της Σοφίας Σταυριανίδου

Αυτή ακριβώς ήταν η αίσθηση που αποκόμισα από δυο ταινίες που παρακολούθησα την Κυριακή. Δίχως κανένα ακόμη από τα φιλμ να έχει ιδιαίτερα ξεχωρίσει ή να συζητιέται περισσότερο στα πηγαδάκια, η ευχάριστη έκπληξη ήρθε από μια χιλιανή παραγωγή στο πλαίσιο του Διαγωνιστικού, με τίτλο «Gloria» σε σκηνοθεσία Σεμπαστιάν Λέλιο. Η ιστορία δεν είναι τίποτα ιδιαίτερο ούτε πρωτότυπο. Ίσα που μπορεί και να βαρεθείς με το που την ακούς. Απόλυτη ηρωίδα εδώ είναι η 58χρονη Γκλόρια, μια χωρισμένη χρόνια γυναίκα, με δυο σχεδόν αδιάφορα παδιά, που τραγουδάει λαϊκά τραγούδια στο αμάξι για τη δουλειά της και τα βράδια βγαίνει μόνη σε μέρη που έχει ανθρώπους της ηλικίας της. Γνωρίζει τον φρεσκοχωρισμένο Ροδόλφο, αρχίζει ένας έρωτας που γίνεται με μονόμπατο μοίρασμα, γιατί εκείνος αρνείται να αποκαλύψει την ύπαρξη της Γκλόρια στα παιδιά του.

Είναι αυτό που φέρνει τα πρώτα σύννεφα και τη θεριεύει, όπως και η αντιμετώπιση των παιδιών του ως ανώριμων μωρών, όπως και οι συμπεριφορικές του παλινδρομήσεις. Η Γκλόρια είναι μια απλή γυναίκα, όχι ιδιαίτερα όμορφη, όχι ιδιαίτερα έξυπνη, όχι ιδιαίτερα πλούσια. Αυτό το μεσαία είναι ο πιο συζητήσιμος όρος, γιατί συνάδει με τη θεϊκή φράση που εκστόμισε ο Κλιντ Ίστγουντ στη νοικοκυρά Μέριλ Στριπ στις «Γέφυρες του Μάντισον», λέγοντάς της «Μην κολακεύεις τον εαυτό σου, Φραντσέσκα. Είσαι κάθε άλλο παρά μια απλή γυναίκα». Αυτό το «απλή» της Γκλόρια συμπυκνώνει τη μοναδική χάρη, τη θηλυκότητα, την ευαισθησία, το θάρρος και πάνω από όλα τη σοφία. Γιατί θέλει θάρρος στα 58 να βγαίνει μόνη, διεκδικώντας τη συμμετοχή της στην ανθρώπινη επαφή. Θέλει χάρη και θηλυκότητα για να φλερτάρει και να εκθέτει το σώμα της που δύει. Θέλει ευαισθησία και μεγάλη καρδιά για να αποδέχεται, ενίοτε να ανέχεται τη μικρότητα του άλλου. Και θέλει σοφία για να αποσοβήσει την αρσενική – εν προκειμένω – κωλυσιεργία, ανοησία και δειλία και να συνεχίσει το δρόμο μόνη, αλλά ένδοξα, όπως λέει το όνομά της.

Γιατί από τα πρώτα λεπτά, βλέποντας τη Γκλόρια στα bar, σε πιάνει από το σβέρκο αυτή η μοναξιά, και φτάνει μέχρι την τελευταία στιγμή, όταν χορεύει το περίφημο, ομώνυμο τραγούδι σηκώνοντας τα χέρια, ξανά μόνη, αλλά έχοντας κάνει πια παράσημο την ήττα της. Γιατί νίκη δεν είναι παρά η αποδοχή μιας ήττας στον αέναο αγώνα να μην περάσει η ζωή σου στα αζήτητα και στα άραχνα καταγώγια της παραίτησης. Απόλυτα γυναικεία ταινία, μικρή, όμορφη, γεμάτη συναίσθημα. Χειροκροτήθηκε δυνατά, ακούστηκε και ένα μπράβο από το βάθος της αίθουσας, παρ’ όλο που στην έξοδο μερικές κουβέντες με άνδρες φίλους μάς βρήκανε να απέχουμε μακράν στην αίσθηση του απόηχου. Καταπληκτική πανθομολογουμένως η πρωταγωνίστρια Παουλίνα Γκαρσία.

Στο Panorama Special μπήκε την τελευταία στιγμή η νέα ταινία της Ιζαμπέλ Κουσέτ, με τίτλο «Yesterday Never Ends». Φίλη του Φεστιβάλ Βερολίνου που την έχει τιμήσει πολλές φορές, με τις παρουσίες των ταινιών της στα διάφορα τμήματά του, εν προκειμένω ασχολείται με ένα δύσκολο και δραματικό θέμα, όπως κάνει σε όλες τις ταινίες της. Εδώ τοποθετεί στο κοντινό μέλλον ένα ζευγάρι που ξανασυναντιέται μετά από πέντε έτη απόλυτης σιωπής. Η απώλεια του παιδιού τους κάνει εκείνον να μετακομίσει στη Γερμανία και εκείνη να μείνει πίσω στη χώρα τους για να συνεχίσει εκεί τον αγώνα. Η συνάντηση σε ένα φόντο γυμνό και παγωμένο, με ήρωες μόνο εκείνον και εκείνη.

Ολόκληρη η ταινία είναι ο διάλογός τους. Αργεί να πάρει φόρα, αργεί να σε βάλει στη ρότα της αντιμετώπισης του πρώην άλλου μισού και γίνεται αρχικά κουραστική. Αυτή η αργοπορία, όμως, συμπλέει με το μέγεθος του προβλήματος αυτών των δύο ανθρώπων: καθυστερείς να μιλήσεις επί της ουσίας όταν δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα. Και μιλούμε εδώ για την παρακολούθηση ενός αλληλοσπαραγμού, μιας λεηλασίας ανελέητης από και προς τις δύο μεριές. Ενοχές, αλληλοκατηγόριες, ανείπωτα συναισθήματα, άφατος πόνος χαράζουν τις εικόνες αυτής της ταινίας που το βεληνεκές της πιάνει το θηλυκό πληθυσμό και πάλι. Γιατί όσο κορυφωνόταν η λεκτική βία, η ψυχοβόρα στιχομυθία, χαρακτηριστική ήταν η αποχώρηση των ανδρών θεατών και η όλο και πιο εστιασμένη παρακολούθηση από τις γυναίκες. Αλλά πέρα από ένα επώδυνο πορτρέτο μιας αποδομημένης σχέσης, που εφορμά από το χάσιμο του μικρού τους γιου, η ταινία είναι και μια αλληγορία για τα συντρίμμια που αφήνει στους ανθρώπους αυτή η οικονομική κρίση που βιώνουμε, η οποία μετουσιώνεται σε πανανθρώπινη και που τα κάνει όλα λίμπα. Εξού και η τοποθέτηση της δράσης πέντε χρόνια από το σήμερα, στην καρδιά της κρίσης. Δύσκολη, οδυνηρή ταινία, περιορισμένου βεληνεκούς. Η υποδοχή της θα είναι κατώτερη εκείνης των πιο εμπορικών της Κουσέτ.  Φιου… Αλλά, καλό είναι να υπάρχουν κι αυτές, έτσι, να μας ψυχοβγάζουν.