του Δημήτρη Δημητρακόπουλου

Κάθε Φεστιβάλ, καλώς ή κακώς, κρίνεται από τις επιλογές τού διαγωνιστικού του, όση λάμψη κι αν προσπαθεί να πουλήσει με τις αφίξεις των λαμπερών stars (και φέτος υπήρξαν εντυπωσιακά πολλοί, με τους Έιμι Άνταμς, Τζέικ Τζίλενχολ, Μελ Γκίμπσον, Άντριου Γκάρφιλντ, Έμμα Στόουν, Ναόμι Γουάτς και αρκετούς ακόμη να έχουν ήδη περπατήσει στο κόκκινο χαλί). Παρ’ όλα αυτά, η προβολή ενός «Κάτω από το Δέρμα» ή ενός… «Περιστεριού που Έκατσε σ’ Ένα Κλαδί Συλλογιζόμενο την Ύπαρξή του» ή ακόμα και του περσινού «Από Μακριά» είναι εκείνη που καθορίζει και την κινηματογραφική πλευρά αυτής της αναμφισβήτητης γιορτής.

Θα είναι άραγε η φετινή δυναμική τού Χόλιγουντ στο διαγωνιστικό ικανή να οδηγήσει σε βραβεία; Ή μήπως ο Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής, Σαμ Μέντες, θα προσπαθήσει να ρίξει τα φώτα της δημοσιότητας αλλού, «σπρώχνοντας» φιλμ που χρειάζονται απαραίτητα μια ώθηση για να ακουστούν λίγο πιο μακριά από τους φεστιβαλικούς διαδρόμους; Η Έιμι Άνταμς δίνει στο «Arrival» μια από τις καλύτερες ερμηνείες της καριέρας της και σε συνδυασμό με την παρουσία της στο «Nocturnal Animals» του Τομ Φορντ φαντάζει μια ιδανική επιλογή για το βραβείο της γυναικείας ερμηνείας. Μήπως, όμως, έτσι αδικείται κάποια άλλη γυναικεία παρουσία που δεν είναι τόσο εμφανής κάτω από τους προβολείς; Αντίστοιχα, το «La La Land» είναι ένα από τα πληρέστερα, πιο διασκεδαστικά και άκρως συγκινητικά φιλμ που έχει προσφέρει τελευταία το Χόλιγουντ και σίγουρα θα πρωταγωνιστήσει στα φετινά Όσκαρ. Μια πιθανή νίκη του, θα γεφύρωνε και το καλλιτεχνικό με το εμπορικό κινηματογραφικό σύμπαν. Ωστόσο, ήταν η ταινία έναρξης και συνεπώς ο «κράχτης» τής υπόθεσης και είναι σχεδόν σίγουρο ότι δεν έχει βλέψεις πέρα από κάποιο τεχνικό ή πολύ περιφερειακό βραβείο, καθώς ο στόχος εδώ είναι απλά η επιτυχής έναρξη της καμπάνιας του και όχι η βραβειακή καταξίωση.

Αντιθέτως, το «Frantz» του Φρανσουά Οζόν είναι πολύ πιθανό να καταλήξει με κάποιο βραβείο ερμηνείας, καθώς είναι η ταινία που στηρίζεται ακριβώς πάνω στην υποκριτική (του Πιερ Νινέ που είδαμε και στο «Yves Saint Laurent» και της όχι ακόμα ευρύτερα γνωστής Πάουλα Μπερ) και έχει το προφίλ ενός καλοφτιαγμένου, παλιακού φιλμ που μπορεί να μιλήσει σε ένα πιο ενήλικο κοινό, συνηθισμένο στις σταθερές ενός πιο κλασικού σινεμά. Ο ρυθμός του είναι μεν αργός αλλά παραμένει σταθερός, το σταδιακό χτίσιμο της ιστορίας είναι αποτελεσματικό, ο Οζόν νοιάζεται αρκετά για τους ήρωες ώστε να τους στοιχειοθετήσει πλήρως και τρισδιάστατα, και η μελό διάσταση της αφήγησης βγάζει έναν διαχρονικό αέρα που την κάνει ιδανική για το κοινό με προτίμηση στο γαλλόφωνο σινεμά (αν και η μισή ταινία είναι στα γερμανικά).

Αντίστοιχα, το αργεντίνικο «El Ciudadano Ilustre», το οποίο παρακολουθεί την ιστορία ενός νομπελίστα συγγραφέα που γυρίζει στο χωριό που εγκατέλειψε μικρός για να βραβευτεί και κατ’ επέκταση να αντιμετωπίσει το παρελθόν του, φαντάζει ιδανικό για υποψήφιο προς βράβευση στην κατηγορία σεναρίου. Αστείο, καυστικό, υπόγειο αλλά και εξαιρετικά προσιτό, καταφέρνει μέσα από τα καλογραμμένα επεισόδιά του να δημιουργήσει ένα πλήρες ατομικό και συλλογικό ψυχογράφημα που κρατάει πάντα την ισορροπία δράματος – κωμωδίας και δεν καταντάει ποτέ ούτε γραφικό ούτε διδακτικό, κλείνοντας την ιστορία στον κατάλληλο τόνο.

Από την άλλη, το «La Region Salvaje» του Αμάτ Εσκαλάντε είναι εκείνο το φεστιβαλικό τι-στο-διάολο-είδα-τώρα, ένα αμάλγαμα του σινεμά του Κάρλος Ρεϊγάδας και των επιρροών του Ζουλάφσκι (το «Possession» είναι αδύνατον να μην έρθει στο μυαλό, στα credits, δε, ο Εσκαλάντε κάνει και ευθεία αφιέρωση της ταινίας του στον Πολωνό δημιουργό), ένα παρανοϊκό arthouse φιλμ επιστημονικής φαντασίας που τολμάει μεν αλλά δεν ολοκληρώνει σχεδόν τίποτα, αφήνει άπειρες υπόνοιες για το παρελθόν της ιστορίας και σταματά πριν ορίσει ακριβώς το μέλλον της. Είναι ακριβώς εκείνο το είδος ταινίας που αργά ή γρήγορα σκάει σε ένα Φεστιβάλ και δεν ξέρεις ποτέ πώς θα αντιμετωπιστεί τελικά από την Επιτροπή. Σε κάθε περίπτωση, ας κρατήσουμε από το φιλμ την αποστομωτική σκηνή μαζικού σεξ ζώων μέσα στον εξωγήινο κρατήρα που αποτελεί και την πηγή μυστηρίου της ταινίας. Παρεμπιπτόντως, να μια πρόταση που δεν περίμενα ποτέ να γράψω.

Τέλος, φέτος είναι μια περίεργη χρονιά για τις… αναγκαστικές ιταλικές συμμετοχές στο διαγωνιστικό. Οι παραδοσιακά μεγάλοι Ιταλοί δημιουργοί είτε είχαν βγάλει μόλις ταινία, είτε δεν είχαν καταφέρει ακόμα να την ολοκληρώσουν, με αποτέλεσμα το βάρος να πέσει σε δημιουργούς που μέχρι τώρα δεν είχαν επικοινωνία με το διεθνές κοινό και η επιλογή τους αποτελεί ρίσκο περισσότερο από ποτέ. Αφενός έχουμε το ντοκιμαντέρ «Spira Mirabilis» των Μάσιμο Ντ’ Ανόλφι και Μαρτίνα Παρέντι, μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση της γέννησης, του θανάτου και της αθανασίας μέσα από την τέχνη, την τεχνολογία και τη φύση. Το κακό, βέβαια, είναι ότι ακούγεται πολύ καλύτερο από ότι είναι στην ουσία, θυμίζει video art installation και όχι ακριβώς ταινία (δεν είναι καν όμορφο, εδώ που τα λέμε) και, εν τέλει, δεν έχει καμία αίσθηση του μέτρου κάνοντας κύκλους στα ίδια και τα ίδια. Δηλαδή, είναι μια τολμηρή επιλογή μεν, καθόλου αποδοτική δε.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει το «Piuma» του Ιταλοβρετανού Ρόαν Τζόνσον, μια ιστορία ενηλικίωσης στην οποία ένα νεαρό ζευγάρι έχει εννιά μήνες για να προετοιμαστεί για την άφιξη του παιδιού του και την ξαφνική αλλαγή της ζωής του – που προσφέρει εκατό εύπεπτα λεπτά για τα οποία ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης θα ήταν περήφανος (κυρίως στην τηλεοπτική φάση της καριέρας του). Θα είναι αυτό αρκετό για να τραβήξει την προσοχή της Κριτικής Επιτροπής; Ή απλά η ταινία θα περιοριστεί σε μια εσωτερικής κατανάλωσης δημοσιότητα; Την απάντηση θα την πάρουμε το Σάββατο, αν και είναι πολύ νωρίς ακόμα για προβλέψεις, καθώς τώρα ουσιαστικά μπαίνουμε στο κομμάτι του Φεστιβάλ όπου αποκαλύπτονται παραδοσιακά τα πιο δυνατά χαρτιά του. Για να δούμε, λοιπόν, τι μας επιφυλάσσει για φέτος η βενετσιάνικη Mostra…