του Παναγιώτη Παναγόπουλου

Πώς αλλιώς μπορεί να χαρακτηρίσει κανείς έναν θεσμό που άρχισε με επαναστατικούς πανηγυρισμούς για να καταλήξει… ακόμη πιο αδιάφορος κι από τα γηρασμένα, αμφίβολης αξιοπιστίας Κρατικά Βραβεία της Θεσσαλονίκης; Για χρόνια οι Έλληνες κινηματογραφιστές γκρίνιαζαν για το σύστημα βαθμολόγησης 3-2-1, την κυριαρχία των συνδικαλιστικών σωματείων, τα «μιλημένα» βραβεία (ανάλογα με το ποιος παραγωγός είχε την εύνοια των συνδικαλιστών τη δεδομένη χρονιά). Και είχαν δίκιο. Έτσι ήταν.

Τι έκαναν, όμως, όταν τους δόθηκε η ευκαιρία – ή μάλλον την άρπαξαν – με το κίνημα των Ομιχλιστών; Έφτιαξαν ένα σύστημα βράβευσης που είχε τη φιλοδοξία να κάνει τις απονομές να εξελιχθούν σε γεγονός, στα – και καλά – ελληνικά ‘Όσκαρ. Πώς, όμως, να κάνεις γεγονός μια απονομή στην οποία είναι υποψήφιες ή βραβεύονται ταινίες τις οποίες δεν έχει δει καν το κοινό; Το βασικό λάθος της Ακαδημίας ήταν ότι ακολούθησε την τακτική που ακολουθούν πολλά από τα μέλη της όταν γυρίζουν τις ταινίες τους. Οι θεατές βρίσκονται έξω από τη σχέση προετοιμασίας – παραγωγής – διανομής – παρακολούθησης, και η ένταξη στις υποψηφιότητες ταινιών που έχουν έστω και μία δημόσια προβολή (σε όποιο από τα… ανταγωνιστικά μεταξύ τους ελληνικά φεστιβάλ) είναι παράλογη και αστεία, ειδικά όταν οι ταινίες αυτές δεν έχουν φτάσει σε αίθουσα ακόμη και τη βραδιά των βραβείων.

Το θεατή, λοιπόν, τον χάσαμε, αφού δεν υπάρχει περίπτωση να ενδιαφερθεί για κάτι για το οποίο… δεν έχει ιδέα. Οι εκκεντρικές επιλογές απονεμητών, που είναι το μόνο για το οποίο οι βραβεύσεις έχουν δώσει στίγμα αυτά τα τέσσερα χρόνια (στη σκηνή μεταξύ άλλων έχουν εμφανιστεί καθηγητές Πανεπιστημίου, αμήχανοι συγγραφείς, η Πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγών – θεά, btw – και η γυναικεία ομάδα πόλο), εξάντλησαν ό,τι θέλησαν να πουν την πρώτη χρονιά και από εκεί και πέρα είναι μόνο για εσωτερική κατανάλωση και χαμόγελα («πού το σκέφτηκαν;» ή συχνότερα «πώς τους ήρθε;») στο κοινό το οποίο παρακολουθεί την απονομή στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.

Στην ουσία της απονομής, που είναι οι ταινίες και τα βραβεία, αυτό που μένει είναι ταινίες που είτε δεν έχουν δοκιμαστεί στο κοινό, είτε δοκιμάστηκαν και συνήθως απέτυχαν, ενώ, περισσότερο για να τηρούνται κάποιες ισορροπίες, φέτος πήρε υποψηφιότητες (και τελικά και δύο βραβεία) το – φτου κακό εμπορικό – «Αν…». Και ποιος μπορεί, τελικά, να πάρει στα σοβαρά βραβεία, τα οποία δεν μπήκαν στον κόπο να ψηφίσουν ούτε τα μέλη της Ακαδημίας; Από τα 240 μέλη της, για τις υποψηφιότητες δεν ψήφισαν περισσότεροι από εκατό. Όπως, επίσης, πώς μπορεί να πάρει κανείς στα σοβαρά μια απονομή στην οποία σκηνοθέτες υποβάλλουν ή αποσύρουν τις ταινίες τους (αυτή τη χρονιά ο Γιάννης Σμαραγδής, παλιότερα ο Παντελής Βούλγαρης), είτε από μεγαλοψυχία προς τους νεότερους, είτε από την απροθυμία τους να χάσουν από εκείνους; Στα Όσκαρ, πάντως, ο Στίβεν Σπίλμπεργκ κάθεται πάντα στην απονομή και λέει και ευχαριστώ για την υποψηφιότητα…

Για την ιστορία (εκεί θα τα ψάχνουμε), τα βραβεία της τέταρτης απονομής της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, με τη σειρά που απονεμήθηκαν, είναι:

Ντοκιμαντέρ «Λουκία Ρικάκη»
Ημερολόγια Αμνησίας – Στέλλα Θεοδωράκη

Εφέ και Κινηματογραφικής Καινοτομίας
Δεμένη Κόκκινη Κλωστή – Βασίλης Ανδριόπουλος, Γιάννης Βαμβακάς, Δημήτρης Γκερπινής, Γιώργος & Ρούλης Αλαχούζος

Μακιγιάζ
J.A.C.E. – Γιάννης Παμούκης

Ήχου
Αν… – Μαρίνος Αθανασόπουλος, Κώστας Βαρυμποπιώτης, Άρης Λουζιώτης, Αλέξανδρος Σιδηρόπουλος

Ενδυματολογίας
J.A.C.E. – Δέσποινα Χειμώνα

Σκηνογραφίας
J.A.C.E. – Ηλίας Λεδάκης

Μοντάζ (εξ ημισείας)
Αν… – Στέλλα Φιλιπποπούλου
J.A.C.E. – Τάκης Γιαννόπουλος, Λάμπης Χαραλαμπίδης, Πάνος Δαουλτζής

Φωτογραφίας
Η Κόρη – Ηλίας Αδάμης

Πρωτότυπης Μουσικής
Αίμα – Σταύρος Γασπαράτος (δεν έχει προβληθεί ακόμη)

Β’ Γυναικείου Ρόλου
J.A.C.E. – Κόρα Καρβούνη

Β’ Ανδρικού Ρόλου
J.A.C.E. – Ιερώνυμος Καλετσάνος

Α’ Γυναικείου Ρόλου
Χαρά – Αμαλία Μουτούση (δεν έχει προβληθεί ακόμη)

Α’ Ανδρικού Ρόλου
Το Αγόρι Τρώει το Φαγητό του Πουλιού – Γιάννης Παπαδόπουλος (δεν έχει προβληθεί ακόμη)

Τιμητικό Βραβείο Nova
Γιώργος Χωραφάς

Μικρού Μήκους
Χαμομήλι – Νεριτάν Ζιντζιρία

Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη
Το Αγόρι Τρώει το Φαγητό του Πουλιού – Έκτορας Λυγίζος

Τιμητικό Βραβείο της Ακαδημίας
Ζωή Λάσκαρη

Σεναρίου
Η Κόρη – Θάνος Αναστόπουλος, Βασίλης Γιάτσης

Σκηνοθεσίας
Η Κόρη – Θάνος Αναστόπουλος

Μεγάλου Μήκους Ταινίας Τεκμηρίωσης
Ημερολόγια Αμνησίας – Στέλλα Θεοδωράκη

Μεγάλου Μήκους Μυθοπλασίας
Το Αγόρι Τρώει το Φαγητό του Πουλιού – Γιώργος Καρναβάς, Έκτορας Λυγίζος, Αργύρης Παπαδημητρόπουλος, Ελίνα Ψύκου (παραγωγοί)