του Δημήτρη Δημητρακόπουλου

Σιχαίνομαι τις υπερβολικές δηλώσεις, όμως φέτος η αλήθεια είναι αυταπόδεικτη. Η επιλογή ταινιών που αποκάλυψε το Φεστιβάλ Βενετίας στη φετινή συνέντευξη Τύπου του, ήταν η καλύτερη που έχει κάνει εδώ και πολλά χρόνια. Γιατί εδώ θα βρεις: και την απαιτούμενη λάμψη ενός Φεστιβάλ που μετριέται σε διεθνείς αστέρες, και τις πρεμιέρες ταινιών που αναμένεται να πρωταγωνιστήσουν στην προ-οσκαρική κούρσα, και καθαρά «φεστιβαλικές» περιπτώσεις, που είτε αρέσουν σε κάποιον είτε όχι, είναι απαραίτητες για την καλλιτεχνική ταυτότητα μιας τέτοιας διοργάνωσης αλλά και για το «όραμά» της.

Βέβαια, αυτή η καλοδεχούμενη λάμψη δεν προκαλεί ουσιαστικά την έκπληξη. Γιατί τα τελευταία χρόνια, οι ολιγάριθμες επιλογές της Βενετίας ευνόησαν ταινίες που δεν ήθελαν να χαθούν μέσα στον φεστιβαλικό συνωστισμό των Καννών (βλέπε «Κάτω από το Δέρμα») αλλά και αποτέλεσαν ένα πρώτης τάξης εφαλτήριο για φιλμ που είχαν καθαρά οσκαρικό προσανατολισμό (εδώ έκαναν παγκόσμια πρώτη το «Gravity» και τα επτά Όσκαρ του, εδώ πρωτοπαρουσιάστηκαν και τα Όσκαρ καλύτερης ταινίας του «Birdman» και του «Spotlight. Όλα στο Φως»). Φέτος, είναι η χρονιά που οι επιτυχίες των προηγούμενων ετών δείχνουν ουσιαστικά τις τάσεις στον προγραμματισμό και, ενώ ξέρουμε ότι προφανώς πρόκειται να υπάρξουν και απογοητεύσεις, προετοιμάζουν για ένα αν μη τι άλλο «φορτωμένο» και πλήρες κινηματογραφικά δεκαήμερο.

ΤΑΙΝΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ

Ήδη η ανακοίνωση της ταινίας έναρξης δημιούργησε θετική προδιάθεση. Το «La La Land» είναι το επόμενο βήμα του Ντέιμιεν Τσαζέλ μετά το «Χωρίς Μέτρο», αποτελεί το φιλμ που φέρνει ξανά στην Βενετία την Έμμα Στόουν και τον Ράιαν Γκόσλινγκ και φαίνεται έτοιμο να διεκδικήσει τη θέση του στα Όσκαρ του 2017, όντας μία αναβίωση των κλασικών μιούζικαλ του Χόλιγουντ, με εντελώς πρωτότυπη όμως μουσική και χορογραφίες. Η ιστορία αγάπης ανάμεσα σε έναν πιανίστα και μια ανερχόμενη ηθοποιό είναι όσο retro χρειάζεται, τα πρώτα πλάνα κεντρίζουν την περιέργεια σχετικά με το πόσο βαθιά στο είδος προτίθεται να πάει ο Τσαζέλ και η γενικότερη επιλογή του φιλμ μοιάζει ακομπλεξάριστη, ανάλαφρη και καθόλου δήθεν, όσο δηλαδή «φρέσκια» της επιτρέπεται να είναι για τη θέση της ταινίας έναρξης. Ενδιαφέρον στοιχείο; Δεν κάνει το παγκόσμια άνοιγμά του εκτός συναγωνισμού αλλά θα διαγωνιστεί κανονικά για το Χρυσό Λιοντάρι και τα υπόλοιπα βραβεία. Επίσης, αν σκεφτεί κανείς ότι η ταινία έναρξης του Βερολίνου ήταν το «Χαίρε, Καίσαρ!» (με φόντο τη βιομηχανία του κινηματογράφου το 1950) και των Καννών το επερχόμενο «Café Society» του Γούντι Άλεν (το οποίο επίσης χρησιμοποιεί τον χώρο του κινηματογράφου ως background), θα λέγαμε ότι το 2016 ήταν μια καλή χρονιά για το… κλασικό Χόλιγουντ!

ΕΠΙΣΗΜΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ

Τι άλλο, όμως, μας επιφυλάσσει το επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα; Για αρχή τον καινούριο Ντέρεκ Σιανφράνς («Blue Valentine», «Στο Τέλος του Δρόμου») με το «The Light Between Oceans» (φωτό), κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου βιβλίου και σίγουρο διεκδικητή του βραβείου για την ταινία που θα προκαλέσει το μεγαλύτερο κλάμα στο Lido (extra πόντοι απ’ το ότι οι Μάικλ Φασμπέντερ, Αλίσια – άρτι αφιχθείσα από το Όσκαρ της για το περσινό, επίσης βενετσιάνικο «Το Κορίτσι από την Δανία» – Βικάντερ και Ρέιτσελ Βάις πρωταγωνιστούν στο φιλμ). Επίσης, το πιο πρόσφατο φιλμ του Πάμπλο Λαραΐν («Η Μυστική Λέσχη», «ΝΟ») και αγγλόφωνο ντεμπούτο του, «Jackie» με τη Νάταλι Πόρτμαν στον ρόλο της Τζάκι Κένεντι Ωνάση (η ταινία φαίνεται να είναι προσθήκη της τελευταίας στιγμής, καθώς η ανακοίνωση συμπεριλήφθηκε σε… διαφορετική κόλλα από ότι το υπόλοιπο διαγωνιστικό, τύπου «είχαμε βγάλει ήδη τις φωτοτυπίες»), την καινούργια ταινία του Βιμ Βέντερς (επίσης σε 3D, όπως και το οικτρό «Όλα θα Πάνε Καλά»), «Les Beaux Jours d’ Aranjuez», η οποία όμως φέρει στα credits τη συγγραφική υπογραφή του Πέτερ Χάντκε του «Τα Φτερά του Έρωτα» (και ένα ακόμη cameo από τον Νικ Κέιβ!), οπότε σίγουρα δημιουργεί καλύτερη προδιάθεση σε σχέση με το πρόσφατο κινηματογραφικό παρελθόν τού σκηνοθέτη (μια καλή στιγμή για να τιμήσεις τη φιλμογραφία του στα θερινά της Αθήνας) αλλά και τον νέο Κουστουρίτσα (μαζί του μπροστά από την κάμερα η Μόνικα Μπελούτσι, αν αυτό βοηθά – που σίγουρα βοηθά) με το «Na Mlijecnom Putu», ερωτική ιστορία ενός άνδρα σε τρεις διαφορετικές ηλικίες.

Επίσης, στη Βενετία θα γίνουν τα παγκόσμια αποκαλυπτήρια του «Arrival» του Ντενί Βιλνέβ (o σκηνοθέτης των «Sicario», «Prisoners» και «Enemy» επιστρέφει στη Βενετία αρκετά χρόνια μετά το εξαιρετικό «Μέσα από τις Φλόγες» του), όπου μία γλωσσολόγος αναλαμβάνει να εξακριβώσει αν μία φυλή εξωγήινων έχει έρθει στη Γη με φιλικές ή όχι διαθέσεις (θα μπορούσε κανείς να πεις πως αυτή η ταινία θα είναι το… sci-fi διαγώνισμα του Βιλνέβ πριν από το επερχόμενο sequel του «Blade Runner»). Τη γλωσσολόγο υποδύεται η Έιμι Άνταμς, στη μία από τις δύο ταινίες που θα παρουσιάσει φέτος στο Lido, ενώ το καστ συμπληρώνουν οι Τζέρεμι Ρένερ και Φόρεστ Γουίτακερ. Η έτερη παρουσία της Άνταμς πραγματοποιείται στην πολυαναμενόμενη δεύτερη σκηνοθετική απόπειρα του Τομ Φορντ (μετά το «Ένας Άντρας Μόνος»), «Nocturnal Animals» (φωτό), η οποία αποτελεί κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου «Tony and Susan» και βρίσκει την ιδιοκτήτρια μιας art gallery να λαμβάνει ένα βιβλίο εκδίκησης που έγραψε ο πρώην σύζυγός της, η αφήγηση του οποίου μπορεί να έχει (ή να μην έχει;) βαθύτερη σημασία σε σχέση με το παρελθόν τους. Έχω ιδιαίτερη περιέργεια για το πώς θα συνδυαστούν οι pulp βάσεις του βιβλίου και η ευαισθησία τού Φορντ (ο οποίος έτσι κι αλλιώς έχει υποσχεθεί αρκετές αλλαγές σε σχέση με την αρχική πηγή) και αυτό ακριβώς μου δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερη προσμονή για το τελικό αποτέλεσμα. Τζέικ Τζίλενχολ, Μάικλ Σάνον, Άαρον Τέιλορ Τζόνσον, Άρμι Χάμερ, Άιλα Φίσερ και Λόρα Λίνεϊ συμπληρώνουν το καλύτερο καστ της φετινής Μόστρα και μάλλον – αν όχι σίγουρα – το πιο εντυπωσιακό κόκκινο χαλί της διοργάνωσης.

Την πιο «φεστιβαλική» πλευρά της διοργάνωσης έρχονται να υποστηρίξουν ο Αντρέι Κοντσαλόφσκι (το «Rai» ακολουθεί τρεις ανθρώπους και τον τρόπο που μπλέκονται οι ζωές τους κατά τη διάρκεια του πολέμου), ο Φρανσουά Οζόν (το ασπρόμαυρο «Frantz» και η μυστηριώδης σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα σε δύο ανθρώπους μετά τον θάνατο ενός κοινού τους αγαπημένου μοιάζει να έχει τον αέρα μιας βαρετής γαλλικής συναισθηματικής ταινίας – αλλά είμαστε ανοιχτοί στις εκπλήξεις), αλλά και δύο περισσότερο γνωστοί από τα πρόσφατα Φεστιβάλ των Καννών σκηνοθέτες. Από τη μια, ο Στεφάν Μπριζέ αφήνει την κοινωνική κριτική τού «Νόμου της Αγοράς» για να εξερευνήσει τις ανικανοποίητες επιθυμίες μιας συζύγου στη Νορμανδία του 1819, ενώ ο Αμάτ Εσκαλάντε με το «La Region Salvaje», μετά το «Heli», εξακολουθεί να εξερευνά τη μεξικανική καθημερινότητα και τους απλούς πρωταγωνιστές της, εδώ ίσως με περισσότερη ευαισθησία σε σχέση με τη σκληρότητα του προηγούμενου φιλμ του. Για τους σκληροπυρηνικούς, υπάρχει το νέο πόνημα του Λαβ Ντίαζ (διάρκειας ούτε καν τεσσάρων ωρών, μόνο τρεισήμισι!), «Ang Babaeng Humayo», το οποίο μάλιστα δεν είναι καν η μόνη παρουσία του σκηνοθέτη στο Φεστιβάλ (περισσότερα στο αντίστοιχο τμήμα της Εβδομάδας Κριτικής), αλλά και το ολοκαίνουργιο ντοκιμαντέρ του Τέρενς Μάλικ για τη δημιουργία του κόσμου, «Voyage of Time» (φωτό), το οποίο υπόσχεται ένα τριπαρισμένο 90λεπτο ταξίδι στην ιστορία της Γης, μέσω της χαρακτηριστικής ματιάς του σκηνοθέτη που έχει τους φανατικούς αλλά και τους ορκισμένους εχθρούς της. Εδώ, βέβαια, μακριά από ουσιαστική ανάγκη αφήγησης, ο Μάλικ έχει την ευκαιρία να αποθεωθεί εικονοκλαστικά, σε de facto μία από τις πιο ενδιαφέρουσες προβολές της διοργάνωσης. Εκεί θα είμαστε για να μεταφέρουμε όλες τις εντυπώσεις μας.

Κι αν μέχρι τώρα το «Arrival» του Βιλνέβ είναι η μόνη genre προσθήκη στο πρόγραμμα, οι δύο επόμενες ταινίες αλλάζουν τη δυναμική. Από τη μια, η Άνα Λίλι Αμιρπούρ (του «Ένα Κορίτσι Γυρίζει Σπίτι Μόνο του τη Νύχτα») με το «The Bad Batch» αναβαθμίζεται στην πρώτη γραμμή των Φεστιβάλ, φέρνοντας στη Βενετία μια ρομαντική ιστορία… κανιβάλων και τους Σούκι Γουότερχαους, Τζέισον «Καλ Ντρόγκο» Μόμοα, Κιάνου Ριβς, Τζιμ Κάρεϊ και Τζιοβάνι Ριμπίζι στο κόκκινο χαλί. Ελπίζω η ανορθόδοξη ματιά που επέδειξε στο ντεμπούτο της να παραμείνει το ίδιο ενδιαφέρουσα και εδώ. Από την άλλη πλευρά, genre αντίποδες ευελπιστεί να ρίξει και το «Brimstone» (φωτό) του Μάρτιν Κοολχόφεν, ένα γουέστερν ηθικής και αξιών που φέρνει αντιμέτωπους μια ανεξάρτητη γυναίκα (Ντακότα Φάνινγκ) και την οικογένειά της με έναν φανατικό ιεροκήρυκα (Γκάι Πιρς). Το καστ συμπληρώνουν οι γνώριμοι από το «Game of Thrones» Κιτ Χάρινγκτον και Καρίς Βαν Χάουτεν (ή αλλιώς «Ο Τζον Σνόου και η Μελισάνδρη στην Άγρια Δύση»).

Οι υπόλοιπες θέσεις του διαγωνιστικού τμήματος καταλαμβάνονται από το σαφώς πιο χαμηλότονο «El Cristo Ciego» του Κρίστοφερ Μάρεϊ, το οποίο εκπροσωπεί τη Λατινική Αμερική στο πρόγραμμα μαζί με το «El Ciudadano Ilustre» των Μαριάνο Κον και Γκαστόν Ντουπράτ, σχετικά με έναν πολυβραβευμένο συγγραφέα που επιστρέφει στη γενέτειρά του στην Αργεντινή και αντιμετωπίζει όλους τους γνωστούς και φίλους του, καθώς έχει χρησιμοποιήσει τους χαρακτήρες, τα μυστικά και τις παραξενιές τους στα βιβλία του. Τέλος, οι… καταναγκαστικές τρεις ιταλικές συμμετοχές στο πρόγραμμα είναι το «Questi Giorni» του Τζουζέπε Πιτσόνι με τη Μαργκερίτα Μπούι, το «Piuma» του Ρόουν Τζόνσον και το ντοκιμαντέρ που φιλοδοξεί να εξερευνήσει τη ζωή και τον θάνατο μέσα από τα στοιχεία της φύσης, «Spira Mirabilis» των Μάσιμο Ντ’ Ανόλφι και Μαρτίνα Παρέντι. Οι ιταλικές ταινίες παραδοσιακά είναι το αδύναμο στοιχείο του διαγωνιστικού και φέτος μοιάζουν περισσότερο εσωστρεφείς από ποτέ, καθώς οι σκηνοθέτες και οι ταινίες που επιλέχτηκαν δεν έχουν παρουσιάσει στο διεθνές κοινό κάτι που να έχει ξεχωρίσει στο παρελθόν. Θα «βγει» άραγε το ρίσκο του Μπαρμπέρα ή θα αποδειχθούν και φέτος περίτρανα οι αδύναμοι κρίκοι;