτης», κανείς δεν σκέφτηκε ή δεν τόλμησε να του πει να βαστήξει μικρό καλάθι. Κι έτσι θέλει να πει πολλά, αλλά τελικά δεν καταφέρνει να πει τίποτα. Ναι, αυτό το φιλμ είναι ένα σουρεάλ, retro, οπτικοακουστικό πανδαιμόνιο παλλόμενων χρωμάτων και 80s μουσικών, που πειραματίζεται ευθαρσώς με τα κινηματογραφικά είδη. Τρώει, όμως, διαρκώς τρικλοποδιές από το σενάριό του, που όσο πιο πολύ εξελίσσεται, τόσο πιο πολύ καταχρηστικό αποδεικνύεται. Αφενός γιατί δεν ξέρει ακριβώς τι θέλει να σχολιάσει ή να σατιρίσει – τον θεσμό του γάμου, την πατριαρχία, το kitsch της εϊτίλας, τα εσαεί camp γαμήλια parties, τη σχιζοφρένεια (ντροπή!), το φιλμ νουάρ ή τα μέντιουμ; Και ως προς τι (ειλικρινά, τι στο καλό αντιπροσωπεύει) ο χιμπατζής που ταλαιπωρεί σαν παραίσθηση τον Κάρλος ή το αμήχανο, κατά λάθος θαρρείς, ανοιχτό φινάλε;

Αφετέρου, παρά τα παραπάνω λεγόμενα του Μπερχέρ και τις φιλότιμες προσπάθειες σύσσωμου του καστ, ελάχιστα οικείοι ή συμπαθείς προκύπτουν οι ήρωές του, ίχνος συναισθήματος ή χιούμορ δεν προκύπτει από βλέμματα, πράξεις ή καταστάσεις, και… χαμπάρι δεν θα πάρεις από Μαδρίτη! Έτσι, τελικά, το όλο εγχείρημα μόνο ως άσκηση ύφους μπορεί να εκληφθεί. Ακόμη και ως τέτοια όμως αποτυγχάνει, καθώς σε αντίθεση με τη «Χιονάτη» στερείται πρωτοτυπίας και αυθεντικότητας, με όλο το συνονθύλευμα να σου θυμίζει κι από κάτι: το επίσης πολύχρωμο, υβριδικό και υπέροχα εξωφρενικό σινεμά του Αλμοδόβαρ ή την με όρχεις μαύρη κωμωδία από την Αργεντινή «Ιστορίες για Αγρίους» (2014), μη σου πω και φευγαλέα (χάρη στη σκηνή στο απέραντο λευκό) το… «Matrix»! Δεν έπαιρνες καλύτερα το μπλε χάπι;