της Σοφίας Σταυριανίδου

Ο Παναχί δεν είναι καθόλου πρωτάρης στο Φεστιβάλ Βερολίνου. Το 2006, με το «Offside», είχε τιμηθεί με την Αργυρή Άρκτο και το 2013, με το «Closed Curtain», με την Αργυρή Άρκτο σεναρίου. Το Φεστιβάλ τον αγαπάει και η επιτροπή του Αρονόφσκι του απονέμει την ανώτατη διάκριση με το «Taxi» (φωτό). Σίγουρα με τούτο το βραβείο κάποιοι είπαν «αμάν με τους Ιρανούς…» ή το πιο διαδεδομένο εν προκειμένω «πάαααλι;». Πράγματι, η Μπερλινάλε δεν παρουσιάζει κάτι καινούργιο, κάποιον νέο και, οπωσδήποτε, η βράβευσή του έχει πολιτικά κριτήρια. Τα γερμανικά μέσα εδώ και καιρό έγραφαν ότι δεν πρόκειται να φύγει με άδεια χέρια. Επουδενί μπορείς να διαχωρίσεις αυτό το φιλμ από την περίπτωση του σκηνοθέτη του, ο οποίος, από το καθεστώς, τελεί υπό περιορισμό στη χώρα του και του έχει απαγορευθεί να γυρίζει ταινίες. Είναι ο πιο βασανισμένος διάσημος κινηματογραφικός σκηνοθέτης του Ιράν και η Μπερλινάλε δεν ήθελε να τον λησμονήσουμε. Αλλά, για να απονέμουμε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, τούτη η ταινία είναι πανθομολογουμένως πιο καλή από τις πιο πρόσφατες που σκηνοθέτησε. Και η Αργυρή Άρκτος, όμως, το «El Club» του Πάμπλο Λαραΐν, ένα οξύ, εκπληκτικό σχόλιο πάνω στη δύναμη και την εξουσία του καθολικισμού, το καλύτερο και πιο ολοκληρωμένο φιλμ τού διαγωνιστικού, αποτελεί, κρυστάλλινα, βράβευση με πολιτικό χρώμα, δίκαιη μέχρι τινός σημείου, διότι, καθ’ημάς, η Άρκτος του θα έπρεπε να είχε χρώμα… χρυσό. Θα έχει μεγάλο δρόμο το φιλμ αυτό σε πολλά Φεστιβάλ και, γιατί όχι, ακόμη και σε μεγάλα αμερικανικά βραβεία.

Δίκαια τα βραβεία ερμηνείας για τον υπέροχο Τομ Κόρτνεϊ και τη Σάρλοτ Ράμπλινγκ, από το όμορφο και πολύ συγκινητικό «45 Years». Περισσότερο βέβαιη ήταν η τελευταία από όλους μας, γιατί είναι εκπληκτική, της οφείλεται και έχει προσφέρει στο σινεμά χρόνια και χρόνια. Η μόνη, ενδεχομένως, που θα μπορούσε να τη χτυπήσει (και συζητήθηκε αρκετά) ήταν η Ιταλίδα Άλμπα Ρορβάκερ για το «Vergine Giurata», κάτι που, ευτυχώς, δεν έγινε. Υπέροχη στιγμή στην απονομή, όταν ανέβηκε ο Χάιρο Μπουσταμάντε από τη Γουατεμάλα με το «Ixcanul», μαζί με τις δυο πρωταγωνίστριές του (φωτό), να πάρει το βραβείο του. Με ευγνωμοσύνη (και από εμάς για την ωραία ταινία που μας χάρισε) είχε δεξιά κι αριστερά τις ηθοποιούς του: ντύθηκαν, στολίστηκαν με τα τοπικά, δικά τους ρούχα, δυο γυναίκες ιθαγενείς που ούτε αγγλικά δεν μπορούσαν να καταλάβουν, βγήκαν από τους αγριότοπους της χώρας τους για να έρθουν στην γερμανική μεγαλούπολη και στη σκηνή του Berlinale Palast με τα φώτα, τα κόκκινα χαλιά, τα φορέματα υψηλής ραπτικής, μπροστά στη Μπλάνσετ, τον Αρονόφσκι και τον Βέντερς. Οι δυο Μαρίες, η Μαρία μάνα και η Μαρία κόρη, είχαν αυτή τη γνήσια, ευγνώμονα υγρασία στα μάτια και απεικόνισαν κυριολεκτικά ένα αληθινό «κατάπια τη γλώσσα μου», αλλά με μια «γλώσσα» συναισθήματος τόσο αναγνωρίσιμη σε όλους μας.

Γενικά, κάθε χρόνο όλοι εμείς τρέχουμε στα Φεστιβάλ και περιμένουμε να συγκινηθούμε, να δούμε καλές ταινίες, δουλειές νέων δημιουργών, νέες ταινίες των παλιών. Η Μπερλινάλε, συγκεκριμένα, είναι μια διοργάνωση που εξαιτίας και του χρόνου που γίνεται εντός του έτους, αλλά και των επιλογών των υπευθύνων, εδώ και χρόνια, πιστοποιείται ότι δεν έχει πολύ δυνατό πρόγραμμα. Κοντολογίς, βλέπουμε ακόμη και μέσα στο διαγωνιστικό αρκετό… δεύτερο πράμα. Ταπεινή μας γνώμη, αλλά δεν έχουν δουλειά σε διαγωνιστικό πρόγραμμα ούτε το «Queen of the Desert» του Χέρτσογκ (φωτό), ούτε το «Nobody Wants the Night» της Κουσέτ, ούτε το «Knight of Cups» του Μάλικ, ούτε μεσαίες ταινίες τύπου Σαμπού και Τζιανγκ Γουέν. Ακούγεται αιρετικό, αλλά έτσι είναι. Η λογική των Φεστιβάλ είναι ότι πρέπει να κάνουν τη δουλειά τους με κράχτες ονομάτων ή να μας ψαρώνουν με κάποιους σκηνοθέτες που δεν τους γνωρίζουμε αλλά που συλλογιζόμαστε ότι κάτι πρέπει να έχουν, γιατί επελέγησαν στο επίσημο πρόγραμμα. Το ίδιο ισχύει και στο Πανόραμα αλλά και το Forum – ειδικά το τελευταίο έχει εδώ και χρόνια μια-δύο καταπληκτικές ταινίες και από κει κι έπειτα βρίθει… λαογραφίας και εθνολογίας και φολκλόρ που, κυριολεκτικά, δεν βλέπεται!

Όμως… Πρέπει να πούμε ότι φέτος, μέσα στις παραπάνω παραφωνίες, είδαμε στη Μπερλινάλε καλές ταινίες, πάντα σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Μπορεί οι μεγάλοι σκηνοθέτες να προτιμούν και να κυνηγάνε τις Κάννες, αλλά υπάρχουν και οι «μικροί» που μπορούν να κάνουν πολύ καλά φιλμ και αυτό είναι το πιο σημαντικό.

Αναλυτικά τα βραβεία:

Χρυσή Άρκτος: «Taxi» του Τζαφάρ Παναχί
Αργυρή Άρκτος – Mέγα Βραβείο Επιτροπής: «El Club» του Πάμπλο Λαραΐν
Αργυρή Άρκτος Alfred Bauer: «Ixcanul» του Χάιρο Μπουσταμάντε
Αργυρή Άρκτος σκηνοθεσίας (ex equo): Μαλγκορζάτα Σουμόφσκα για το «Body» και Ράντου Ζούντε για το «Aferim»
Βραβείο ανδρικής ερμηνείας: Τομ Κόρτνεϊ για το «45 Years»
Βραβείο γυναικείας ερμηνείας: Σάρλοτ Ράμπλινγκ για το «45 Years»
Αργυρή Άρκτος σεναρίου: «The Pearl Button» του Πατρίσιο Γκουσμάν
Αργυρή Άρκτος καλλιτεχνικού επιτεύγματος – φωτογραφίας: Στούρλα Μπραντ Γκρέβλεν για το «Victoria» και Σεργκέι Μίχαλτσουκ & Εβγκένι Πρίβιν για το «Under Electric Clouds»
Αργυρή Άρκτος πρώτης ταινίας μεγάλου μήκους: «600 Miles» του Γκαμπριέλ Ριπστάιν

Ανεξάρτητες Επιτροπές (επιλογή)

1ο Βραβείο Κοινού – Πανόραμα (μυθοπλασία): «Que Horas Ela Volta? (The Second Mother)», Βραζιλία, Σκην. Άννα Μουιλαέρτ
2ο Βραβείο Κοινού – Πανόραμα (μυθοπλασία): «Stories of Our Lives», Κένυα, Σκην. Τζιμ Τσούτσου
3ο Βραβείο Κοινού – Πανόραμα (μυθοπλασία): «Härte (Tough Love)», Γερμανία, Σκην. Ρόζα φον Πράουνχαϊμ
1ο Βραβείο Κοινού – Πανόραμα (ντοκιμαντέρ): «Τell Spring Not to Come This Year», M.Bρετανία, Σκην. Σαγίντ Τάζι Φαρούκι, Μάικλ Μακεβόι
2ο Βραβείο Κοινού – Πανόραμα (ντοκιμαντέρ): «Τhe Yes Men are Revolting», HΠΑ – Γαλλία – Γερμανία – Δανία – Ολλανδία, Σκην. Λόρα Νιξ, Μάικλ Μπίχλμπαουμ, Μάικ Μπονάνο
3ο Βραβείο Κοινού – Πανόραμα (ντοκιμαντέρ): «Iraqui Odyssey», Ολλανδία – Γερμανία – Ιράκ – Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σκην. Σαμίρ

Βραβείο FIPRESCI – Διαγωνιστικό: «Τaxi», Σκην. Τζαφάρ Παναχί
Βραβείο FIPRESCI – Πανόραμα: «Paridan az Ertefa Kam (A Minor Leap Down)», Σκην. Χαμέντ Ραζάμπι
Βραβείο FIPRESCI – Forum: «Il Gesto delle Mani (Hand Gestures)», Σκην. Φραντσέσκο Κλερίτσι

Teddy Awards

Καλύτερη ταινία μυθοπλασίας: «Nasty Baby» του Σεμπάστιαν Σίλβα
Καλύτερο ντοκιμαντέρ: «The New Man» του Άλντο Γκαράι
Καλύτερη ταινία μικρού μήκους: «San Cristóbal» του Ομάρ Ζουνίγκα Χιντάλγκο
Ειδικό βραβείο Επιτροπής: «Stories of Our Lives» του Τζιμ Τσούτσου
Τιμητικό βραβείο: Ούντο Κίερ