FreeCinema

Follow us
07.0914:45

Βενετία 73: Η Τζάκι μετά τον Κένεντι.


Μόλις είδαμε το «Jackie» του Πάμπλο Λαραΐν, το αγγλόφωνο ντεμπούτο του σκηνοθέτη του «NO» και της «Μυστικής Λέσχης», με θέμα τις πρώτες ημέρες αμέσως μετά την δολοφονία του Τζον Φ. Κένεντι, και αναρωτιόμαστε: είναι, τελικά, μια ταινία που ανήκει ουσιαστικά στον σκηνοθέτη της ή απλά ένα φιλμ – όχημα για την επόμενη οσκαρική υποψηφιότητα της Νάταλι Πόρτμαν;

Ο Πάμπλο Λαραΐν δεν έχει κάνει πραγματικά κακή ταινία, ποτέ. Ακόμα κι όταν δεν πετυχαίνει απόλυτα σε αυτό που θέλει να κάνει (βλέπε «Post Mortem»), δεν παύει να προκαλεί το ενδιαφέρον, να διαστρέφει τα πράγματα με έναν ολότελα δικό του τρόπο και να βρίσκει εκείνες της πτυχές της ιστορίας που κρύβουν την πραγματική διάσταση του θέματος που πραγματεύεται. Πάρε για παράδειγμα το φαινομενικά… ιστορικό «NO». Αντί για μια αρτηριοσκληρωτική ιστορία εποχής, ο Λαραΐν δημιουργεί ένα… φανταστικό ντοκουμέντο, σαν χαμένη κασέτα από τα αρχεία της εποχής. Αντίστοιχα, θυμήσου το «Tony Manero» του. Εκεί, αντί ο Λαραΐν να αφηγηθεί μια κλασική ιστορία κοινωνικού ρεαλισμού για τις δικτατορίες της Χιλής, παρουσιάζει ένα πορτρέτο θαυμαστή του Τζον Τραβόλτα που κάνει την disco να αποκαλύψει την πιο σκοτεινή μορφή της, σε μια μαύρη ιστορικά περίοδο. Για να μη μιλήσουμε για τα παραμορφωτικά φίλτρα της «Μυστικής Λέσχης» και τον τρόπο που παρουσιάζουν την πραγματικότητα την ηρώων της σε σχέση με την αντικειμενική, τρομακτική αλήθεια.

Συνεπώς, το «Jackie» εκ πρώτης όψεως μοιάζει μια πολύ… βαρετή περίπτωση για τα δεδομένα του σκηνοθέτη. Καταρχάς, η ταινία αφορά την Τζάκι Κένεντι (ναι, τη γνωστή) και την ακολουθεί στις πρώτες μέρες αμέσως μετά τη δολοφονία του συζύγου της, όσο κάνει τις προετοιμασίες τής κηδείας και προσπαθεί να συμβιβαστεί με αυτά που έχουν συμβεί και όσα πρόκειται να χάσει. Ως υπόθεση, σίγουρα προετοιμάζει για κάτι πολύ κλασικό, δηλαδή. Παράλληλα, ο Λαραΐν έχει για πρώτη φορά στη διάθεσή του μια παγκοσμίου βεληνεκούς star (σε έναν καθαρά αβανταδόρικο και οσκαρικών προοπτικών ρόλο) και, αναπόφευκτα, ισχυρότερη στήριξη πίσω από την παραγωγή. Επομένως, τι είναι το «Jackie»; Εξακολουθεί να είναι μια ταινία που φέρει τη χαρακτηριστική ματιά τού σκηνοθέτη της ή απλά αποτελεί το καινούργιο όχημα της Νάταλι Πόρτμαν προς μια νέα οσκαρική υποψηφιότητα, με τον Λαραΐν σε υποστηρικτικό και μόνο ρόλο;

Jackie

Τα καλά νέα είναι ότι ο Λαραΐν δεν χάνει τη φωνή του. Η «Jackie» του γνωρίζει πού πρέπει να εστιάσει, δεν πελαγοδρομεί σε μια γενικόλογη καταγραφή ενός διευρυμένου χρονικού εύρους, κινείται με φρενήρη τρόπο ανάμεσα στα γεγονότα των τεσσάρων ημερών, ακολουθώντας περισσότερο τη συναισθηματική λογική και όχι απόλυτα κάποια χρονική, αποκωδικοποιεί σταδιακά την ηρωίδα της πίσω από το προσωπείο που επιβάλλει το πρωτόκολλο και επικεντρώνεται σε εκείνες τις λεπτομέρειες που αποκαλύπτουν την ουσία των πραγμάτων. Υπάρχει μια εκπληκτική σκηνή με το πρόσωπο της Νάταλι Πόρτμαν πίσω από το μαύρο πέπλο να καλύπτεται και να αποκαλύπτεται σταδιακά. Εδώ υπάρχουν οι λεκέδες του αίματος ως μαρτυρία για την τραγωδία που μόλις συνέβη. Εδώ υπάρχει το παιχνίδισμα με την επεξεργασία της εικόνας, ώστε να φαίνεται ότι προέρχεται από άλλη εποχή (όπως και στο «NO»). Εδώ υπάρχει και η εξαιρετική μουσική της Μίκα Λέβι (του για πάντα στοιχειωτικού score του «Κάτω από το Δέρμα»), η οποία παίρνει ένα κλασικό συμβατικό μουσικό μοτίβο και το παραμορφώνει καθώς τα πάντα γύρω από την ηρωίδα της αλλάζουν. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή είναι μια ταινία του Πάμπλο Λαραΐν και είναι ανακουφιστικό το γεγονός ότι δεν εξαφανίστηκε η φωνή του σε αυτή τη διεθνή μετάβαση.

Το κακό, όμως, είναι ότι η Νάταλι Πόρτμαν πιέζεται κάτω από το βάρος της πιθανά οσκαρικής ερμηνείας, με αποτέλεσμα να είναι υπερβολική, υπέρμετρα έντονη και μάλλον παράταιρη με την υπόλοιπη λογική του φιλμ. Όταν δεν μιλάει, η σιλουέτα της βυθίζεται πολύ πιο αποτελεσματικά σε αυτό το παραποιημένο, αμερικανικό σύμπαν που χτίζει ο Λαραΐν. Όταν όμως το σενάριο απαιτεί από εκείνη να αποκαλύψει με λόγια τι ακριβώς νιώθει, το αποτέλεσμα κυμαίνεται από το άβολο έως το εντελώς άστοχο. Και είναι πραγματικά κρίμα, γιατί το «Jackie» δεν είναι κακή ούτε βαρετή ταινία (ίσα-ίσα, η ματιά του Λαραΐν παραμένει φρέσκια όπως πάντα και, προσωπικά, θεωρώ πάρα πολύ πιθανό το φιλμ να φύγει με ένα μεγάλο βραβείο από το φεστιβάλ, ίσως και το μεγαλύτερο), όμως τελικά μοιάζει να προδίδεται από την ανάγκη των παραγωγών για την επιτυχία και ένα όσο το δυνατόν μεγαλύτερο (και mainstream) κοινό.

ΜΙΑ ΖΩΗ ΚΑΚΟΥΧΙΕΣ

Une Vie - 2016

Η Τζάκι Κένεντι της Νάταλι Πόρτμαν, πάντως, δεν είναι η μόνη ηρωίδα που ζει τραγικές στιγμές φέτος στο διαγωνιστικό. Τι να πει και η χαροκαμένη Ζαν της Ζουντίτ Σεμλά δηλαδή, η οποία στο «Une Vie» του Στεφάν Μπριζέ (του «Νόμου της Αγοράς») δέχεται αλύπητα ανά τα χρόνια τα χτυπήματα της μοίρας, είτε αυτά αφορούν τις ατασθαλίες του συζύγου της, είτε τη μετέπειτα ζωή τού άσωτου γιου της, είτε τα αλλεπάλληλα θανατικά που έρχονται στον δρόμο της. Ο Μπριζέ κάνει φιλότιμες προσπάθειες να προσδώσει μια πιο… νταρντενική ματιά σε αυτή τη μεταφορά τού ομώνυμου κλασικού βιβλίου τού Γκι ντε Μοπασάν, όμως δεν μπορεί να απαλλαχθεί πλήρως από τη… «γαλλικότητα» της φύσης της ιστορίας – και αυτό σημαίνει ότι όποιος αντιδρά ήδη αλλεργικά σε αυτό το σινεμά, δεν πρόκειται να αλλάξει ούτε τώρα άποψη. Το διαχρονικά ερωτευμένο με τη γαλλική κινηματογραφία ενήλικο κοινό, ωστόσο, δεν θα έχει πρόβλημα όταν η ταινία βρεθεί στο πρόγραμμά του. Οι υπόλοιποι, όμως, θα νιώσουν τις δύο ώρες του φιλμ, πολεμώντας με τις αντοχές τους. Η Σεμλά, εντούτοις, πληροί όλα τα κριτήρια για να ονομαστεί φαβορί βραβείου ερμηνείας. Θα αποδειχθεί, άραγε, η επιτροπή το Σάββατο τόσο προβλέψιμη με τις επιλογές της;

Venice 2016