FreeCinema

Follow us

HANNAH ARENDT (2012)

  • ΕΙΔΟΣ: Βιογραφικό Δράμα
  • ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Μαργκαρέτε φον Τρότα
  • ΚΑΣΤ: Μπάρμπαρα Ζούκοβα, Τζάνετ ΜακΤιρ, Άξελ Μίλμπεργκ
  • ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 113'
  • ΔΙΑΝΟΜΗ: STRADA FILMS

Αγαπημένη (και ως μαθήτρια) του Χάιντεγκερ, η Χάνα Άρεντ ήταν Γερμανίδα και Εβραία, φιλόσοφος και πολιτική επιστήμονας. Το βιβλίο της, «Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ – Η Κοινοτοπία του Κακού», που πρωτοδημοσιεύθηκε ως σειρά άρθρων στο περιοδικό New Yorker, έστρεψε σύσσωμο το Ισραήλ και σχεδόν όλους τους φίλους της μαινόμενους εναντίον της, αλλά άλλαξε για πάντα τον τρόπο με τον οποίο (οφείλουμε να) αντιλαμβανόμαστε το Ναζισμό ειδικά, και το κακό γενικά.

Πολλά, πολλά χρόνια πριν «εφευρεθεί» και γίνει καραμέλα διεθνώς η έννοια της πολιτικής ορθότητας, η Χάνα δε χάιδεψε τα αυτιά κανενός, αρνήθηκε να πάρει θέση στο ένα ή στο άλλο άκρο, και είπε την αλήθεια, όπως και όπου τη βρήκε, κάπου ανάμεσα, χωρίς φόβο ή πάθος. Κυνηγημένη από τους Ναζί απέδρασε στη Νέα Υόρκη το 1941, όπου διέπρεψε ως καθηγήτρια και άφησε το στίγμα της σε μερικά από τα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια του κόσμου τούτου (Μπέρκλεϊ, Πρίνστον, Γέιλ, Στάνφορντ). Το 1963, έγραψε το παραπάνω περιβόητο βιβλίο, με αφορμή τη δίκη τού – ενός από τα πρωτοπαλίκαρα των Ναζί – Άντολφ Άιχμαν, στην οποία παραβρέθηκε ως ανταποκρίτρια του New Yorker. Για να περιγράψει τον Άιχμαν επινόησε την κλασική πλέον φράση «η κοινοτοπία του κακού», υποστηρίζοντας πως δεν επρόκειτο για «τέρας», παρά μόνο για έναν απλό, συνηθισμένο άνθρωπο, που αποφάσισε να πάψει να σκέφτεται και να υπακούει τυφλά τις οδηγίες και τις επιταγές της κοινής γνώμης που είχε διαμορφώσει το καθεστώς μέσα στο οποίο ζούσε. Ταυτόχρονα, η Άρεντ δεν απέκρυψε πως ουκ ολίγοι Εβραίοι ηγέτες συνεργάστηκαν με τους Ναζί, όπως αποκαλύφθηκε στη δίκη (αλλά ελάχιστοι μετέδωσαν), γεγονός που κατά τη γνώμη της οδήγησε σε περισσότερους θανάτους.

Στα μάτια των νεαρών, ιδεαλιστών και ελεύθερων ακόμα από τις επιταγές του ενήλικου κομφορμισμού, μαθητών της, η Άρεντ αποθεώθηκε. Για το Ισραήλ, όμως, καθώς και τους περισσότερους, διανοούμενους και μη, φίλους της έγινε κόκκινο πανί. Στους δύσκολους καιρούς των άκρων και των αλληλοκατηγοριών που ζούμε οι ιδέες της προκύπτουν πιο επίκαιρες και αναγκαίες από ποτέ. Και μόνο αυτές αξίζει να εξερευνήσεις περαιτέρω, να αναζητήσεις, να μάθεις, να διαβάσεις. Με αφορμή μόνο αυτή την ταινία. Εκτός και πέρα από αυτή. Γιατί πλην της αποστομωτικής μεταμόρφωσης της Ζούκοβα στον επώνυμο ρόλο, των δύο θαυμάσιων διαλέξεών της ως Άρεντ ενώπιων των μαθητών της και την – για μια ακόμη φορά – εύστοχα αγνώριστη ΜακΤιρ (υποψήφια για Όσκαρ δεύτερου ρόλου στο «Albert Nobbs») ως μεγαλύτερης συμμάχου της, αυτό το κινηματογραφικό πλάσμα δε φέρει ίχνη ζωής.

Το σινεμά βλέπεις δεν είναι η τέχνη του λόγου, ούτε του ηθοποιού. Είναι η τέχνη των εύστοχα συνταιριασμένων (στο μοντάζ) εικόνων. Που εδώ μοιάζουν να λειτουργούν μόνο ως εργαλεία καταγραφής και όχι ως μέσο έκφρασης: σα να παρακολουθείς ένα εικονογραφημένο φιλοσοφικό δοκίμιο ή μια μαγνητοσκοπημένη θεατρική παράσταση. Επειδή, όμως, ούτε αναγνώστης είσαι, ούτε θεατής κάτω από τη σκηνή, με τους ηθοποιούς, χειροπιαστούς μπροστά σου, το όλο εγχείρημα στερείται όχι μόνο αμεσότητας, αλλά και οποιασδήποτε συγκίνησης. Παγερή και αποστειρωμένη συρραφή συζητήσεων, επί συζητήσεων, περί κακού και καλού, προσωπικής και συλλογικής ευθύνης, φιλίας και πατριωτισμού, συζυγικής ευτυχίας και πάθους, λογικής και ευαισθησίας, μπορεί εύκολα να κατηγορηθεί και να παρεξηγηθεί, όπως η ίδια η Άρεντ τότε, ως μια αλαζονικά, ελιτίστικα διανοούμενη και χωρίς ίχνος ανθρώπινου συναισθήματος έκθεση ιδεών.

ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;

Τι κρίμα που μια σπουδαία γυναίκα της Ιστορίας τυγχάνει μιας τόσο άνευρης, επίπεδης, απαθούς, στείρας, βαρετής και κουραστικής κινηματογραφικής προσέγγισης. Και μάλιστα από μια άλλη γυναίκα. Προσπέρασε την ταινία, κράτα το ονοματεπώνυμο στον τίτλο της και google-άρισέ το. Αν θες πραγματικά να ανοίξεις τα μάτια σου…


MORE REVIEWS

ΓΚΟΤΖΙΛΑ x ΚΟΝΓΚ: Η ΝΕΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

Ένα μυστηριώδες σήμα (κινδύνου;) έρχεται από τα βάθη της Κοίλης Γης και καλεί την ερευνητική ομάδα που προστατεύει τον Κονγκ στη Νήσο του Κρανίου να βρεθεί στα έγκατα αχαρτογράφητων περιοχών, ελπίζοντας να μην αναμειχθεί και ο Γκοτζίλα, προκαλώντας νέες επικές μάχες.

ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΚΟΡΜΙΑ

Ποια είναι τα όρια των δικαιωμάτων μας επάνω στο ίδιο μας το σώμα, σε συνάρτηση με τις ανά την Ευρώπη υπάρχουσες νομοθετικές ρυθμίσεις που ορίζουν το πόσο αυτό μας ανήκει; Ένα έργο τεκμηρίωσης που επιχειρεί να θίξει και να απαντήσει σε πολλά νομικά και ηθικά διλλήματα… ζωής και θανάτου.

ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Μπολόνια, 1858. Εξάχρονο αγόρι οικογένειας Εβραίων τίθεται αναγκαστικά υπό την επιμέλεια του Πάπα, προκειμένου να μεγαλώσει σύμφωνα με τις αρχές της Καθολικής Εκκλησίας. Οι γονείς του θα κάνουν τα πάντα για να το πάρουν πίσω, όμως, η κόντρα με την παπική Ρώμη δεν είναι απλή υπόθεση.

Η ΧΙΜΑΙΡΑ

Φυλακόβιος αρχαιοκάπηλος επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος, όπου ξαναβρίσκοντας την παλιοπαρέα των συναδέλφων του, ξηγιέται… παλιά του τέχνη κόσκινο. Ή μήπως κυνηγάει χίμαιρες;

ΚΟΥΚΛΕΣ ΤΗΣ ΔΡΕΣΔΗΣ

Νεαρή δημοσιογράφος ερωτεύεται αιρετικής στάσης ζωγράφο και performance artist. Όταν η δεύτερη πεθαίνει, η πρώτη αγωνίζεται να νικήσει την ελληνική γραφειοκρατία, ζητώντας να παραλάβει τη σορό της αγαπημένης της συντρόφου.

MR KLEIN

MR KLEIN

Είναι μια Εβραία καπνίστρια (αίσχος) και μπλέκει με μια δίκη ενός Ναζί. Αληθινή ιστορία και τέτοια. Αφού δεν καταδέχτηκε να το γυρίσει ο Σπίλμπεργκ, φαντάσου…