του Δημήτρη Δημητρακόπουλου

Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης αποτελεί προσωπικό στοίχημα του Δημήτρη Εϊπίδη και μια ιδιαίτερη περίπτωση, καθώς δεν απευθύνεται αμιγώς στο κινηματογραφικό κοινό της πόλης αλλά σε εκείνο το κομμάτι του, που ενδιαφέρεται για την εξερεύνηση της πραγματικότητας, χρησιμοποιώντας τα κινηματογραφικά μέσα. Αυξάνοντας συνεχώς το μέγεθός του και δημιουργώντας ένα αφοσιωμένο κοινό τα τελευταία 15 χρόνια, το φετινό Φεστιβάλ ολοκληρώθηκε με θετικές εντυπώσεις και ικανοποιητική προσέλευση κόσμου, που αν και ξεκίνησε μειωμένα, σημείωσε απότομη αύξηση από την Τρίτη και μετά, με αποτέλεσμα σε πολλές από τις προβολές να εξαντλούνται τα εισιτήρια.

Το σημαντικότερο, όμως, είναι πως ένα τέτοιο Φεστιβάλ δίνει την αφορμή για την πραγματοποίηση πολιτιστικών ενεργειών στην πόλη, που ικανοποιούν το μέρος του κοινού, το οποίο μπορεί να μην αποτελεί την πλειοψηφία των κατοίκων, αλλά είναι πάντα πρόθυμο να υποστηρίξει τέτοιες κινήσεις. Μετά, λοιπόν, τη δημιουργία της Ταινιοθήκης της Θεσσαλονίκης στο τελευταίο Φεστιβάλ Κινηματογράφου, το Σάββατο έγινε και η έναρξη λειτουργίας της Κινηματογραφικής Βιβλιοθήκης, η οποία περιλαμβάνει το σύνολο της συλλογής του Μουσείου Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που αριθμεί περίπου 2.000 κινηματογραφικά βιβλία και περιοδικά. Επιπλέον, έχει ξεκινήσει ήδη και η ψηφιοποίηση του αρχείου για την καλύτερη και ευρύτερη εκμετάλλευσή του.

ΕΝΑ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΑΡΧΟ

Όταν το αντικείμενο ενός ντοκιμαντέρ είναι ο ίδιος ο Δήμαρχος της πόλης, είναι σαφές πως το τοπικό ενδιαφέρον θα είναι αυξημένο. Και, όντως, το απόγευμα της Πέμπτης, στην πρεμιέρα του «Ένα Βήμα Μπροστά» του Δημήτρη Αθυρίδη, δεν υπήρχε κενή θέση στο Ολύμπιον.

Η ταινία καταγράφει τις δέκα τελευταίες εβδομάδες της προεκλογικής εκστρατείας του σημερινού Δήμαρχου Θεσσαλονίκης, Γιάννη Μπουτάρη, καθώς επιχειρεί παράλληλα και μια πιο προσωπική γνωριμία μαζί του. Ο Μπουτάρης αποδεικνύεται κατάλληλο πρόσωπο για ντοκιμαντέρ καθώς καταφέρνει να τραβήξει την προσοχή με τον αυθορμητισμό του, την αυθεντικότητα της γλώσσας του και τα ξεσπάσματά του, δημιουργώντας, τελικά, μια αληθινή προσωπικότητα μακριά από τις ταμπέλες και τα πρέπει της θέσης του.

Αυτές φαίνεται ότι ήταν και οι προθέσεις του Αθυρίδη. «Δε με ενδιέφερε τόσο να δώσω την εικόνα του πολιτικού, όσο να αναδείξω την ανθρώπινη πλευρά. Το πολιτικό παιχνίδι είναι εύκολο να καταγραφεί», δήλωσε ο σκηνοθέτης στη σχετική συνέντευξη Τύπου, συμπληρώνοντας ότι προσπάθησε να διατυπώσει «τη διαχείριση των συναισθημάτων σε μία προεκλογική εκστρατεία». Το αν τα κατάφερε τελικά ή όχι θα το συζητήσουμε πολύ σύντομα, καθώς η ταινία έχει εξασφαλίσει κινηματογραφική διανομή, όμως, αρκεί να πούμε, προς το παρόν, ότι το «Ένα Βήμα Μπροστά» αποδεικνύεται πολύ πιο διασκεδαστικό και διεισδυτικό από όσο θα περίμενε κανείς.

ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΚΑΙ Η ΤΕΛΕΤΗ ΛΗΞΗΣ

Αν η τελετή έναρξης ήταν λιτή, η τελετή λήξης ήταν… δυο φορές λιτή, με τον πρόλογο του Δημήτρη Εϊπίδη να δίνει έμφαση στη δεκαπενταετή ζωή του Φεστιβάλ. Στην συνέχεια, δόθηκαν τα βραβεία κοινού και επιμέρους κριτικών επιτροπών χωρίς εκπλήξεις ή παρατράγουδα, αν εξαιρέσει κανείς, για ακόμα μια φορά, την κόντρα της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου με το Φεστιβάλ, την οποία συνέχισε με τις δηλώσεις του ο εκπρόσωπός της, Νίκος Τσαγκαράκης, όταν ανέβηκε στη σκηνή για να απονείμει το βραβείο για καλύτερη ελληνική παραγωγή ως μέλος της διεθνούς επιτροπής FIPRESCI. Η Ένωση έχει κατηγορήσει το Φεστιβάλ για λογοκρισία πολλές φορές στο παρελθόν, κυρίως λόγω της άρνησής του Εϊπίδη να παρουσιάζονται στην εκάστοτε τελετή τα βραβεία των Κριτικών. Η έριδα δε φαίνεται πιθανό να κοπάσει σύντομα…

Ειδικότερα, τα βραβεία απονεμήθηκαν ως εξής:

Το Βραβείο Κοινού που αφορά σε ταινίες άνω των 45ʼ κέρδισε, για ελληνική παραγωγή, η ταινία «Ο Μανάβης» του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου, η οποία αποτελεί μια διασκεδαστική παρατήρηση ενός… μανάβη που γυρίζει για ένα χρόνο τα ορεινά χωριά της Πίνδου με το φορτηγό του και την οικογένειά του, παρέχοντας τα απαραίτητα στους απομονωμένους κατοίκους. Το αντίστοιχο βραβείο για ξένη παραγωγή κατέκτησε, αναμενόμενα, ο «Εξ Αίματος Αδελφός» (φωτο) του Στιβ Χούβερ, ταινία που φάνηκε εξ αρχής πως είχε αγαπηθεί ιδιαίτερα από το κοινό. Για ταινίες κάτω των 45ʼ, το βραβείο κοινού για ελληνική παραγωγή απονεμήθηκε στην ταινία «Μια Κληρονομιά: Με την Ψυχή στο Στόμα» σε σκηνοθεσία Κυριακής Μάλαμα, ενώ για ξένη παραγωγή στην ταινία «H Υψηλή Τιμή του Χρυσού» του Ρος Ντόμονι.

Η κριτική επιτροπή της FIPRESCI ξεχώρισε τις ταινίες «They Glow in the Dark» του Παναγιώτη Ευαγγελίδη για την «αιχμηρή, συγκινητική, χιουμοριστική και πολυεπίπεδη αποτίμηση αυτού που αποκαλούμε ζωή» και «Μέρη μιας Οικογένειας» του Διέγο Γκουτιέρες, που σκιαγραφεί το πορτραίτο ενός ηλικιωμένου ζευγαριού, εγκλωβισμένου σε 50 χρόνια – ενός κάποτε αγαπημένου – γάμου και στα δεσμά της μεγαλοαστικής αφθονίας, σε μια απομονωμένη έπαυλη στο Μεξικό.

Όσον αφορά τα επιμέρους τμήματα, στην ενότητα «Κοινωνία και Περιβάλλον», με το βραβείο τηλεοπτικής προβολής της ΕΤ3, τιμήθηκαν εξ ημισείας οι ταινίες «Little Land» του Νίκου Νταγιαντά και «Νομάδες του Χειμώνα»του Μανιέλ φον Στιρλέρ. Η ίδια ταινία τιμήθηκε και με το βραβείο της WWF. Στην ενότητα «Ανθρώπινα Δικαιώματα», το βραβείο της Διεθνούς Αμνηστίας απονεμήθηκε στο ντοκιμαντέρ «Λέγε με Κούτσου» των Κάθριν Φέρφαξ Ράιτ και Μαλίκα Ζουχάλι-Γουόρολ.

Τέλος, το βραβείο «Doc on Air» της ΕΡΤ, το οποίο αφορά το καλύτερο project του Pitching Forum του Eυρωπαϊκού Δικτύου Ντοκιμαντέρ EDN, απονεμήθηκε στο «Playing with Fire» της Αννέτας Παπαθανασίου, που ενασχολείται με την επανεμφάνιση της αφήγησης και του θεάτρου στην Καμπούλ και αποτελεί κατά την επιτροπή «ένα πολλά υποσχόμενο project που ρίχνει φως στην καθημερινότητα των ατρόμητων γυναικών ηθοποιών στο Αφγανιστάν». Επίσης, φέτος για πρώτη φορά στα Docs in Progress της Αγοράς του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, απονεμήθηκε βραβείο που αντιστοιχεί σε υπηρεσίες post-production και η τυχερή ταινία ήταν το ντοκιμαντέρ «Aunty» των Σάλβα Μουνιόζ και Μάνου Γκερόζα.

Η τελετή έκλεισε δίνοντας ραντεβού για την επόμενη χρονιά, όμως, πριν από αυτό, το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ θα κάνει μια στάση στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, όπου από τις 28 Μαρτίου έως τις 7 Απριλίου θα προβληθούν οι σημαντικότερες στιγμές των 15 προηγούμενων διοργανώσεων, παρουσιάζοντας ένα άτυπο, αλλά άκρως ενδιαφέρον, αφιέρωμα στο κοινό της Αθήνας.