του Ηλία Φραγκούλη

Κάθε χρόνο, μετά το μαραθώνιο ξενύχτι της απονομής των βραβείων Όσκαρ, σκεφτόμαστε εκείνους που έχασαν και κάνουμε τις μικρές μας «κόντρες» μεταξύ φίλων για τις αδικίες που στιγμάτισαν διάφορες κατηγορίες. Αυτό που δεν θυμόμαστε πια, όμως, είναι… εκείνοι που δεν προτάθηκαν καν!

Μήπως θα έπρεπε να τους μνημονεύουμε με ένα εναλλακτικό βραβείο; Με αυτή τη σκέψη, το 2015, γεννήθηκε το… Φραγκουλόσκαρ! Χωρίς υποψηφιότητες, με μια διάθεση σαφούς αναγνώρισης της δουλειάς συντελεστών διαφόρων ειδικοτήτων, μπροστά ή πίσω από τις κινηματογραφικές κάμερες, τα Φραγκουλόσκαρ τιμούν τους «ριγμένους» των βασικών κατηγοριών που δεν θα περάσουν στην Ιστορία (και σε καμία επίσημη λίστα) ως διεκδικητές ενός κανονικού βραβείου Όσκαρ.

Χωρίς πολλές επισημότητες και red carpets, πάντοτε με τη συνοδευτική εικονογράφηση του γνωστού δημιουργού comics και γελοιογράφου Σπύρο Δερβενιώτη, τα Φραγκουλόσκαρ 2025 απονέμονται στους…

ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

«Compress/Repress», σύνθεση των Τρεντ Ρέζνορ, Άτικους Ρος και Λούκα Γκουαντανίνο (στίχοι), με ερμηνεύτρια την Μαρικέν Μάαντιγκ-Ρέζνορ. Από το απόλυτα παραγνωρισμένο από τα μέλη της Ακαδημίας «Οι Αντίπαλοι» του Γκουαντανίνο. Θα το ξανασυναντήσουμε αυτό το φιλμ στη λίστα που ακολουθεί… Είναι ένα από τα δεκατέσσερα τραγούδια της επίσημης οσκαρικής shortlist το οποίο δεν κατάφερε να μπει και στην τελική πεντάδα. Αλλά αυτό δεν ήταν το μεγαλύτερο μουσικό… σκάνδαλο των υποψηφιοτήτων του 2025.

ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Τρεντ Ρέζνορ και Άτικους Ρος για τους «Αντίπαλους». Με ένα μοναδικά νευρώδες tempo συνθέσεων που παρασύρει το μοντάζ και απογειώνει ολόκληρο το φιλμ, εδώ είχαμε ένα από τα σημαντικότερα score της περσινής κινηματογραφικής εσοδείας, το οποίο φυσικά πέρασε στα είκοσι της οσκαρικής shortlist, αλλά εισέπραξε φτύσιμο από τις υποψηφιότητες. Και είναι ένα από τα πιο τιμημένα soundtrack της χρονιάς, βραβευμένο στα Society of Composers and Lyricists Awards, στα Critics Choice Awards και με Χρυσή Σφαίρα, παρακαλώ. Να πω πως ήταν υποψήφιο και στα Grammy;

ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ

Τζακλίν Γουέστ για το «Dune: Μέρος Δεύτερο». Το 2022 είχε προταθεί για το πρώτο μέρος του έπους φαντασίας του Ντενί Βιλνέβ. Το αντίστοιχο Σωματείο επαγγελματιών την είχε προτείνει φέτος, στην κατηγορία sci-fi / fantasy. Θεωρήθηκε πως υπήρξε επανάληψη; Άδικο, γιατί σε τούτο το δεύτερο μέρος το ενδυματολογικό κομμάτι σου έπαιρνε (ακόμα περισσότερο) την ανάσα. Διαβάστε εδώ ένα εκτενές και λεπτομερές αφιέρωμα της βρετανικής VOGUE.

ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑ

Στανισλάς Ρεϊντελέ για το «The Substance». Το αντίστοιχο Σωματείο επαγγελματιών τον πρότεινε στην κατηγορία του contemporary. Και, ναι, ήταν η επιτομή της σύγχρονης δουλειάς σε κινηματογραφική παραγωγή της περσινής χρονιάς, με πληθώρα εσωτερικών χώρων που τα extreme wide πλάνα αναδείκνυαν μ’ έναν επιπλέον σουρεαλιστικό τρόπο, δίχως να χρειαστεί να εστιάσω στο απίστευτα απολαυστικό flirt με τις κιουμπρικές αναφορές.

ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΜΟΝΤΑΖ

Μάρκο Κόστα για τους «Αντίπαλους». Το όνομά του υπήρχε στη λίστα του Σωματείου των συναδέλφων του (στην κατηγορία των… κωμικών φιλμ!). Η ένταση του μοντάζ στις σκηνές των γηπέδων tennis ήταν το ένα κομμάτι. Το άλλο υπηρετούσε με θαυμάσιο τρόπο μία «εξωφρενικά μοιρασμένη σαν σκόρπια τραπουλόχαρτα μη αφηγηματική γραμμή», όπως είχα γράψει στην κριτική της ταινίας.

ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Άλις Μπρουκς για το πρώτο μέρος του «Wicked». Υπήρχε το όνομά της στη λίστα του Σωματείου των συναδέλφων του, αλλά εκεί οι υποψήφιοι ήταν… επτά! Περιέργως δεν την είδαμε και στα Όσκαρ, καθώς μιλάμε για δουλειά τεράστιου μεγέθους και φαντασμαγορικά πολύχρωμη σε κάθε πιθανό τόνο απόχρωσης, λαμπερής ή σκοτεινής.

ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

«Eno» του Γκάρι Χάστγουιτ. Ένα από τα δεκαπέντε της οσκαρικής shortlist. Μουσικό ντοκιμαντέρ για τον Μπράιαν Ίνο, προφανώς, εντελώς πρωτόγνωρο ως φιλμική εμπειρία, με την τεχνολογική ιδιαιτερότητα να παρουσιάζει… εκατομμύρια πιθανούς συνδυασμούς θέασης, λες και η κάθε προβολή του να μην μοιάζει με καμία προηγούμενη!

ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΤΑΙΝΙΑ ΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ

«Piece by Piece» του Μόργκαν Νέβιλ. Μία πρωτότυπη βιογραφία / ντοκιμαντέρ του μουσικού καλλιτέχνη Φαρέλ Γουίλιαμς, με… LEGO. Προφανώς θεοπάλαβη δουλειά. Στα φετινά βραβεία Annie ήταν υποψήφια μονάχα στην κατηγορία της καλύτερης μουσικής.

ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΤΑΙΝΙΑ

«Kneecap» του Ριτς Πέπιατ, από την Ιρλανδία. Δεκαπέντε τίτλοι πέρασαν στη shortlist της καλύτερης «διεθνούς ταινίας» φέτος, μέσα από (συνολικά) ογδόντα πέντε φιλμ που εστάλησαν στην Ακαδημία, διεκδικώντας μια θέση στην τελική πεντάδα των Όσκαρ. Αυτός ήταν εντός. Τσαμπουκαλεμένο μουσικό δράμα με πολιτικές πτυχές και feelgood διάθεση, που άξιζε καλύτερης τύχης. Εδώ να τονιστεί πως ο χαρακτηρισμός του «ξενόγλωσσου» από μέρους μου είναι… λανθασμένος, αφού η κατηγορία έχει μετονομαστεί σε «international», επιτρέποντας έτσι ακόμη και στο animated «Flow» να είναι υποψήφιο, ενώ δεν ακούγεται καμία λέξη (ξένης ή μη γλώσσας)!

ΔΙΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Κρις Σάντερς για το «Ατίθασο Ρομπότ». Βασισμένο στο βιβλίο του Πίτερ Μπράουν. Το Σωματείο των Σεναριογράφων δεν το πρότεινε, επίσης. Ένα έργο για παιδιά που μπορούσε να μιλά με συγκλονιστικό τρόπο και στους ενήλικες. Τουλάχιστον, προτάθηκε για Όσκαρ καλύτερης animated ταινίας, μουσικής και ήχου.

ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Άλεξ Γκάρλαντ για τον «Εμφύλιο Πόλεμο». Προτάθηκε (δικαίως) στα WGA. Ένα σενάριο (και ταινία) που «κρίνει το ζήτημα της ηθικής των εικόνων, υπό το πρίσμα ενός συγκεκριμένου επαγγέλματος, το οποίο έχει το ελεύθερο να καταγράφει έως και τις πιο ακραίες βιαιότητες / βιαιοπραγίες του ‘πολιτισμένου’ κόσμου μας, με το άλλοθι του ρεπορταζιακού ντοκουμέντου», είχα γράψει στην κριτική του φιλμ. Ίσως η πιο πολιτική ταινία του 2024 για τις ΗΠΑ, με τα μέλη της Ακαδημίας να μην τολμούν να την υπενθυμίσουν… πουθενά!

ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΣ ΡΟΛΟΣ

Μάργκαρετ Κουέιλι για το «The Substance». Δεν ήταν υποψήφια ούτε και στα SAG. Άδικο. Είναι ο… άλλος μισός ρόλος της Ντέμι Μουρ και τον υπηρετεί με απολαυστικά ορεξάτο και φθονερό τρόπο. Κάπως ανισόρροπος δεν κατέληξε να είναι στην πραγματικότητα αυτός ο «διαχωρισμός»;

ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΑΝΔΡΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ

Κάρλος Ντίεζ για το «Κονκλάβιο». Χωρίς υποψηφιότητα στα SAG. Το όνομά του δεν είχε συμπεριληφθεί και για το βραβείο του καλύτερου ensemble από το Σωματείο. Είναι ένας σχετικά μικρός ρόλος μέσα στο πολυπληθές καστ της ταινίας του Έντβαρντ Μπέργκερ, όμως, είναι ο ρόλος κλειδί που επιφυλάσσει και το πιο αναπάντεχο twist της ιστορίας.

ΠΡΩΤΟΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΣ ΡΟΛΟΣ

Πάμελα Άντερσον για το «The Last Showgirl». Από τις πιο αποστομωτικές γυναικείες ερμηνείες της περσινής χρονιάς! Της το αναγνώρισαν οι συνάδελφοί της με μια υποψηφιότητα στα SAG. Η Ακαδημία παίζει και να επέδειξε ολίγη από… κομπλεξισμό, στερώντας της τη μεγαλύτερη χαρά της καριέρας της. Επειδή στο παρελθόν υπήρξε μόνο η… ξανθιά με τα βυζιά;

ΠΡΩΤΟΣ ΑΝΔΡΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ

Χοακίν Φίνιξ για το «Joker: Τρέλα για Δύο». Πουθενά υποψήφιος! Επειδή το πήρε το 2020 για τον ίδιο ρόλο στο πρώτο «Joker»; Κι όμως, εδώ ήταν ακόμα καλύτερος. Και μόνο για τη σκηνή που τραγουδά (τόσο σπαρακτικά) το «If You Go Away», εγώ θα του έδινα και δεύτερο Όσκαρ. Κανονικό!

ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ

Ντενί Βιλνέβ για το «Dune: Μέρος Δεύτερο». Σνομπαρίστηκε και από το Σωματείο των συναδέλφων του, όμως, είναι στη δεκάδα των διεκδικητών του Όσκαρ καλύτερης ταινίας αυτή η μεγαλειώδης δουλειά. Επικό σινεμά παλαιών χολιγουντιανών προδιαγραφών κι ένας σκηνοθέτης στην καλύτερη φόρμα του. Καλύτερη κι από το 2022, όταν με το πρώτο μέρος του «Dune» ήταν ξανά υποψήφιος στην κατηγορία καλύτερης ταινίας, αλλά (και πάλι!) όχι για καλύτερη σκηνοθεσία. Μόνο το 2017, για την «Άφιξη», είχε δει το όνομά του σε αυτή τη λίστα.

ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΤΑΙΝΙΑ

«Το Ατίθασο Ρομπότ» του Κρις Σάντερς. Για μένα, αυτή ήταν η καλύτερη ταινία του 2024. Γενικά. Στα βραβεία σάρωσε στην κατηγορία του καλύτερου animation: Σωματείο Παραγωγών, Annie και Critics Choice Awards, με υποψηφιότητα σε Χρυσές Σφαίρες και BAFTA. Το κινούμενο σχέδιο έχει καταφέρει να εισχωρήσει στην κατηγορία της καλύτερης ταινίας μόλις τρεις φορές στην Ιστορία του θεσμού: το 1991 («Η Πεντάμορφη και το Τέρας»), το 2009 («Ψηλά στον Ουρανό») και το 2010 («Toy Story 3»). Όπως καταλαβαίνετε, η αδικία έχει συμβεί πολλές φορές, ουχί μονάχα εφέτος…

Και αυτά ήταν τα Φραγκουλόσκαρ 2025! Σχολιάστε ελεύθερα παρακάτω ή προσθέστε κι άλλους απόντες από τις φετινές υποψηφιότητες. Ανανεώνουμε το ραντεβού μας για του χρόνου, για να εντοπίσουμε τις όσο το δυνατόν καλύτερες… αστοχίες της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Τον αξίζουν τον… αντι-θεσμό τους τα Όσκαρ!